پژمان کاظم اصلانی

پیش از خواندن این مقاله، در سایت آموزک بخوانید: ناتوانی نوجوانان در «نه گفتن»؛ علت‌ها و درمان آن (قسمت اول)

در آشپزخانه مشغول درست کردن غذا هستم که فرزند نوجوانم از من می‌خواهد به او کمک کنم و می‌گوید: «یکی از دوستانم از من خواسته که آخر هفته به مهمانی او بروم. ولی من دوست ندارم با افرادی که در آن مهمانی هستند روبرو شوم و احساس می‌کنم محیط آن مهمانی برای من مناسب نیست. دنبال یک بهانه می‌گردم بدون این که دوستم ناراحت شود، به آن مهمانی نروم.»

من از او می‌خواهم که در جواب دعوت دوستش فقط بگوید: «از این که مرا دعوت کرده‌ای سپاسگزارم اما من نمی‌توانم به آن مهمانی بیایم. معذرت می­‌خواهم.» همین!

پیش از خواندن این مقاله، مقالات زیر را بخوانید:

- دوستی و دوست‌یابی در کودکان و راه‌های آموزش آن (بخش نخست)

- دوستی و دوست‌یابی در کودکان و راه‌های آموزش آن (قسمت دوم)

- دوستی و دوست‌یابی در کودکان و راه‌های آموزش آن (قسمت سوم)

پیش از مطالعه این مقاله، دو بخش نخست آن را در سایت آموزک بخوانید:

پیش از مطالعه این مقاله، بخش نخست آن را در سایت آموزک بخوانید:

انسان موجودی اجتماعی است و از ابتدای زندگی تمایل به ایجاد رابطه با افراد اطراف خود دارد. دانشمندان نیاز به دوست و اتحاد با افراد دیگر را عامل مهمی در تکامل انسان به حساب می‌­آورند. اجداد ما با همراهی هم و متحد شدن شانس زنده ماندن خود را در برابر بیماری­‌ها، قحطی، حیوانات خطرناک، دشمنان و... افزای می­‌دادند.

دنیای دیجیتال و آموزش نحوه‌ی رویارویی با بلایای طبیعی به کودکان

امروزه فناوری‌های نوین، شکل زندگی بشر را در عرصه‌های مختلف تغییر داده است. حوزه‌های سلامت، آموزش، حمل و نقل، ادبیات، خبررسانی و...همه تا حد بسیار زیادی تحت تأثیر دنیای نوظهور دیجیتال است. هرچه زمان می‌گذرد، بحث آموزش مجازی و استفاده از ابزارهای فناوری نوین برای آموزش به افراد مختلف داغ‌تر و داغ‌تر می‌شود. این آموزش فقط منحصر به تشکیل کلاس‌های درس در نرم افزارهای فضای مجازی نیست. بلکه به خدمت گرفتن تمام ظرفیت فناوری‌های نوین برای آموزش مناسب، سریع، کارآمد و جذاب به همه‌ی رده‌های سنی و همه‌ی زمینه‌های تخصصی مقصد پژوهشگران و متخصصان این حوزه است. از فضای بیکران اینترنت گرفته تا کلاس‌های مجازی تا اپلیکیشن‌های تخصصی آموزشی در هر حوزه و بازی‌های مختلف آموزشی مخصوص تبلت و گوشی تلفن همراه و... می‌توانند در جهت آموزش افراد جامعه به کار گرفته شوند.

با وجود این که دانشمندان درک خوبی از عواملی که منجر به طوفان‌ها، گردبادها و سیل می‌شوند به دست آورده‌اند، با این حال پیش بینی رویدادهایی مانند زلزله و فوران‌های آتشفشانی بسیار دشوارتر است. آتشفشان‌ها ممکن است قبل از فوران نشانه‌های هشدار دهنده مانند نشت گاز یا فوران گدازه بدهند، اما گاهی اوقات بدون هیچ هشداری فوران می‌کنند.

پس از آموختن سلسله اتفاقاتی که باعث بروز بلایای طبیعی می‌شود، کودکان باید با فعالیت‌های ایمن کننده‌ی افراد در برابر این بلایای (مثلاً ایمنی ساختمان‌ها و محل زندگی افراد) آشنا شوند. همچنین اقدامات لازم در حین وقوع این بلایای که باعث کاهش خسارات جانی می‌شود مثلاً کودکان باید بیاموزند که در زمان وقوع زلزله کجا پناه بگیرند و یا شیوهٔ زندگی آن‌ها به چه صورت باشد که در آن تمام اقدامات و شرایط لازم برای مقابله با بلایای طبیعی لحاظ شده باشد. به عنوان مثال چینش وسایل خانه باید به گونه‌ای باشد که در هنگام زلزله‌ی احتمالی، روی سر افراد خانواده فرود نیاید. همچنین آموزش‌های همگانی مربوط به مقابله با زلزله باید از کودکی به افراد مختلف داده شود. در این زمینه کتاب‌های مصور بسیار کمک‌کننده خواهد بود.

هر فردی از کودکی باید از نوع و ماهیت بلایای طبیعی آگاه شود و درباره‌ی پیشگیری از آن‌ها - در صورت امکان- آموزش داده شود. این آموزش‌ها رفته رفته در فرد احساس مسئولیت ایجاد می‌کند و هر کودکی به نوبه‌ی خود در پیشگیری از بلایای قابل پیشگیری طبیعی، نقش ایفا می‌کند. برای مثال کودک می‌آموزد که والدین او نباید به طور بی‌رویه از خودروی شخصی خود استفاده کنند. زیرا این کار باعث افزایش گازهای گلخانه‌ای و گرم‌شدن زمین می‌شود. آموزش سیر اثر گازهای گلخانه‌ای بر گرمای زمین و اثر گرمای زمین بر ذوب شدن یخ‌ها و تغییر اکوسیستم طبیعی زمین و در نتیجه بروز خشکسالی‌های فراگیر، می‌تواند به آن‌ها بیاموزد که خود نیز بخشی از این فرآیند هستند و هرکدام می‌توانند در جهت متوقف کردن این سیر نقش داشته باشند. برای مثال در زمان بزرگسالی سعی می‌کنند بیشتر از سامانه‌ی حمل و نقل عمومی استفاده کنند و یا نسبت به نوسازی ماشین فرسوده‌ی خود اقدام کنند. کودکان باید بیاموزند برای پیشگیری مؤثر از بلایای طبیعی، علاوه بر اقدامات شخصی، به اقداماتی در سطح اجتماع نیاز دارند؛ مثلاً همان‌طور که درباره‌ی مصرف آب گفته شد، بیشتر مصارف آب مربوط به بخش‌های کشاورزی و صنعتی است و صرفه‌جویی در مصرف شخصی آب اگر چه تأثیرگذار ولی نقش کوچکی را در کاهش خطر بلایای خشکسالی دارد.