مقاله‌ها و نوشته‌های فلسفه برای کودک

این صفحه منبعی برای «مقاله‌ها و نوشته‌های فلسفه برای کودک» است. چنانچه پیشنهادی برای مقاله‌ها و نوشته‌های فلسفه برای کودک دارید به ما بگویید.

	چگونه یک داستان فلسفی بنویسیم؟ داستان فلسفی می‌تواند گستره معناپردازی‌های ذهن را با پرسش‌های اساسی توسعه دهد و تحلیل‌گری را تقویت کند. نویسنده با خلق فضاهای مختلف می‌تواند خواننده را بر سر سفره‌ای از «حیرت و معنا» بنشاند.
	روح تکنولوژی مدرن و جایگاه تفکر در مدارس(بررسی ارزش تفکر در تکنولوژی آموزشی رایج)- بخش اول چکیده
	بررسی و تحلیل برنامه فلسفه برای کودکان و نوجوانان با نظر به میزان ابتنای آن بر پراگماتیسم دیویی-بخش پایانی ۵. ویژگی خطاپذیرانگاری نظریات حاصل از تحقیق/ کندوکاو در پراگماتیسم
	بررسی و تحلیل برنامه فلسفه برای کودکان و نوجوانان با نظر به میزان ابتنای آن بر پراگماتیسم دیویی-بخش سوم ۳٫۳ مؤلفه سوم: رویکرد آموزشی پراگماتیسم کشف مجدد آرای ازپیش تعیین شده
	بررسی و تحلیل برنامه فلسفه برای کودکان و نوجوانان با نظر به میزان ابتنای آن بر پراگماتیسم دیویی-بخش دوم ۳. رابطه برنامه فبک با پراگماتیسم دیویی با نظر به ماهیت کندوکاو/ تحقیق
	بررسی و تحلیل برنامه فلسفه برای کودکان و نوجوانان با نظر به میزان ابتنای آن بر پراگماتیسم دیویی-بخش اول چکیده
	مضامین فلسفی در داستان های متون کلاسیک ادب فارسی ( بخش پایانی) ب) زیبایی شناسی در متون کلاسیک ادب فارسی
	مضامین فلسفی در داستان های متون کلاسیک ادب فارسی ( بخش سوم) چنین مسائل مهمی در فلسفه و سایر علوم بوده و هست، اما طرح آن بـرای همـه افـراد ممکن نیست. مگر با شـیوهای از جملـه کمـک گـرفتن از داسـتان. در ادامـه نمونـه داسـتان معرفت شناسانه که به مقوله شناخت عقلانی پرداخته، به شکل خلاصه نقل شده اسـت. بعـد از آن مواردی چون، تأمل در داستان برای تفکر بیشتر، پرسش کلیدی برای استخراج سؤال مهمی که برای کودک ایجاد می‌شود و سؤالات احتمالی مطرحشده توسـط کودکـان دربـارة داستان ذکر شده و در پایان داستان نیز به ذکر دلایلی پرداخته شـده کـه مناسـبت داسـتان را برای استفاده به عنوان محتوای فلسفه نشان می‌دهد
	مضامین فلسفی در داستان های متون کلاسیک ادب فارسی ( بخش دوم) در زبان فارسی آن بخش از آثار ادبی را که به شرح و نقل واقعه یا مجموعه‌ا‌ی از وقایع به هم پیوسته درباره اشخاص، اشیا یا دیگر موجودات می‌پردازد، داستان می گوینـد کـه معـادل عربـی آن قصـه، تمثیل، یا حکایت است که یکی از قدیمی‌ترین مواریث بشر (چهار هزار سال قبل از مـیلاد) و زیرمجموعه حیات فرهنگی اوست.
	مضامین فلسفی در داستان‌های متون کلاسیک ادب فارسی ( بخش نخست) چکیده
	رشد اخلاقی کودک و ادبیات داستانی -به همراه بررسی آثار داستانی جمشید خانیان از منظر رشد اخلاق-بخش آخر ه) داستان قلب زیبای بابور خلاصه
	رشد اخلاقی کودک و ادبیات داستانی -به همراه بررسی آثار داستان جمشید خانیان از منظر رشد اخلاق-بخش چهارم ب) داستان طبقه هفتم غربی ۴ خلاصه
	رشد اخلاقی کودک و ادبیات داستانی -به همراه بررسی آثار داستان جمشید خانیان از منظر رشد اخلاق-بخش سوم ز) سؤالات تکمیلی درباره رشد اخلاقی
	رشد اخلاقی کودک و ادبیات داستانی -به همراه بررسی آثار داستان جمشید خانیان از منظر رشد اخلاق -بخش دوم ج) دیدگاه یادگیری اجتماعی و رشد شخصیت اخلاقی
	رشد اخلاقی کودک و ادبیات داستانی -به همراه بررسی آثار داستان جمشید خانیان از منظر رشد اخلاق -بخش نخست چکیده
	پرورش هوش معنوی از طریق برنامه «فلسفه برای کودکان»- بخش پایانی ۱۱.۸ فروتنی و تواضع
	پرورش هوش معنوی از طریق برنامه « فلسفه برای کودکان»- بخش سوم ۲.۸ خودانگیختگی
	پرورش هوش معنوی از طریق برنامه «فلسفه برای کودکان»- بخش دوم ۶. امکان پرورش هوش معنوی ازدوران کودکی
	پرورش هوش معنوی از طریق برنامه «فلسفه برای کودکان»- بخش اول چکیده
	بررسی نظریه ویگوتسکی از دیدگاه روان شناسی و ارتباط آن با مبانی نظری آموزش فلسفه به کودکان- بخش پایانی قبل از خواندن این مطلب
	بررسی نظریه ویگوتسکی از دیدگاه روان شناسی و ارتباط آن با مبانی نظری آموزش فلسفه به کودکان- بخش سوم میانجی گری یکی از مفاهیم مهمی است که باید در نظریه ویگوتسکی به آن اشاره کرد، زیـرا درک چگونگی تکوین روندهای ذهنی بالاتر با تکیه بر این مفهوم امکان پذیر اسـت. میانجی گری یعنی به کارگیری ابزار یا علائـم فرهنگـی بـرای بـه وجـودآوردن تغییرات کیفی در تفکر؛ بنابراین می‌توان گفت میانجی گری یعنی بـه کـارگیری سیسـتم هـای ارتباطی برای نشان دادن وقایع و از آنجا که سیستم‌های ارتباطی راه‌های تعامل افکار و ایده‌ها هستند، پس زبان سیستمی ارتباطی است که انسان‌ها از آن بـرای بیـان تفکراتشـان اسـتفاده می‌کنند؛
	بررسی نظریه ویگوتسکی از دیدگاه روان شناسی و ارتباط آن با مبانی نظری آموزش فلسفه به کودکان- بخش دوم در سال‌های اخیر با گرایش به رویکردهای سازندگی گرایی، دو موضوع در مطالعه زبـان مورد توجه قرار گرفته است. اول این که زبان عامل تجلی توانایی‌های شـناختی و عـاطفی برای پرداختن به جهان اطراف، به دیگران و به خود است. دوم ایـن کـه قـوانین زبـانی کـه به وسیله پیروان نظریه فطری نگر مطرح شده است، انتزاعی، منطقی، قـاطع و بسـیار پیچیـده هستند و هدف از آن‌ها تنها روشن ساختن ساختار نحو زبان است، درحالی که علاوه بر نحو، معنا و نقش نیز باید به عنوان دو خصیصه مهم زبان در ایجاد ارتباط و تعامل اجتماعی مـورد نظر قرار گیرند.
	بررسی نظریه ویگوتسکی از دیدگاه روان شناسی و ارتباط آن با مبانی نظری آموزش فلسفه به کودکان- بخش نخست مقاله حاضر پس از بررسی اجمالی برخی نظریه‌های موجود درباره رشد زبان کودک، ازجمله نظریه‌های رفتارگرا، فطری نگر، و نقش نگر به طور اخص دیدگاه ویگوتسکی درباره رشد زبان و تفکر و ارتباط آن‌ها با یک دیگر را مورد مطالعه قرار داده اسـت. هدف این بررسی نشان دادن شمول نظریه ویگوتسکی در تفسیر ارتباط زبان و تفکر است. بررسی دو مفهوم عمده نظریه وی، یعنی منطقه مجاور رشد و میانجی گـری، روشن کرده است که این دو مفهوم در روند آموزشی فلسفه برای کودکان سـودمند است.
	فلسفه برای کودکان و کنترل پرخاشگری (بخش سوم و پایانی) «فلسفه برای کودکان» و بهبود همدلی هدف فلسفه برای کودکان تغییر ریشه‌ای در آموزش است، ازطریق تأکید بر نقش معلم در فعال سازی تفکر کودک، محوری بودن جایگاه کودک و یادگیری ازطریق کشف و آزمایش.
	«فلسفه برای کودکان» و کنترل پرخاشگری (بخش دوم) ضرورت برنامه‌های پیشگیرانه
	«فلسفه برای کودکان» و کنترل پرخاشگری (بخش اول) پرخاشگری ، درمیان واکنش‌های هیجانی، به دلیل پیامدهای فردی و اجتماعی‌اش توجه بسیاری از روان‌شناسان و جامعه‌شناسان را به خود جلب کرده است.
	ضرورت وساطت هنر در آموزش تفکر فلسفی به کودکان (بخش پایانی) ۲-چگونگی وساطت هنر در برنامه‌ی آموزش تفکر فلسفی
	ضرورت وساطت هنر در آموزش تفکر فلسفی به کودکان (بخش دوم) روش پژوهش
	ضرورت وساطت هنر در آموزش تفکر فلسفی به کودکان (بخش نخست) برنامه‌ی آموزش تفکر فلسفی به کودکان، فبک، برنامه‌ای درجهت بهبود تفکر کودکان است.
	آموزش فلسفه به کودکان در موزه‌های تعاملی علم (بخش سوم و پایانی) نمونه‌های پیشنهادی ابزار و دستگاه‌های تعاملی برای عرضه مفاهیم مربوط به آموزش فلسفه به کودکان در این قسمت از آموزش فلسفه به کودکانبه نمونه‌هایی از ابزارها و دستگاه‌هایی اشاره می‌شود که استفاده کودک از آن‌ها موجب تحریک ذهنی او می‌شود. کودک می‌تواند در محیطی که این دستگاه‌ها در آن با فضاسازی زیبا و هیجان‌آور تعبیه‌ شده وارد و با آن‌ها مواجه شود، آزادانه به آن‌ها دست بزند و بدون کمک دیگران آن‌ها را به کار اندازد و نتیجه تعامل خود را مشاهده کند.
	آموزش فلسفه به کودکان در موزه‌های تعاملی علم (بخش دوم) یادگیری اکتشافی در آموزش فلسفه به کودکان برونر معتقد است که می‌توان دانش مربوط به هر رشته علمی را در مجموعه‌هایی سازمان‌یافته به یادگیرندگان آموخت. در این شرایط، فرایند پردازش اطلاعات تسهیل می‌شود و این مجموعه سازمان‌یافته مانند نقشه ذهنی، به فراگیران کمک می‌کند تا بتوانند از آن برای تحلیل مسائل استفاده کنند. برونر اکتشاف را به یافتن چیزی که قبلاً برای آدمی ناشناخته بوده است محدود نمی‌کند (Bruner, ۱۹۶۰: ۳۱-۳۲)، بلکه آن را شامل همه شکل‌های دست‌یابی به دانش به‌وسیله کاربرد ذهن می‌داند.
	آموزش فلسفه به کودکان در موزه‌های تعاملی علم (بخش نخست) چکیده جهان امروز سریع‌تر از هر زمان دیگر در حال پیشرفت است؛ بنابراین بهره گیری از رویکردهای جدید آموزشی و به‌تبع آن رسانه‌های جدید، محیط‌های یادگیری اشتیاق برانگیز و محتوای آموزشی فراتر از ساختارهای موجود، ضروری به نظر می‌رسد. این مقاله ضمن معرفی موزه‌های تعاملی، که بازدیدکنندگان را فراگیرانی می‌داند که ازطریق تعامل با اشیای موجود در موزه به ساخت نظام دانشی خود کمک می‌کنند، به نسبت و رابطه آن با برنامه آموزش فلسفه به کودکان و اهداف و ارزش‌های مندرج در آن می‌پردازد.
	دانش‌آموزان را با گفت‌وگوی فلسفی در امور تحصیلی یاری کنید چند صباحی بیش نمانده که دانش‌آموزان با برنامه‌های امتحانی مدرسه به خانه برگردند. در کل ساختار خانواده اضطراب حاکم می‌شود و جنجالی خانوادگی در امرونهی درس خواندن دوباره شکل می‌گیرد.
	آموزش تفکر با زبان کودکی عصری که ما در آن زندگی می‌کنیم عصر اطلاعات و دانایی است. در این عصر یکی از مهمترین اهدافی که باید دنبال شود؛ پرورش قدرت تفکر افراد جامعه است و برای رسیدن به این مقصود باید از کودکی آغاز کرد و ذهن کودکان را با شیوه‌های مناسب پرورش داد. در بین شیوه‌های مختلف آموزش تفکر به کودکان بهترین شیوه، پرورش ذهن از طریق بازی است که در این نوشتار چند نمونه از بازیهایی که در پرورش استعدادهای فکر کودکان موثرند معرفی شده است.
	نگاهی به آموزش فلسفه برای کودکان در ایران و چالش‌های فراروی آن طراحان برنامه آموزش فلسفه به کودکان و بسیاری دیگر از اندیشمندان این عرصه، بر این عقیده‌اند که فلسفه برای کودکان برنامه‌ای برای افزایش مهارت تفکر نقاد و خلاق در درک مسائل فلسفی نزد کودکان است. این برنامه در پی‌ِ جریانی است که پرسیدن و به عبارتی فلسفیدن را به کودکان آموزش دهد.
	بحث‌های فلسفی ریاضیات و خواندن و نوشتن را در دانش‌آموزان تقویت می‌کند بحث‌های فلسفی درباره حقیقت، انصاف یا مهربانی بر پیشرفت ریاضیات و خواندن و نوشتن دانش‌آموزان دبستانی تأثیری اندک و در عین حال مهم می‌گذارد. اما متخصصان هنوز نمی‌دانند که چرا چنین است. بیش از ۳۰۰۰ شاگرد در مدارس ابتدایی دولتی سراسر انگلستان در آزمایشی یکساله شرکت کردند. این آزمایش بخشی از مطالعاتی بود که «فلسفه برای کودکان» نام دارد. این آزمایش نشان داد که سطح [مهارتِ] خواندن و ریاضیاتِ آنها به‌اندازه دو ماه تدریس تقویت شد.
	آموزش مهارت حل مسئله به کودکان مهارت حل مسئله، بنیاد تمام زمینه‌های دانش مانند ریاضیات، علوم و هنر است. چه کودک خردسالی که می‌خواهد بیابد لکه خیس فرش از چه چیزی ساخته شده و چه دانشمندی که می‌خواهد درمانی برای سرطان کشف کند، هر دو یک فرایند یکسان تفکر و حل مسئله را به کار می‌گیرند. از طریق یادگیری حل مسئله است که کودکان مهارت‌های فکری‌شان را می‌سازند. همچنین آموزش مهارت حل مسئله به کودکان باعث افزایش توانمندیهای عاطفی، اجتماعی، بدنی، زیباشناسی و اخلاقی آن‌ها می‌شود.
	۲۰ راه برای افزایش قدرت تفکر کودک شما مغز یک نوزاد در هنگام تولد دارای ۱۰۰ میلیارد نورون است. در سال‌های اول زندگی، تریلیون ها سیناپس عصبی (ارتباطات میان نورونها و شاخه‌های آن‌ها) در مغز وجود دارد. قانون ارتباط درون مغز این است: «همینی که هست!»؛ بدین معنا که منطقی به نظر نمی‌رسد و یک طرفه است، در نتیجه اینکه در سنین دوران مدرسه، سیناپس‌هایی که با هم مرتبط نیستند از طریق تحریکات مغزی، کاهش می‌یابند. گرچه مغز یک نوزاد دارای برخی ارتباطات قدرتمند عصبی، مانند توانایی یادگیری هر گونه زبانِ گویشی است ولی قابل انعطاف‌تر و آسیب پذیرتر از مغز یک فرد بزرگسال است.
	آموزش تفکر به کودکان ساده‌ترین راه برای توانمندسازی کودکان در تفکر، پرسشگری است. پرسشگری نه تنها توانمندی ذهنی کودکان را افزایش می‌دهد بلکه یادگیری را برای آنها مفرح و مهیج نیز می‌گرداند. کودکان دوست دارند که با والدین یا معلم‌هایشان در گفتگوهایی که تفکر را تحریک می‌کند، شرکت کنند. مهیج‌ترین قسمت در آموزش به کودکان، شنیدن «آهان! پیداش کردم» از زبان آنهاست. از طریق پرسش کردن، کودکان نقش فعال بیشتری در تفکر خلاق و ارائه استدلال پیدا می‌کند. همچنین پرسشگری، کیفیت گفتگوهایی که یک خانواده را به هم نزدیک‌تر می‌سازد را بیشتر می‌کند.
	پرسش‌های کودکان را جدی بگیریم انسان موجودی اجتماعی است، از زمان تولد تا واپسین دم حیات نیازمند دیگران است. در جامعه زندگی می‌کند، از آن تاثیر می‌پذیرد و بر آن تاثیر می‌گذارد. کانون خانواده، نخستین نهاد اجتماعی است که کودک در آن پرورش می‌یابد، رشد می‌کند و می‌آموزد که چگونه رفتار اجتماعی داشته باشد. در محیط‌های اجتماعی نظیر مهدکودک، نهادهای دیگری به جزخانواده در آموزش هنجارها و ارزش‌ها به فرزندان دخالت دارند و با افزایش سن کودک به مرور از نقش خانواده‌ها کاسته و بر نقش این کانون‌ها در الگو دهی به شخصیت کودک افزوده می‌شود. بنابراین برای به ثمر نشستن این نهال‌های ترد و شکننده و کمک به رشد صحیح آنان باید محیطی امن و عاری از هر انحرافی برای تربیت آنان فراهم ساخت. انسان موجود ظریف و پیچیده ای است و تربیت اوکار ساده ای نیست.
	اگر چرخ ماشین‌ها مربع بودند! خلاقیت واژه‌ای است که در سال‌های اخیر از حوزه‌های علمی و تئوری به دانسته‌های عوام مردم و افراد منتقل شده وهمه به نوعی درصددند تا از این واژه بهره‌ای داشته باشند، آن را بیاموزند و فرزندانی خلاق تربیت کنند. خلاقیت یعنی کنارهم قرار دادن افکار و ایده‌هایی که تا قبل از این فکر می‌کردیم به یکدیگر مرتبط نیستند. اگر بدانید چگونه از قدرت خلاقیت خوداستفاده کنید ظاهراً دیگر مسئله‌ای وجود ندارد که نتوانید حل کنید. خلاقیت یک مهارت و استعداد است که قابل یادگیری و پروراندن است. برای پرورش خلاقیت باید متفاوت باشید، متفاوت فکر کنید، به نشدن‌ها بیندیشید وحتی موضوع‌های تمسخر آمیز را با جدیت واکاوی کنید. شاخص ممتاز بودن راه حل‌های خلاق آن است که باید عملی باشند.
	شخم زدن با گاو بهتر است يا با تراكتور؟ فكر كردن و خلاقيت آموختنی است. اگر طناب‌هایی از ابرها آويزان بود... اگر بينی من روی سرم قرار داشت... اگر در انتهای انگشتم يک چشم داشتم... این‌ها نمونه‌هایی از تخيلات كودكانه است كه منجر به تفكر خلاق می‌شود. ادوارد دوبونو، نويسنده اهل مالت كه کتاب‌ها و مقالات زيادی در زمينه شیوه‌های فكر كردن و آموزش تفكر خلاق نوشته است، تفكر را توانايی بررسی يک موضوع از زاويه يا زوايای مختلف می‌داند. معلم كلاس چهارم ابتدايی در زنگ علوم از دانش آموزان می‌پرسد: شخم زدن با گاو بهتر است يا با تراكتور؟ بچه‌ها يكصدا می‌گویند: با تراكتور.تنها يكی از بچه‌ها می‌گوید: آقا اجازه، با گاو! معلم قيافه متعجب به خود می‌گیرد و شليک خنده بقيه، دانش آموز متفاوت را سرجايش می‌نشاند. پاسخ اين دانش آموز به پرسش معلم غلط نيست، اما در سيستم آموزشی ما غير متعارف است. اين سناريوی آموزشی كه بسيار رايج است، چشمه خلاقيت را خشک می‌کند.
	پروژه «صفر» هاروارد برای چگونه اندیشیدن نویسنده: علی ذوالفقاریان پروژه صفر مجموعه پژوهش‌هایی درباره آموزش و پرورش در دانشگاه هاروارد است که هدفش ارتقای یادگیری، اندیشیدن و خلاقیت در هنر، علوم انسانی و رشته‌های علمی است. این پروژه را در سال ۱۹۶۷ نلسون گودمن، فیلسوف سرشناس برای پژوهش درباره خلاقیت در هنر بنیان نهاد. او باور داشت که یادگیری هنر باید از نظر شناختی مورد پژوهش جدی قرار بگیرد. همچنین، دیوید پرکینز و هاوارد گاردنر، که برای کسانی که با روانشناسی پرورشی آشنایی دارند شناخته شده است، از سال ۱۹۷۲ تا ۲۰۰۰ با این پروژه همکاری کرده‌اند. پژوهشگران پروژه دستاوردهایشان را در سایت و کتاب‌ها به چاپ می‌رسانند و در کنار آن کارگاه و گردهمایی برگزار می‌کنند. پروژه «ديدني انديشيدن» یکی از آن‌هاست.
	ذهن کودکانه و درک مفاهیم فلسفی ارسطو حیرت را سر آغاز فلسفه ورزی بشر می‌داند و حیرت در اولین مواجهه آدمی با پدیده ای پرسش برانگیز رخ می‌دهد، می‌توان کودکان را فیلسوفانی بالقوه دانست که هیچ تجربه ای از زندگی و دنیای پیرامون خود ندارند و با تحیر در برابر همه چیز از چیستی و چرایی آن می‌پرسند. با فلسفه می‌توان به پاسخگویی به حس کنجکاوی طبیعی کودک و همچنین درگیر کردن آن‌ها در یافتن معانی و تعمق بخشیدن به فهم آن پرداخت. از آنجا که کارکرد برنامه جدید «فلسفه براي كودكان» القا و آموختن مفاهیم و شیوه‌های فلسفی به کودکان است، می‌تواند مدخلی برای ورود به مبحث اصلی یعنی «ذهن كودكانه و درك مفاهيم فلسفي» باشد. در اواخر سال ۱۹۶۰ مهارت‌های فکری سطح پائین و فقدان قدرت استدلال و تمیز و داوری ای که دانشجویان در زمان ورود به دانشگاه داشتند مورد توجه یک پروفسور فلسفه از دانشگاه کلمبیا به نام میتولیپمن قرار گرفت. او به این نتیجه رسید که اگر قرار است برخورد موثر با این مسئله صورت گیرد، باید هر چه زودتر و قبل از آن که این عادت‌های فکری در فرد جایگزین شود به این موضوع رسیدگی کرد یعنی دردوران کودکی.
	ضرورت آموزش فلسفه برای کودکان، جای خالی کودکان فیلسوف در مدارس کشور وقتی بچه‌ها الفبای فارسی را می‌آموزند و یا می‌توانند ۲۲ را جمع بزنند بیش از آن که خود آن‌ها از فراگیری این مهارت‌ها خوشحال باشند این والدین هستند که از این رویداد مهم در زندگی فرزندانشان ذوق زده می‌شوند.این «آموختن» راه ورود بچه‌هاست به دنیایی بزرگ تر و دروازه ورود آن‌هاست برای توسعه ارتباطات بهتر و بیشتر و مهم‌تر از همه این‌ها یافتن راه حل‌های ساده و دشوار برای حل مشکلاتی است که با قدکشیدن کودکان بزرگ و بزرگ تر می‌شود. همان قدر که ورود به مدرسه و آموختن در زندگی فردی و اجتماعی تاثیر گذار است چگونه فکر کردن و تفکر کردن هم اهمیت دارد. اما متاسفانه بسیاری از ما اولیای خانه و مدرسه از یک مقوله بسیار مهم غافلیم. نمی‌دانیم که می‌توانیم و باید «تفكر» را هم آموزش داد. آموختن آن هم سن و سالی دارد. همان طور که الفبای فارسی را در ۷-۶ سالگی به بچه می‌آموزیم الفبای تفکر را هم در سن خاص خود باید بیاموزیم وگرنه به همان اندازه که آموختن الفبای فارسی در ۲۰ سالگی دشوار است آموختن الفبای تفکر هم در ۲۰ سالگی دشوار است.