آموزش ریاضی به کودکان از راه بازی با تاس
تاس‌بازی یکی از بازی‌های گیرا و در همین حال بسیار آموزنده برای کودکان پیش دبستان و سال‌های بالاتر از آن است. تاس‌بازی می‌تواند بازی با یک تاس که ساده‌ترین حالت تا چند تاس باشد. تاس‌های معمولی که از جنس‌های گوناگون چوب، پلاستیک و گاهی فلز ساخته می‌شوند مانند یک مکعب، شش بر دارند که هر بر نشانه یا برابر عدد از یک تا شش است. گاهی روی تاس‌ها عدد نوشته شده است و گاهی به جای آن خال می‌گذارند. خال روی تاس رایج‌ترین شکل از تاس است.
ساده‌تر از این شکل از تاس‌بازی ترسیم جانوران یا گیاهان روی تاس است که بازی گمانه‌زنی را به کودکان بسیار خردسال بالای سه سال می‌آموزد. کودک نام جانور آشنایی که تصویرش روی یک بر تاس حک یا نقش شده است پیش‌بینی می‌کند و در چرخش اگر نام آن جانور یا گیاه آمد او برنده است. تاس‌بازی تنها برای شناخت عدد و شمار نیست، بلکه مهم‌تر از همه گمانه‌زنی و حساب احتمالات که در فرایندهای منطقی ریاضی کاربرد گسترده دارد در بازی‌های با تاس انجام پذیر است.
کودکان چه چیزی می‌توانند از تاس بازی یاد بگیرند؟
تاس بازی یکی از گیراترین فعالیت‌ها و بازی‌ها برای کودکان است. این فعالیت و بازی هم سرگرمی بی پایان است و هم گستره‌ای از شناخت و دانش. کودکی که تاس بازی می‌کند افزون براین که سرگرم می‌شود دانش‌هایی مانند پیش بینی، گمانه زنی، احتمالات، مسیر یادگیری، الگوهای بازی، شمارش، تفکر انتقادی و فرایندهای درونی آن مانند استدلال و استنتاج و بسیاری دانش‌های دیگر را از این راه یاد می‌گیرد.
مهارت‌های تفکر انتقادی
کودکان برای گذر از چالش‌ها و درک بهتر دنیای پیرامون خود به مهارت‌های تفکر انتقادی نیاز دارند. از آن‌جایی که بیش‌تر بازی‌های با تاس نیاز به راه‌برد دارند، مانند فکر کردن به زمان پیش رو، برنامه‌ریزی برای حرکت‌های بعدی و پیش‌بینی نتیجه، در تاس بازی این مهارت‌ها به شکل نهانی و درونی در کودکان رشد می‌کند.
مهارت‌های عددی و شمارش
کودکانی که در دوره پیش دبستان هستند و به بازی با تاس می‌پردازند، زودتر از کودکان دیگر عملیات عددی مانند جمع کردن عددهای دو تاس را می‌آموزند.
خرید شمارورزی لولوپی (آموزش ریاضی از راه ادبیات)
مهارت‌های ذهن خوانی
برای کودکان مهم است که یاد بگیرند چه گوه گزینه‌ها را بسنجند و ذهن دیگران را تجزیه تحلیل کنند. مهارت ذهن خوانی به کودکان کمک می‌کند که تصمیم‌های آگاهانه و مطمئنی بگیرند. هنگامی که کودکان در کنار هم به بازی‌های تاس می‌پردازند پیوسته به چهره هم دیگر نگاه می‌کنند و ناخواسته یا خواسته می‌کوشند از روی رفتارها و حالت‌های چهره رفتارهای دیگرانی که درگیر بازی هستند گمانه بزنند. آیا آن یکی می‌خواهد دوباره تاس بیاندازد و اگر می‌خواهد بیاندازد حرکت دست اش چه گونه است؟ یا این که بعد از این حرکت می‌خواهد در جای امن بماند یا دوباره ادامه دهد. همه این‌ها فرصت‌هایی فراهم می‌کند که کودکان روش‌های ذهن خوانی را پیش ببرند.
گونه‌های بازی با تاس
بازی‌های گروه یک: بازی‌های که از پیش طراحی شده‌اند و در آنها تاس به کار رفته است مانند بازی مارپله و منچ
از گروه بازی‌های طراحی شده می‌توان به بازی مار و پله و منچ اشاره کرد.
بازی مار و پله
بازی مارپله از گروه بازی‌های رومیزی و سطح‌دار است. در این بازی هر سطح یا صفحه یا تخته صدخانه دارد که به گونه‌ای ترکیبی از مار و نردبام روی آن طراحی شده است. بازی با انداختن تاس شروع می‌شود و هر بازیکنی متناسب با عدد تاس باید روی خانه‌های صفحه بالا برود. اگر به نردبان رسید امتیاز می‌گیرد و خانه‌ها را بالاتر می‌رود و اگر به سر مار رسید باید تا دم مار پایین بیاید. در نهایت کسی که توانست زودتر تا بالای صفحه و خانه آخر برسد برنده است. سرشت این بازی به گونه‌ای است که همه کنش‌ها و رفتارهایی که در آن انجام می‌شود خصلت آموزش ریاضی دارد. از شمارش تا پیش بینی و احتمال و تفکر انتقادی درون آن.
یکی از زیرگونه‌های بازی مار و پله. بازی مار و پله در فضای باز است که گاهی ابعاد آن تا سه در سه متر است.
بازی منچ
یکی دیگر از بازی‌های گروهی برای کودکان که با پرتاب تاس همراه می‌باشد، بازی منچ است. روند بازی به این صورت می‌باشد که ابتدا چهار مهره در کنار صفحه بازی قرار می‌گیرد، سپس بازیکنان باید تاس را طوری بیندازند که عدد شش بیاورند و آنگاه بازی شروع می‌گردد. حرکت مهره‌ها با پرتاب تاس همراه است و بازیکنی که بتواند هر چهار مهره خود را به ستون اصلی عمودی با افقی، هم‌رنگ مهره‌هایش برساند برنده بازی می‌باشد. گاهی ممکن است که برای این بازی صفحه منچ و مهره‌های بازی در دسترس نباشد، در این حالت می‌توان صفحه را به شکل کاردستی درست کرد و از چیزهای مانند دکمه یا دانه به جای مهره استفاده کرد.
در سایت کتابک بخوانید: معرفی بازی منچ
گروه دوم: بازی‌هایی که طراحی شخصی هستند و در محیط آموزش گاه یا خانه بنابر پسند طراحی شده‌اند. بازی‌هایی مانند آجرک های لگو و تاس که بیش‌تر بنابر سلیقه شخص طراحی می‌شود از این گونه‌اند. برای مثال دو کودک تصمیم می‌گیرند با انداختن یک تاس آجرک ها یا بلوک‌های لگو را بالا ببرند. پس از چند نوبت مشخص آن که آجرک هایی بیش‌تری بالا برد برنده است. یا این که در بازی تاس و مهره. کودکان تاس می‌اندازند هرکسی در دور آخر توانست بیش‌ترین مهره را در ظرف خود داشته باشد برنده است. در مورد کودکان سال‌های بالاتر این بازی می‌تواند ثبتی باشد. یعنی تاس و کاغذ که عدد تاس یا تاس‌های کودک روی کاغذ ثبت می‌شود و پس از چند دور مشخص آن که بیش‌ترین عدد را داشت برنده است.
از زیرگروه این بازی‌های ابداعی مانند نمونه بالا است که تاس با تصویر جانوران طراحی می‌شود و برای آموزش شمارورزی پایه به کودکان پیش دبستانی و سال نخست دبستان کاربرد دارد. با هر بار انداختن تاس آن جانوری که آموده یک تیک روی تصویرش می‌خورد. قواعد بازی را هم می‌توان هرکسی با پسند خودش تعیین کند.
ساخت تاس
هدف:
آشنایی کودک با ساخت تاس و شمارهای آن
وسایل مورد نیاز :
کاغذ آ4 و کاغذ رنگی
مداد و خط کش
قیچی و چسب نواری و آبکی
شیوه پیشبرد:
1. ابتدا روی کاغذ سفید شکلی به صورت زیر روی کاغذ بکشید و چهار گوش‌های آن را با کودک بشمارید.
2. از کودک بخواهید شکل را مانند زیر قیچی کند.
3. با استفاده از شکل بدست آمده مکعبی مانند شکل زیر با چسب نواری بسازید.
4. در این مرحله روی کاغذ رنگی 21 گردک کوچک بکشید و از کودک بخواهید آنها را قیچی کند.
5. اکنون با چسب و با کمک کودک گردک ها را مانند شکل تاس روی مکعب بچسبانید.
6. اکنون کودک تاسی که خود درست کرده را دارد.
تاس بازی با تاس‌های در ابعاد و اندازه بزرگ هم که از گروه بازی‌های جنبشی حرکتی است، برای اجرا در محیط آموزش‌گاه یا فضاهای عمومی مناسب‌اند. در این شکل از بازی کودک خود نقش مهره را دارد و با انداختن مهره در جایگاه خود به پیش می‌رود تا اولین شخص به خط پایان برسد و برنده شود.
مربع من را پر کنید (بازی برای لولوپی یک)
خرید شمارورزی لولوپی + ۱ (ریاضی آموز ادبی)
هر بازیکن دو تاس خود را می‌اندازد و آنها را ضرب می‌کند تا یک محصول بدست آید. بازیکنان از ظرف شمارنده‌های دایره‌ای مانند درب بطری یا تراشه‌های شمارش، این تعداد را می‌گیرند. سپس آنها را در مربع می‌گذارند، یکدیگر را لمس می‌کنند اما هیچ کدام را نمی‌پوشانند. اولین بازیکنی که مربع خود را پر کند برنده می‌شود.
نویسنده
لینک کوتاه