زبان و اجتماعی شدن: کابرد انسان شناسی زبان

نویسنده: امیلیا نرسیسیانس

این مقاله به بررسی نقش زبان در فرایند زندگی اجتماعی فرد می‌پردازد، و به پرسش‌هایی، که در ذیل خواهد آمد، پاسخ داده می‌شود.

1. زبان چگونه فرا گرفته می‌شود؟
2. انسان چگونه (به واسطه زبان) می‌اندیشد؟
3. نقش تعاملات اجتماعی در زبان چگونه است؟ هالیدی معتقد است که فرایند یاد گیری زبان و به کار گیر آن، در کودک، در طی چند مرحله صورت می‌گیرد

1. فهم اشاره‌ها و حرکت‌ها،
2. فهم اصوات به مثابه دال‌ها و مدلول‌های ان،
3. استفاده معانی آوایی در بافتهای محدود، مانند محیط خانواده،

قاعده مند کردن زبان آغازین ۱ با ابزاره دستوری و بسط ذخیره لغوی، ویگوتسکی سه مرحله از توسعه گفتار و تفکّر را عنوان می‌کند:

1. گفتار اجتماعی
2. گفتار خود محوری
3. توسعه گفتار درونی. برنشتاین، بر این عقیده است که ساخت اجتماعی معین، رفتار زبانی معین را به وجود می‌آورد و متعاقب آن ساخت اجتماعی معینی باز تولید ۲ می‌شود.

در این مقاله نظریه جامعی از ترکیب سه نظر ارائه شده است که در آن دیدگاه‌های جامعه شناسی، زبان شناسی و روان شناسی هر یک سهم خود را در توصیف کامل‌تر موارد ذکر شده ادا می‌کنند.

 (1) Prototype

(2) Reproduce

مقدمه

انسان تنها موجود زنده‌ای است که سخن می‌گوید و قادر به بر قراری ارتباط با موجودات همسان خود است. هر کودک سالم که در محیط اجتماعی رشد کند، نوعی زبان را در ذهن خود توسعه می‌دهد. مردم جهان به زبانهای گوناگونی سخن می‌گویند، اما این زبان دارای مشترکاتی هستند، و چامسکی (۱۹۵۷، صص ۱۸۴-۱۷۹) بر اساس دستور همگانی ۱ به توضیح مشترکات آن‌ها همت گماشته است.

در این مقاله به سه نکته اساسی درباره زبان اشاره می‌شود:

• الف. فراگیری زبان.
• ب.اندیشیدن با زبان.
• پ.شکل گیری زبان بر اساس تعاملات اجتماعی.

الف. فراگیری زبان

در مرحله اوّل اساسی‌ترین عامل برای ارتباط انسانی، بازنمایی ۲ خود و بازنمایی دیگران است. از طریق تعامل کودک با مادر، کودک به قدرت اشاره‌ها و حرکتها به هنگام بر قراری ارتباط پی می‌برد. در مرحله دوم در دو تا نه ماهگی (لاک ۱۹۷۸، صص ۱۰-۳) کودک در می‌یابد که اعمال او مورد توجه دیگران قرار می‌گیرد و نیز به این راز بزرگ پی می‌برد که آواها، اشاره‌ها و حرکت‌ها پیام‌هایی هستند ک پاسخ‌های معلوم و مشخصی دارند. به این ترتیب کودک به قدرت اصوات، که در مرحله نوزادی بی هدف بود، برای ایجاد ارتباط پی می‌برد و همچنین درک می‌کند که با ترکیب اصوات خاص می‌تواند دال‌های ۳ خاص برای مدلول‌های ۴ ثابت و معانی خاص به وجود آورد، و هر گاه به مدلول‌هایی بر می‌خورد که شکل دال صوتی آن را نمی‌داند از خود دال‌های خاص به قصد تفهیم منظور می‌سازد، و اشیا و اجسام پیرامون خویش را نامگذاری می‌کند.

مقاله کامل را از بخش پیوست دریافت کنید.