کودکان و اسباب بازی‌ها (با تأکید بر روان شناسی بازی), بخش نخست

کودکان گل‌های بوستان ما و آینده سازان کشورند. ملّتی در آینده موفق، سربلند، پیروز و سعادتمند خواهد بود که به نیازهای جسمی و روانی کودکان خود توجه بیش‌تری داشته باشد. امروزه روان شناسان اعتقاد دارند که برای رسیدن به مراحل بالاتر رشد باید پایه‌های اولیه رشد را جدی گرفت و اگر چنانچه اولین مراحل رشد به خوبی طی نشود، در مراحل بعدی کودک دچار اختلال خواهد شد. یکی از نیازهای مهم و اساسی کودک، نیاز به بازی و اسباب بازی است. بازی برای کودک همانند آب است برای ماهی. کودک بدون بازی نمی‌تواند به رشد متعادل و سازنده‌ای برسد. اسباب بازی شوق زیستن را در وجود کودک برمی انگیزد موجب پرورش قوای جسمی، ذهنی، روانی، عاطفی و اجتماعی کودک می‌شود.

اسباب بازی همچنین موجب می‌شود که کودک با دنیای بیرون ارتباط برقرار نماید و تجارب خویش را گسترش دهد و با مفاهیم مختلفی همانند رنگ، شکل، اندازه، بالا، پایین و... آشنا شود. مسأله مهم این است که بازی و اسباب بازی‌ها باید متناسب با ویژگی‌های سنی، رشد جسمی و روانی کودک باشد تا اثرات مفید و سازنده را داشته باشد وگرنه بعضی مواقع ممکن است اسباب بازی به دلیل عدم تناسب با ویژگی‌های سنی و رشدی کودک، او را دچار شکست‌های متعدد و در نهایت، احساس حقارت کند که در این صورت، آن اسباب بازی برای کودک مضر است.

روان شناس مشهور ژان پیاژه تأکید می‌کند که والدین در انتخاب اسباب بازی دقّت و هوشیاری لازم را داشته باشند؛ چرا که در شکل دادن به تمایلات عاطفی و روانی او نقش مهمی ایفا می‌کند و چنانچه در انتخاب آن‌ها توجه کافی نشود، ناخواسته تمایلات کودکان به گونه‌ای شکل می‌گیرد که مورد انتظار نبود. در این مقاله سعی نگارنده بر این است تا از دیدگاه‌های مختلف و با توجه به لحاظ همه عوامل، بازی و اسباب بازی متناسب با هر سن را پیشنهاد نماید. بازی‌ها و اسباب بازی‌های پیشنهادی می‌تواند راهنمای بسیار خوبی برای والدین و مربیان محترم باشد.

بازی‌ها و اسباب بازی‌های مناسب برای کودکان

با توجه به انواع مختلف بازی‌ها (جسمی (Physical)، تقلیدی (Imitative)، ساختنی (Constructive) و خلّاق (Crative)) و در نظرگرفتن ویژگی‌های جسمی، عاطفی، اجتماعی و فکری کودکان از تولد تا دوازده سالگی، فهرستی از بازی‌ها و اسباب بازی‌های مناسب برای سنین مختلف پیشنهاد می‌شود:

تولد تا ۱۲ ماهگی

بازی بدنی که حتی در نخستین ماه‌ها آغاز می‌شود، عمدتاً به رشد و تکامل اعمال حرکتی درشت (Harsh motor functions) مانند کنترل اعضا، تنه و سر کمک می‌کند. ماه اول و دوم پس از تولد، کودک علاقه به فعالیت‌های عضلانی، لگدزدن، برگشتن، غلتیدن، تکان دادن دست‌ها و سایر حرکات شناخته بدنی دارد. در یک ماهگی جغجغه را لمس نموده و زود می‌اندازد. در ۲٫۵ ماهگی می‌تواند جغجغه را تکان دهد و یکی از سرگرمی‌های او بیرون آوردن صداهای مختلف از حنجره است. از حدود ۲ یا ۳ ماهگی بازی اکتشافی که به صورت بازی با انگشتان است آغاز می‌شود. از ۱ تا ۴ ماهگی صدا و رنگ را کشف می‌کند.

کودک هنگامی به اسباب بازی نگاه خواهد کرد که اسباب بازی در معرض دید او قرار گیرد. از سه ماهگی به بعد علاقه‌اش به اسباب بازی شدیدتر خواهد شد. از این رو، می‌کوشد با حرکت هر دو دست، اسباب بازی را به سوی خود بکشد و با آن تماس حاصل نماید. در چنین سنی می‌توان یک جسم حرکت کننده را روی تختخواب بچه آویخت و تصاویر رنگی در اتاقش قرار داد. یک جغجغه یا اسباب بازی به آرامی در کنار چشمان کودک حرکت دهید به طوری که چشمان وی مسیر حرکت اسباب بازی را دنبال کند. به کودک اجازه دهید یکشی ء (جغجغه، پیمانه پلاستیکی و...) را که در دستانش می‌باشد چنگ بزند، به صدا درآورد و آن را تکان دهد. این کار موجب سرگرمی کودک می‌شود. 

کودک در ۴٫۵ ماهگی هر شی ء را که می‌بیند و در دسترسش قرار دارد برمی دارد، به طرف دهان می‌برد، می‌مکد، تکان می‌دهد و پرت می‌کند. اشیای مختلفی (مانند قطعات و پیمانه‌ها...) در اختیارش قرار دهید تا آن‌ها را بگیرد. از آن جا که کودک احتمالاً دوست دارد این اشیا را در دهان قرار دهد، پیشاپیش از اندازه و تمیز بودن آن‌ها، که قابل بلعیدن نباشند، اطمینان پیدا کنید. با تکان دادن یک جغجغه در پشت سر کودک، به او اجازه برگشتن و گرفتن آن را بدهید.

در ۵ ماهگی بررسی اسباب بازی‌ها با چشم، خیره شدن به دست‌ها و زیاد شدن حرکات صدایی موجب تفریح و لذت کودک است. وقتی که مکعبی در دسترس کودک قرار می‌گیرد، با خوشحالی آن را می‌گیرد. در ۶ ماهگی  خندیدن، پرتاب کردن اسباب بازی‌ها و لذت بردن از صدای به زمین خوردن آن‌ها و کشیدن اسباب بازی‌ها به طرف خود، اگر به نخ بسته شده باشند، کودک را به وجد می‌آورند. کودک در این سن به مدت پنج الی ده دقیقه می‌تواند خودش را با اسباب بازی‌هایش سرگرم کند و نیز اشیا را از یک دست به دست دیگر انتقال دهد. علاقه زیادی دارد که به همه چیز دست بزند. می‌خواهد همه چیز را در دهان بگذارد؛ اسباب بازی‌ها را از طریق نگاه کردن، لمس کردن، در دهان گذاشتن و به زمین زدن کشف کند. بنابراین، اجازه دهید که کودک با وسایل معمولی خانه مثل بشقات، قابلمه، قاشق، روزنامه، پارچه و مانند آن‌ها بازی کند. همچنین صورتش را با کشیدن ملحفه مخفی می‌کند و سپس آن را کنار می‌زند.

در ۷ ماهگی، دست کاری اشیای محیط زندگی، مچاله کردن کاغذ، بازی با قاشق و فنجان، برداشتن کلاه از سر، پایین کشیدن جوراب‌های خود، بازی با آب، خنده و دست تکان دادن و فریاد کشیدن در مقابل افراد آشنا و سر را برای مخفی شدن و بازی کردن گرداندن، از انواع بازی‌های این سن است. کودک در این سن می‌تواند اسباب بازی را از یک دست به دست دیگر بدهد، آن را بیندازد و نگاه کند که کجا می‌افتد؛ اسباب بازی را روی سطحی که تولید صدا می‌کند، به حرکت درآورد و از میان اسباب بازی‌ها، اسباب بازی‌های حرکت دار و صدادار را ترجیح می‌دهد. اسباب بازی را با یک تکه نخ طوری متصل کنید که کودک بتواند آن را در طول اتاق، میز یا تختخواب بکشد. کودک در ۷ ماهگی دستش را زیر شیر آب می‌گیرد و از ریزش آب بر روی آن لذت می‌برد.

بازی تقلیدی مانند تقلید از آهنگ صدای مادر و سایر پرستاران در ۷ تا ۸ ماهگی به روشنی قابل مشاهده است. با کودک صحبت کنید و صدایش را تقلید کنید، به ویژه وقتی که به او غذا می‌دهید یا لباسش را تعویض می‌کنید. درباره غذا و لباس با او صحبت کنید. برای مثال، بگویید: حالا دکمه را می‌بندم. درباره تصاویری که او می‌بیند با او صحبت کنید. از مکالمه بچه گانه استفاده نکنید. وقتی که کودک صحبت می‌کند، مستقیماً به او نگاه کنید. از جملات کامل و درست استفاده کنید. از بازی‌هایی که نوعی بازی با کلمات است استفاده کنید. کلمات ساده مانند سلام، بابا و... را تکرار کنید.

در ۸ ماهگی از میان اسباب بازی‌ها، آن را که دوست دارد، انتخاب می‌کند. اگر شی ء از گهواره بیرون بیفتد خود را به طرف آن می‌کشاند. در هشت الی یازده ماهگی اسباب بازی‌هایی را که از دید او پنهان شده است، فعالانه جست وجو می‌کند و برای به دست آوردن آن‌ها موانع را کنار می‌زند. در ۸ ماهگی اسباب بازی‌های خود را پرتاب می‌کند. این کار برای کودک یک نوع بازی تلقّی می‌شود. نوع دیگر بازی، به هم زدن دوشی ء یا دو مکعب یا دو اسباب بازی است.

در ۸ الی ۱۲ ماهگی، پرتاب کردن اشیا هرچه بیش‌تر و هرچه دورتر سرگرمی کودک است. بنابراین، اسباب بازی‌های نشکن را در اختیار او بگذارید. روی میز کوچک غذاخوری او اسباب بازی‌های کوکی را قرار دهید. خرسی که می‌رقصد یا لاک پشتی که سرش را تکان می‌دهد، کودک را تا سرحد اشک ریختن می‌خنداند. عروسک‌هایی که می‌توان آن‌ها را با پیچاندن به هر شکلی درآورد نیز کودک او را خوشحال خواهند کرد. در موقع حمام کردن او، از حیوانات شناور مثل ماهی قرمز، اردک، نهنگ و یا قورباغه استفاده کنید.

در ۹ الی ۱۰ ماهگی اگر کودک دیگری بخواهد اسباب بازی او را بگیرد، مقاومت می‌کند. در نه ماهگی اگر به اسباب بازی نخ وصل کنیم، آن را به طرف خود می‌کشاند. اگر شیئی را مخفی کنند برای پیدا کردن آن کنجکاوی می‌کند. در هشت الی نه ماهگی اسباب بازی خود را به کودکان دیگر می‌دهد. کودک در ده ماهگی بر اعصاب حرکتی تسلط بیش‌تری می‌یابد، می‌ایستد و اسباب بازی را به دست می‌گیرد و اگر آن را در برابر دیدگانش زیرِ پوششی پنهان کنند، می‌رود و برمی دارد. در این دوره کودک برای کشف و یافتن دنیای اطرافش تلاش می‌کند. اشیا را در دست می‌گیرد و به دفعات می‌چرخاند و آن‌ها را در بین انگشتانش نگه می‌دارد و اغلب به طرف دهان خود می‌برد. شیئی را که در دست دارد، روی چیزی می‌کوبد و از این کار لذت می‌برد. در این سن، کودک دوست دارد اشیا را قطعه قطعه کند و از داخل کردن یکشی ء درشی ء دیگر لذت می‌برد. اشیا را داخل جعبه می‌گذارد و مجدداً بیرون می‌آورد. با دست‌ها به صورت بال زدن پرندگان بازی می‌کند. اگر در دستش یک اسباب بازی باشد، ولی اسباب بازی دیگری به وی داده شود آن را هم می‌گیرد و سعی می‌کند هر دو اسباب بازی را در یک دست نگه دارد. در سن ۱۰ الی ۱۲ ماهگی مداد در دست می‌گیرد.

کودک در سن ۱۱ و ۱۲ ماهگی با گرفتن نخی که به ماشین اسباب بازی یا وسایل چوبی بازی‌اش بسته شده، می‌تواند آن‌ها را به طرف خود بکشد. به اجسام کوچکی مانند دکمه، چشم شیشه‌ای و حفره‌ها علاقه مند است. از بازی‌های مشترک (دالی، مخفی کردن اجسام و دنبال هم کردن) لذت می‌برد. در یک سالگی از اسباب بازی‌های کوکی که راه می‌روند و صدا می‌دهند خوشش می‌آید و توجهش به آن‌ها جلب می‌شود. همچنین به پرنده‌ها، حیوانات، وسایل نقلیه و کسانی که حرکت می‌کنند نیز توجه می‌کند. می‌توان او را نشاند و با قل دادن توپ، او را با توپ بازی آشنا کرد. کودک تا یک سالگی با هر وسیله‌ای که در اختیارش قرار گیرد، بازی می‌کند و آن‌ها را از چند جنبه مورد بررسی قرار می‌دهد؛ از لحاظ زبری، نرمی، طعم، صدا و امثال آن. برای بچه‌های این سن جغجغه، عروسک و حلقه‌های نرمی که تمیز کردن آن‌ها آسان باشد بسیار مناسب است.

کودکی که تازه می‌خواهد راه بیفتد به اشیایی علاقه دارد که بتواند با آن‌ها کاری انجام دهد نه چیزهایی که فقط آن‌ها را بنگرد یا لمس کند. کاسه‌های پلاستیکی رنگارنگ، عروسکی که آن را دربغل بگیرد، بادکنک رنگی، توپ خوش رنگ و بازیچه‌ای مثل روروئک که کودک آن را به سمت جلو هل بدهد از وسایل مطلوب او در این سن هستند. کودک در یک سالگی به اسباب بازی‌هایی مثل توپ، قطعات خانه سازی، حیوان یا ماشینی که بتوان آن را به دنبال خود کشید، لیوان و مکعب‌های توخالی که بتوان آن‌ها را در داخل هم جای داد یا بر روی هم چید، نیاز دارد. اسباب بازی‌ها باید در آغاز زندگی تا یک سالگی سبک و صدادار باشند. کودک در یک سالگی از اسباب بازی‌های کوکی که راه می‌رود و صدا می‌دهند، خوشش می‌آید و توجهش به آن‌ها جلب می‌شود.

اسباب بازی‌های زیر برای سن یک الی دوازده ماهگی پیشنهاد می‌گردد:

جغجغه، عروسک پارچه‌ای، حلقه‌های پلاستیکی، مکعب‌های چوبی، توپ خوش رنگ، روروئک، بادکنک رنگی، کاسه‌های پلاستیکی رنگارنگ و انواع لیوان بزرگ و کوچک، پیمانه‌های پلاستیکی رنگارنگ، قطعات درشت خانه سازی، مکعب‌های توخالی، اسباب بازی‌های صدادار (دایره زنگی، طبل و...)، اسباب بازی‌های کوکی، اشیای شناور برای آب بازی (ماهی، اردک پلاستیکی و...)، ماشین، گاری و حیوان که بتوان آن‌ها را با نخ به دنبال خود کشید، وسایل معمولی خانه مثل بشقاب، قابلمه، قاشق، فنجان و...

 یک تا دو سالگی

پیاژه معتقد است که کودک نخستین بار در حدود دو سالگی به تغییری که اعمال او در اشیا به وجود می‌آورد پی می‌برد؛ مثلاً، از برخورد قلم با کاغذ متوجه طرز ایجاد خط می‌شود و درمی یابد که اگر تخت خود را به حرکت درآورد، از آن صدایی برخواهد خواست.

کودک این در سن بسیار فعال است و از دویدن یا بالا رفتن از جایی و پرتاب کردن اشیا لذت می‌برد. بنابراین، فرصت‌ها و موقعیت‌هایی برای بازی‌های آزادانه و فعال در خانه و بیرون از خانه برای کودک فراهم سازید و او به بازی‌های آزاد با توپ‌های کوچک تشویق کنید. کودک ممکن است توپ را به طرف بزرگ‌ترها یا یکشی ء دیگر پرتاب کند. از توپ‌های دارای اندازه متوسط و نرم استفاده کنید تا به کودک صدمه نزده و موجب ترس او نشود.

توانایی ساختن اشیا با دستان و انگشتان را در کودک تقویت کنید. به بازی با قطعات توخالی، پیمانه‌ها و مانند آن‌ها و ابزاری که قابل انباشته شدن باشند راهنمایی کنید. یک بازی آزاد با پیچ و مهره‌های پلاستیکی بزرگ تشویق کنید، از عدم بلعیده شدن آن‌ها توسط کودکان اطمینان حاصل کنید. کودک را به قرار دادن قطعات، مکعب‌ها و دیگر چیزها داخل پیمانه یا ظرف بزرگ‌تر تشویق کنید. ظروفی با درها و دهانه‌های گشاد آماده کنید تا کودک به باز و بستن درپوش‌ها بپردازد.

در این سن، کودک به کنجکاوی درباره خودش می‌پردازد. کودک را به بازی‌های آزادانه با آینه‌هایی که امنیت دارند و خطرآفرین نیستند تشویق کنید. با کودک جلوی آینه بایستید یا بنشینید تا او درباره برداشت‌هایش درباره آنچه که می‌بیند صحبت کند. تشویق کنید تا او حرکت‌های جنبشی و محرک ایجاد کند؛ یعنی در جلو آینه به وسیله دست‌ها و بدن حرکت‌هایی انجام دهد.

پاره‌ای از مفاهیم اصلی مانند علت، اثر، ترکیب و اندازه را می‌توانید به کودک بفهمانید. درباره ترکیب اشیایی که کودک حس می‌کند صحبت کنید؛ برای مثال، بگویید: «جغجغه سفت و سخت است»، «پتو نرم است.» درباره علت و اثر ارتباطات با او صحبت کنید. بگویید: «اگر فنجان را وارونه کنی آب میوه درون آن خواهد ریخت»، «اگر در باران بایستی خیس می‌شوی.» در این سن کودک توانایی تشخیص اشیا، حیوانات و انسان را از یک تصویر دارد. یک اسکلت (بدن) پلاستیکی از حیوانات برای بازی‌های آزاد فراهم کنید. درباره نام هر حیوان، رنگ، صدا و مشخصه‌های دیگر آن با کودک صحبت کنید.

کتاب‌های تصویری ساده تهیه کنید. از کودک بخواهید به محض این که شما آن‌ها را نام می‌برید به اشیا و حیوانات اشاره کند. درباره تصاویر صحبت کنید. درباره اندازه اشیا صحبت کنید. برای مثال بگویید: «این یک توپ بزرگ است» یا «این قعطه کوچک‌تر از آن قطعه است». در حدود ۱۲ ماهگی به بعد هرچه در محدوده دست کودک قرار گیرد آن را به اطراف می‌کوبد. این عمل تا ۱۵ ماهگی به اوج خود می‌رسد و در حدود ۱۸ ماهگی تقریباً از بین می‌رود.

کودک در سن بین ۱۳ الی ۱۸ ماهگی از «دالی کردن» بسیار لذت می‌برد و می‌تواند «قایم باشک» بازی کند. اسباب بازی‌های چرخ دار را هل می‌دهد و می‌کشد. کودک از ۹ تا ۱۳ ماهگی بیش‌تر به اسباب بازی توجه می‌کند تا به هم بازی؛ چون کودک در این دوره به اسباب بازی اهمیت زیادی می‌دهد. در این سن گرایش به دعوا بر سر اسباب بازی در کودکان دیده می‌شود. در ۱۴ ماهگی کودک با ماشین بازی کرده و صدایی شبیه آن را ایجاد می‌کند.

کودک در ۱۵ ماهگی ممکن است اصرار ورزد که بایستد و تنها برای مدت کوتاهی به مکعب‌ها دقیق شود. معمولاً به هیچ گونه فعالیتی برای ساختن چیزی مبادرت نمی‌ورزد، بلکه فقط مکعب‌ها را برهم می‌زند و یا این که آن‌ها را برای پدر و مادرش می‌آورد. در ۱۶ ماهگی کودک با عروسک بازی می‌کند، برایش لالایی می‌خواند و می‌خواباند.

در حدود ۱۷ ماهگی اسباب بازی‌های چرخ داری که منگوله‌ها و زنگوله‌هایی در چرخ‌های آن‌ها باشد و به هنگام حرکت صدا کند، بسیار مورد علاقه کودکان است. در این سن کودک اسباب بازی‌ها را پرتاب می‌کند و اثر آن را مورد کاوش قرار می‌دهد و دوست دارد اشیا را یکی پس از دیگری داخل ظرفی بریزد و بیرون بیاورد. در ۱۷٫۵ ماهگی کودک در خیالش با ماشین بازی می‌کند و یا خود را به جای ماشین فرض کرده و عقب عقب می‌رود.

در ۱۸ ماهگی میخ را در سوراخ می‌کند، یک دفعه دو الی سه ورق می‌زند (نمی‌تواند به صورت تک تک ورق بزند)، مداد را در دست گرفته و به خوبی خط می‌کشد، ۲ الی ۳ مکعب را روی هم می‌گذارد. در ۱۲ الی ۱۸ ماهگی کودک اشیایی را که کاربرد و ویژگی یکسان دارند، در کنار هم قرار می‌دهد. در حدود ۱۸ ماهگی می‌تواند با مداد خطوط عمودی و افقی رسم نماید.

کودکان در ۱۸ ماهگی می‌توانند با مکعب‌های اسباب بازی دو عدد را به یکدیگر متصل کرده و در ۲ سالگی ۶ عدد را به یکدیگر متصل نمایند. کودک در ۱۸ ماهگی می‌تواند راه برود و عروسکش را همراه خود ببرد، با کمک مادرش با لگو قطار، ماشین، هوایپما و... درست کند و صدای آن‌ها را درآورد، اگر اسباب بازی دلخواهش را کودک دیگری بردارد، با زور و داد و فریاد از آن‌ها می‌گیرد و با پای خود توپ را کنار می‌زند.

در ۱۸٫۵ ماهگی از سر وصدای سکه‌های پول خیلی خوشش می‌آید و آن‌ها را داخل کیف کرده و دوباره بیرون می‌آورد. در ۱۲ تا ۱۸ ماهگی هل دادن یک اسباب بازی چرخ دار به کودک نوپا احساس ایمنی می‌دهد. وقتی می‌نشیند دوست دارد با دست‌هایش که مهارت بیش‌تری یافته‌اند کاسه‌ها و پیاله‌ها را داخل هم بگذارد. در این سن، از جعبه موزیک و خاک بازی لذت می‌برد. سطل، آب پاش و تشتی آب یا شن بازی در اختیارش بگذارید.

۱۸ الی ۲۴ ماهگی کودک به همه چیز دست می‌زند، به همه جا می‌رود، سر و صدا می‌کند، همه چیز را به هم می‌ریزد و جابه جا می‌کند. یک اسب یا قطار چوبی که دنبال خود بکشد و قطعات ساختمان سازی و یک کامیون یا کمپرسی که چیزی پر کند و خالی کند برای کودک مفید است. در ۱۹ ماهگی در تمام بازی‌های دسته جمعی شرکت می‌کند و گاهی کودک مورد علاقه‌اش را به بازی دعوت می‌کند، هنوز اشیای تازه و چیزهایی را که قبلاً ندیده است به دهان می‌برد، ولی هرگز آن‌ها را نمی‌خورد، می‌تواند چهار لگو را روی هم بگذارد و برج یا آپارتمان بسازد، با بشقاب و کاسه خالی و قاشق به طور خیالی غذا می‌خورد و می‌گوید: غذای خوشمزه‌ای است و به پدر و مادر نیز غذا تعارف می‌کند.

برای کودکان ۱۹ تا ۲۵ ماهه اسباب بازی و همبازی اهمیت بیش‌تری پیدا می‌کند، ارتباط اجتماعی پخته‌تر می‌شود و کودک برای انطباق با همبازی گذشت بیش‌تری از خود نشان داده، رفتار خود را تغییر می‌دهد. در ۲۰ ماهگی با دو ماشین کوچکش بازی می‌کند، آن‌ها را به هم می‌زند و می‌خندد. در این سن بیش‌تر مایل است با کودکان بزرگ‌تر از خود بازی کند. با کودکان کوچک‌تر از خود بیش‌تر ابراز محبت دارد.

در ۲۱ ماهگی به طور نامنظم به توپ لگد می‌زند و مکعب‌ها را برای درست کردن قطار در یک خط قرار می‌دهد، عروسک خود را بغل کرده، راه می‌برد و به پشتش می‌زند که بخوابد و یا این که روی زمین می‌گذارد و می‌زند و می‌گوید: مُرد! کودک یک الی دو ساله در بازی با لگوها از شکل‌های مشخص استفاده می‌کند و آن‌ها را روی هم قرار می‌دهد و به هم وصل می‌نماید.

بازی‌های نمایشی معمولاً در سنین ۱٫۵ الی ۲ سالگی آغاز می‌شود و در سنین کودکستان به اوج خود می‌رسد. در دو سالگی به طور منظم به توپ لگد می‌زند و می‌تواند با شِش مکعب برجی بسازد. کودک در این سن به عروسک غذا می‌دهد، او را به گردش می‌برد، با آب و شن بازی می‌کند، اسباب بازی‌های متعلق به خود را کاملاً می‌شناسد و حاضر نیست در اسباب بازی‌های خود کودکان دیگر را سهیم کند.

در ۲ سالگی توانایی ترسیم خط‌های دایره‌ای و یا زاویه دار ظاهر می‌گردند. نزدیک به ۲ سالگی یک تاب برای کودک می‌تواند، یک کشتی فضایی تصور شود که به سیاره‌ای دوردست سفر می‌کند یا پرنده‌ای وحشی باشد که در آسمان پرواز می‌کند. در ۲ سالگی کودک علاقه مند به کاسه‌های پلاستیکی، قاشق‌های چوبی، کلید و قوطی‌های خالی است. از این رو، بهتر است ظروف کهنه و بعضی ظروف پلاستیکی، که ارزان قیمت است، برای کودکان تهیه شود.

در سال دوم زندگی، بازی‌ها برای کودک دارای مفهوم خاص و عمیقی است. برای مثال، ممکن است دختر بچه‌ای اسباب بازی خود را در ملافه بپیچد و در دهان خرس خود تکه نانی بگذارد و فعالیت‌هایی از این قبیل انجام دهد. از این روی، اسباب بازی‌هایی که در اختیار کودک قرار داده می‌شود، باید معنی دارتر باشد. توپ، مکعب‌های بازی، عروسک، انواع حیوانات، ظروف و امثال آن می‌تواند جزو اسباب بازی‌های مناسب برای کودکان باشد. در ۲ سالگی به صورت تک تک ورق می‌زند، تسبیح نخ می‌کند، بدون تقلید کاغذ را لوله می‌کند و با یک دست با قیچی کاغذ می‌برد.

کودک ۲ ساله می‌تواند حدود هفت دقیقه پشت سرهم به یک بازی ادامه دهد. پس از آن، خسته شده و به سوی بازی دیگری می‌رود. در ۲ سالگی به خوبی می‌دود، کم‌تر به زمین می‌خورد، از پله‌ها بالا می‌رود، بسیار فعّال و سرزنده و بانشاط است. می‌تواند با شش مکعب برجی بسازد. در ۲۰ الی ۲۴ ماهگی، بازی‌های موردنظر دختران عروسک بازی، اسباب بازی‌های نرم و ظریف، استمداد و کمک طلبیدن، رقصیدن و لباس مخصوص پوشیدن و بازی‌های موردنظر پسران بازی با بلوک‌ها، دست کاری وسایل و ابزار، اسباب بازی‌های ماشینی و حمل و نقلی است.

کودک در ۲ سالگی می‌تواند سوار سه چرخه کوچکی بشود، اما چون هنوز نمی‌تواند پدال را فشار دهد، با پاهای خود سه چرخه را به جلو می‌راند. در پایان ۲ سالگی گاهی اوقات کودکان، دیگران را نیز در بازی خود شریک می‌کنند و به بازی دوطرفه می‌پردازند. در این مرحله حتی اگر بچه‌ها سه نفر باشند، دو نفر از آنان با هم بازی می‌کنند و یکی از آنان به تنهایی مشغول بازی می‌شود.

برخی از اسباب بازی‌های مناسب برای سن ۱ الی ۲ سالگی عبارت‌اند از: توپ در اندازه متوسط و نرم، پیچ و مهره‌های پلاستیکی، مکعب‌های درشت خانه سازی، قطعات توخالی، آینه، کتاب‌های تصویری ساده، اسباب بازی‌های چرخ دار، میخ، چکش، خاک، ماسه، آب، سطل، بیلچه، آب پاش، تشت، انواع حیوانات، عروسک، قیچی و کاغذ، سه چرخه، مداد و کاغذ.