پایگاه آموزک یا پایگاه آموزش خلاق از راه ادبیات کودکان بر آن است که پیوندگاهی باشد برای دانش‌افزایی و توان‌مندسازی آموزش و پرورش انسانی، نوگرا و خلاق و در دسترس گذاشتن اطلاعات و دانشی که در این زمینه به زبان فارسی وجود دارد یا ارائه راهکارهایی برای رسیدن به منابع دست اول به زبان‌هایی چون انگلیسی به خانواده‌ها، آموزگاران، کارشناسان آموزش و پرورش، دانشجویان و دانشگاهیان.
پایگاه آموزک با رویکرد گردآوری منابع پراکنده و دسترس‌پذیر کردن آن و همچنین تالیف برخی مقاله‌ها برای شناخت و ترویج آموزش خلاق از راه ادبیات کودکان راه‌اندازی شده است. با گذشت بیش از صدسال از آموزش و پرورش نو در ایران ما هنوز در پشت دروازه‌های آموزش و پرورش انسانی و معناگرا مانده‌ایم. آموزش و پرورشی که نگاه ابزاری به کودکان ندارد و پیوسته در پی شکوفایی جسم و جان آن‌هاست تا نگرانی برای تامین نیروی کار آزموده برای صنعت و کارخانه یا اداره و سازمان. سال‌های بسیاری و به ویژه در دو دهه گذشته آموزش و پرورش ایران به دست برنامه‌ریزان کنکور از همان کوره‌راهی که می‌رفت نیز پرت افتاده است و کسانی راه آینده نوجوانان و جوانان را تعیین می کنند که مهارت و علم ماشین‌وارگی و تست‌زنی را به درستی به آن‌ها آموخته باشند. برای این گروه، هدف تربیت انسان‌های والا نیست، برای این گروه رسیدن به سود و کسب درآمد هرچه بیش‌تر هدف اصلی است. در چنین فضایی کار کردن آن هم در حوزه آموزش و پرورش کاری سخت و جان‌فرساست. اما به راستی کدام کار در تاریخ فرهنگ بشری به سادگی و آسانی به فرجام رسیده است که این یکی برسد؟
ما به عنوان گروه کوچکی از رهروان آموزش و پرورش معناگرا که در پی شکفتگی رشد اجتماعی و اخلاقی کودکان این سرزمین هستیم برای همراهی با دیگرانی که در این راه کار می کنند و رنج می برند، این پایگاه را راه انداخته‌ا‌یم تا صدها مقاله و ده‌ها کتابی را که در این زمینه وجود دارد و دسترسی به آن‌ها آسان نیست و گاهی بسیار زمان‌بر است در دسترس شیفتگان و رهپویان این راه بگذاریم. با توجه به این اصل، مقاله‌ها و کتاب‌هایی که در این پایگاه گردآوری شده است، با هدف مشخص ترویج معناگرایی، خلاقیت و نوآوری در آموزش و پرورش نهاده شده است. بنابراین پایگاه آموزک بانک اطلاعاتی از همه‌ی منابع و اسناد در زمینه‌ی آموزش و پرورش نیست. در این پایگاه شما اطلاعاتی درباره‌ی شیوه‌های کارآمد تست‌زنی پیدا نمی‌کنید، اما به جای آن ممکن است مقاله و جستاری پیدا کنید که درباره آموزش و پرورش رقابتی و تفاوت‌های آن با آموزش و پرورش مشارکتی باشد.
پایگاه آموزک می‌کوشد که مجرایی مانند قیف نورنبرگ نباشد که برای یک سده است که زبانزدی شناخته شده در میان اندیشه‌مندان آموزش و پرورش است. پایگاه آموزک درست در آن سوی قیف نورنبرگ است که نظام آموزش و پرورش رقابتی و پادگانی برای فیلتر اطلاعات و آگاهی‌ها ساخته است تا از دانش‌آموزان تنها آن چیزی را بار بیاورد که خود می‌خواهد. پایگاه آموزک به دنبال در دسترس گذاشتن داده‌ها و اطلاعات است تا از مسیر آن دانش و خِرَد یا فرزانگی به‌دست بیاید. اگر داده‌ها و اطلاعاتی که در این پایگاه گردآوری شده است نتواند به دانش و فرزانگی برسد،ما به هدف‌مان نرسیده‌ایم. اما اگر یک گام کوچک به سوی دانش و فرزانگی باشد، ما به همان یک گام کوچک خرسند و خشنودیم.
همکاران ما
نظارت بر محتوا:
محمدهادی محمدی
مهرداد محمدی
همکاران بخش تالیف و ترجمه:
طلیعه خالیفی
عادله خلیفی
پژمان کاظم‌اصلانی
چشم انداز
از آغاز سده بیست و یکم بیش از یک دهه گذشته است. در سه دهه آخر سده بیستم و سال‌های این سده به سبب پیش رفت‌هایی که در زمینه هوش مصنوعی و جهان مجازی شده است بدون کم‌ترین اغراقی زندگی انسان به گونه‌ای روزانه در برابر دگرگونی‌های بی‌چشم‌انداز قرار گرفته است. مفاهیم پایدار چنان ناپایدار شده‌اند که برای تعریف هرچیزی گمانه‌ها جای قطعیت‌ها را می‌گیرد. آموزش و پرورش یکی از این مفاهیم است که از سده هژدهم تعریف‌های پایداری از آن می‌شد. اما اکنون باید گفت که مفهوم آموزش و پرورش با شتابی فزاینده به سوی ناپایداری پیش می‌رود و روشن نیست تعریفی که امروز به عنوان آموزش و پرورش شناخته می‌شود بتواند در یک یا دو دهه آینده نیاز کارآیی داشته باشد. چه کسی می‌داند ده سال یا بیست سال دیگر چند درصد از کودکان در فضا و با افزارهایی آموزش می‌بینند که اکنون از آن تعریفی وجود ندارد. چه کسی می‌داند دو دهه بعد چند درصد آموزگاران سیمای انسانی ندارند و نرم‌افزارهایی هستند که نقش آموزگار را انجام می‌دهند. در این وضعیت بخشی از جهان خود را برای چنین آموزش و پرورشی آماده می‌سازد و بخشی دیگر از جهان هم‌چنان در فضای آموزش و پرورش سده نوزده‌ام به سر می‌برد. چشم‌انداز چیست؟ چگونه می‌توانیم خود را از بندهای پیدا و پنهان آموزش و پرورش کهنه جدا کنیم و درکی نو از این پدیدار داشته باشیم؟ خلاقیت یعنی پیدا کردن راه‌حل‌های ابتکاری برای پرسانه‌هایی که درگیر آن هستیم و گذار از آن گاهی ناممکن جلوه می‌کند. خلاقیت هم‌سازی با وضعیت‌های دشوار با هدف گذار از آن است. آموزش و پرورش خلاق یعنی پیدا کردن راه‌هایی کوتاه برای رسیدن به هدف‌های بلند و پربار. چشم‌انداز ما در این راه همین است و بس. ما خود را به بستر دگرگونی‌های هردم فزاینده سپرده‌ایم تا بتوانیم از گذشته و کهنه جدا شویم و درکی از آینده و نو داشته باشیم.
اهداف پایگاه آموزک
- شناخت و ترویج رویکرد آموزش خلاق از راه ادبیات کودکان
- شناخت و ترویج رویکردهای دیگر آموزش خلاق کودک محور به کودکان
- پیوند کودکان با دنیای هنر و ادبیات از راه آموزش
- ایجاد فضاهای مناسب و انسانی برای پرورش نیروهای جسمی و فکری کودکان
- شناخت و ترویج کتاب ها و افزارهای رویکرد آموزش خلاق از راه ادبیات کودکان و رویکردهای دیگر آموزش خلاق کودک محور
- شناخت استادان و اندیشه ورزان رویکردهای آموزش خلاق کودک محور در ایران و جهان
- پیوند دادن خانواده ها در شبکه های فرهنگی برای ترویج مفاهیم و رویکردهای آموزش خلاق کودک محور
- دسترس پذیر کردن تجربه های تاریخی، جهانی و ایرانی از رویکردهای آموزش خلاق کودک محور
- معرفی آثار و نشریه های مربوط به رویکردهای آموزش خلاق کودک محور به زبان انگلیسی و فارسی
- ترجمه آثار و اسناد رویکرد آموزش خلاق کودک محور و آشنا کردن جامعه جهانی با این رویکرد
- کمک به پرورش مربیان و کارشناسان آموزش خلاق کودک محور با برپایی کارگاه های ویژه
راهبرد (استراتژی) در آموزش خلاق
راه‌بردهای ما در گستره آموزش خلاق از راه ادبیات کودکان برپایه‌های زیر استوار است:
- شناخت و ترویج آموزشگران خلاق کودک محور برپایه‌ی تجربه‌های جهان و ایران از گذشته تا کنون
- برگرفت از تجربه‌های این آموزشگران و به کار بردن آن در فرآورده‌هایی که خود تولید می‌کنیم
- بومی‌سازی تجربه‌های دیگران به گونه ای که برای کودکان ایرانی کاربرد داشته باشد.
- آموزش خانگی و آموزشگاهی به گونه همزمان
- جدا کردن محتوای آموزش از فضای آموزشی به سبب کلان بودن دگرگونی در فضای آموزشی
- آموزش به کودکان همه گروه‌های اجتماعی از کودکان فرودست تا کودکان قشرهای میانه و فرادست
- مثبت اندیشی برای دگرگونی در آموزش و پرورش از راه‌های عقلانی و تجربه شده
پیشینه
آموزش خلاق کودک محور در ایران آن گونه که ما می‌شناسیم و کار کرده‌ایم دو فصل جداگانه دارد. نخست در کار گروهی از آموزشگران برجسته مانند جبار باغچه‌بان و توران میرهادی و دیگران می‌توان رگه‌هایی از آن را پیدا کرد که در زمانه‌ای به ناگزیر رها شد و دوباره در دو دهه گذشته گرایش به آن در جامعه ما پدیدار شد. نشانه‌های آن را هم در گرایش خانواده‌های قشرهای میانی جامعه می‌توان دنبال کرد. خانواده‌ایی که درک پیش‌رفت را دارند، اما امکان آن را ندارند که فرزندان خود را از دوره ابتدایی به بیرون از مرزها بفرستند. این خانواده‌ها می‌خواهند کودکان خود را از آموزش و پرورشی که با اجبار و زور کار خود را پیش می‌برد دور سازند و تا آن‌جا که ممکن است به آموزش و پرورش نو یا انسانی و معناگرا نزدیک کنند. اکنون بیش از یک دهه است که ما کار آموزش و پرورش خلاق، انسانی و معناگرا را با انتشار آثاری ویژه در گستره‌ی زبان آموزی،فارسی آموزی و شمارورزی پیش برده‌ایم و در محدوده‌ای کوچک هم‌چنان کار را گسترش می‌دهیم. در کنار ما دیگرانی نیز هستند که در نهاد و سازمان‌ها یا حتا به گونه شخصی هم‌راستا با ما این کار را در گستره‌های دیگر مانند موسیقی و نقاشی کودک یا هر گونه فعالیت خلاق دیگر پیش می‌برند. همه این هسته‌ها که کوچک هستند رو به آینده دارند و در آرزوی زندگی به‌تر و پرمعناتر برای کودکان ایرانی و فارسی زبان در سرتاسر جهان هستند.
تولید محتوا و اداره پایگاه آموزک
تولید محتوا و اداره پایگاه آموزک توسط گروه اداره کننده پایگاه کتابک صورت می گیرد.