لولوپی، بستههای آموزشی ریاضی از راه ادبیات کودکان است که از راه داستان برای یاددهی و یادگیری مفاهیم ریاضی بهره میبرد. امروزه در بسیاری از کشورها به ویژه کشورهای با آموزش و پرورش پیشرو و پیشرفته روش آموزش ریاضی از راه داستان و ادبیات برای گروه سنی کودک و نوجوان رایج و رویکردی شناختهشده و جاافتاده است.
این روش نو با تمرکز بر لذت و خلاقیت، تجربهای دلنشین از آموزش ریاضی را برای کودکان فراهم میکند. تمرکز و توجه به مفاهیم ریاضی از راه داستان و برگشت چند باره به روایت و خط داستانی، سبب یادگیری ژرف و شناخت بهتر این دانش میشود. لو ویگوتسکی دانشمند و روانشناس برجسته در سده بیستم که مرزهای شناخت از ذهن کودکان را جابجا کرد بر این باور است که کودکان برای شناخت هر پدیده ای نیاز به میانجی دارند.
دانش ریاضی نیز به سبب این که سرشار از زبان و مفاهیم مجرد و انتزاعی است، کودکان برای آموختن آن نیاز به یک میانجی دارند. داستان نقش میانجی برای درک این مفاهیم ناآشنا را دارد. داستان ها به سبب توالی رخدادها و نتیجه گیری از آن، قدرت حل مسئله یا پرسانهگشایی را در کودکان تقویت میکند
لولوپی جدا افتادهای در این جهان پهناور و بیکران است. او از گردونکی دور دست به زمین آمده است. بیآنکه خود بخواهد. او موجودی است که از شکل و عدد ساخته شده است. حسهای او گونهای دیگر است. به همین دلیل هنگام دیدن پدیدههای زمینی ، تنها میتواند شکلهای اصلی هر موجود را که بافت هندسی مشخص دارند ببیند و چیزهایی حاشیهای و غیراصلی را نمیبیند. او هنگامی که به من و شما نگاه میکند، ما را در شکلها یا فرمهای اصلی میبیند. پوشاک و زیور ما را نمیبیند. حتا لب و دهان و چشمهای ما را نمیبیند.
این لولوپی است که از سه شکل اصلی گردک، سه گوشه و چهارگوشه ساخته شده است. سیاهک و سبزی جان میکوشند او را از زمین بلند کنند.
لولوپی وقتی که به الاغ نگاه میکند او را این گونه میبیند.
در گردونک آنها عدد کاشته میشود و عدد خورده میشود. لولوپک ها کاری ندارند، جز این که از بامداد تا شامگاه عدد بکارند و عدد بدروند و عدد بخورند و در نهایت بر عددها بیافزایند. این فلسفهی زندگی آنها است.
لولوپی خوششانس بود یا بدشانس ، دست روزگار او را به زمین رساند و در زیر زمین پنهان کرد تا عمو کوکو که در تب گنج بود، زیر زمین را بکاود و به کوزهی نادانی برسد. اگرچه عموکوکو به گنج نرسید، اما ما را به لولوپی آشنا کرد. این کار عمو کوکو خوب بود، اما این که لولوپی را با خانهی هزار تکهاش روی زمین رها کرد، کار خوبی نبود.
با این همه، زمین بزرگ است و جانوران مهربان در آن فراوانند. سیاهک ، سبزیجان، میمولجان، گوشبال، روبهک، عمولاکی و خاکستر دوستان لولوپی میشوند تا بفهمند این موجود شگفت که هر آن یک رنگ و یک شکل میشود، از کجا آمده است؟
برای چه آمده است؟
چرا عدد میخورد؟
یا چرا عددها او را میخورند؟
و چرا او عدد دوست ندارد؟
و میخواهد به آن کوزهی تنگ برگردد تا از گزند عددها در امان باشد.
لولوپی شخصیت اصلی این مجموعه از سیاره لولوپک به زمین افتاده است تا با همراهی عمو کوکو و خانواده و شخصیتهایی مانند سیاهک که کلاغی کنجکاو و گوشبال که خرگوشی مهربان است در داستانکهایی بهم پیوسته، هرآنچه بنیادهای ریاضی پایه است، به کودکان آموزش دهند.
در کتاب کارورزی کودکان مفاهیمی که در کتاب خواندن آموختهاند در مسیر یادگیری و برپایه رویکردهای پیشرو آموزش ریاضی در جهان تمرین و تجربه میکنند.
مربیان و آموزگاران را با رویکردهای پیشرو در دانش ریاضی آشنا و تمرینهای عملی و دستورزانه را برای کار با کودکان پیشنهاد می دهد
مجموعهای از نماکارتهای هفتگانه مانند نماکارتهای برابری کردن، شناخت مجموعه، عددها، همتاها هستند که میتوانند در ملموس کردن آموزش به کودکان کمک کنند.
لولوپی شخصیت محوری بستههای ریاضی آموز لولوپی یک شخصیت خیالی و فانتزی است که از سیارکی دور به نام لولوپا به زمین تبعید شده است. لولوپا سرزمین و سیاره عددها است و هرکسی که آن جا هست عدد میخورد و عدد میکارد و درو میکند. اما لولوپی داستان ما دل اش میخواست شاعر باشد و خیلی عدد دوست نداشت. افتادن او به زمین تصادفی بوده و پیدا کردن اش هم از سوی عموکوکو یک حادثه. عموکوکو دنبال گنج بود که به جای آن لولوپی را یافت. یافتن لولوپی از سوی عموکوکو آغاز ورود کودکان به جهان ریاضی است.
مفاهیم پیش عددی یا پیش ریاضی به پیوند میان درک و شناخت فیزیکی و ریاضی ارتباط دارد. موقعیت بدن در فضای فیزیکی و جهتهایی که ما را دربرگرفته اند مانند بالا و پایین، چپ و راست، درون و بیرون یا گذار از حس عددی به درک عددی یعنی توانایی شماردن بنیاد آشنایی با دانش ریاضی را میسازد که در بستههای لولوپی از راه داستان و بازی آموزش داده میشود
در بستههای لولوپی آموزش ریاضی یا شمارورزی آمیخته با ریاضیات حسی است. ریاضیات حسی اما چیست؟ هنگامی که کودک خمیربازی میکند او دارد با شکلهای هندسی مانند چهارگوشه ، دایره یا گردک و سه گوشه آشنا میشود. در ریاضیات حسی هر بازی میتواند بخشی از مفاهیم ریاضی را در خود داشته باشد و به یادگیری کودکان کمک کند. بازیهای پرتابی نمونهای از بازیهایی است که سرشار از ریاضیات حسی است. پرتاب کردن یک توپ در سبد یا لیوان و ظرفی که هدف است و شمارش این پرتابهها نه تنها یادگیری درک عددها که پی بردن به حل مسئله یا پرسانهگشایی است.
هنگامیکه به آموزش دانش ریاضی پرداخته میشود، باید از چه استانداردهایی پیروی کنیم؟ یکی از پیش رفتهترین استانداردهای آموزش دانش ریاضی پایه، از آن شورای آموزگاران ریاضی امریکای شمالی (NTCM کانادا و ایالات متحده) است. مجموعهی لولوپی از استانداردهای آموزش ریاضی پایه شورای آموزگاران ریاضی امریکای شمالی بهره برده است و آن را سودمند برای برنامههای آموزشی ریاضی پایه میداند. این نکته به معنای کاربری این استانداردها برای هر جامعه و فرهنگی نیست. اما چون استانداردها از موضوعهای همگانی سخن میگویند و دیدگاه و موضعگیری دربارهی ویژگیهای اندرونهی دانش ریاضی ندارند، میتوان از آنها استفاده کرد، اما باید اندرونهی این دانش را برابر با فرهنگ هر جامعهای تولید کرد. در طراحی استانداردهای آموزش ریاضی همواره، دو عامل محتوا یا اندرونهها Contents و فرایندها Processes روی هم سوار میشوند و بر هم تأثیر میگذارند تا آموزش به درستی پیش برود.
در بستههای ریاضی آموز لولوپی آموزش گفت و گویی که شیوهای سازنده برای مشارکت کودکان و شناخت آنها از مفاهیم ریاضی است، به کار رفته است. آموزش گفتوگویی شیوهای از آموزش است که همواره در آن پرسشهای باز وجود دارد و میتوان برای هر پاسخی دوباره پرسشهای تازه طرح کرد.
جهت گیری و سمت و سوی آموزش و یادگیری در بستههای لولوپی برپایه یادگیری حسی -حرکتی است. یادگیری حسی -حرکتی به شیوهای از یادگیری گفته میشود که در آن تنها حواس شنوایی و دیداری درگیر نیست، بلکه فراتر از آن حواسی مانند حس لمسی را در کنار جنبش و حرکت بدنی درهم میآمیزد که کودکان به شکل عینی یاد بگیرند. بازیها بخشی از یادگیری لمسی- حرکتیاند. کودکان در جریان بازی بسیار بهتر مفاهیم ریاضی را میآموزند. در جریان یادگیری لمسی - حرکتی است که کودکان درک و تصویری از بدن خود پیدا میکنند. این که دست چه توانایی دارد و با پا میشود چه کارهایی انجام داد. با انگشتان دست میشود شمارد و با پا میشود گام برداشت و یک محیط یا فضای بیرونی را اندازه زد. با دستان میشود چیزی مانند توپ را در سبد انداخت یا با پاها میشود بسیاری از بازیهای میدانی را انجام داد. همه این کارها زمانی شدنی است که کودک بتواند توانایی حسی- ادراکی خود را رشد دهد. برای انداختن توپ در سبد فقط نباید دستان توانا داشت، بلکه باید چشمان او با دستان اش هماهنگ عمل کنند. شناخت جهتها و سمت و سوی بدن نیز هنگامی شدنی است که کودک بتواند سمت و سوی بدن خود مانند راست و چپ را بشناسند. اینها همه مفاهیم پایه فیزیک یا پیش ریاضی هستند. حرکت کردن میان اشیاء و پدیدارهای فیزیکی نیاز به رشد حسی-ادراکی دارد که در یادگیری لمسی- حرکتی مورد نیاز است. درک فضایی یا زمانی-مکانی از بدن و محیطی که در آن هستیم، پایههای یادگیری ریاضی را میسازد. برآورد و تخمین زمان و مکان بخشی از دانش ریاضی است. ادراک فضایی برای کودکان به شیوه لمسی-حرکتی بهترین شکل یادگیری است که در بستههای لولوپی کودکان را با دانش ریاضی یا شمارورزی آشنا میکند.
کارایندی یا مهارت در دانش ریاضی مفهومی چندجانبه و چندوجهی شامل درک عمیق مفاهیم، محتوا و فرایندهای ریاضی و هم چنین نگرش مثبت در به کاربردن ریاضی در زندگی روزانه و در ارتباط با دانشها و هرگونه مهارت کاربردی مانند صنعت و کشاورزی و نیازهای اساسی انسان مانند نجاری یا خیاطی است. دانشی که یک خیاط یا نجار در اندازه گیری چوب و پارچه به کار میبرد، نشانهای از به کارگیری دانش ریاضی در مهارت حرفهای است. در بستههای لولوپی آموزش این مهارت نه در قالب مفاهیم انتزاعی که در بستر روایت و خلق موقعیتهای عینی مانند داستان و بازیهای حسی و حرکتی انجام میشود.
وجود روایت داستانی در بستههای لولوپی سبب میشود که از یک سو کودکان خیالپرداز و خلاق شوند و از سوی دیگر بتوانند با کمک خیالپردازی به حل مسئله یا پرسانهگشایی بپردازند. همبستگی عاطفی با شخصیتهای داستانی و اندیشیدن درباره ویژگیهای آنها، یا اندیشیدن به وضعیت لولوپی که ناخواسته گرفتار شده است، همه اینها کمک میکند تا کودکان بهتر و ژرفتر دانش ریاضی را یاد بگیرند و در روند یادگیری فعال باشند.