آموزش ریاضی پیش‌دبستان و دبستان از راه فعالیت و بازی‌های دست‌ورزی و کاردستی
بازی‌های مهارت و دست‌ورزی گونه بزرگی از فعالیت‌ها و بازی‌هایی هستند که می‌توان از راه آن‌ها ریاضی را آموزش داد. کودکان به ساخت کاردستی یا فعالیت‌های در پیوند با آن علاقه فراوان دارند و همیشه بخشی از زمان خود را در این راه می گذارنند. این کاردستی یا دست‌ورزی گاهی می‌تواند بازی‌های آزاد و بدون نقشه و برنامه باشد. مانند بازی در باغچه و گِل‌بازی که کودک به تقلید از بزرگسالان با چوب و مصالح دیگر خانه سازی و روند ساخت یک خانه را تجربه می‌کند. در این شکل از بازی‌ها کودک در فضای طبیعی درک ویژه‌ای از اندازه‌ها و مفاهیم فیزیکی مانند سنگینی و سبکی، درون و بیرون می‌آموزد که هرگز در کلاس درس مانند آن را نمی‌تواند بیاموزد.
تنوع در دست‌ورزی‌ها بسیار زیاد است. یکی از فعالیت‌هایی که در ارتباط با آموزش ریاضی است و کودکان به عنوان کاردستی از آن بهره می‌برند بافت یا قلاب بافی و هر شکل از بافتن و تنیدن است. در مدرسه‌های والدورف بافندگی همیشه یکی از بخش‌های مهم آموزش به کودکان است که از این راه هم الگوها و رنگ‌ها و زمینه‌های فرهنگی هر جامعه‌ای را یاد می‌گیرند و هم می‌توانند درک درستی از نیاز به دانش ریاضی داشته باشند که بدون آن ساختن و بافتن ممکن نیست.
در این شکل از فعالیت اگر بزرگسالان یا مربی کنار کودکان است می‌تواند بسیاری از جنبه‌های کار را ریاضی سازی کند که نمونه‌های آن چنین است:
- برای ساخت یک دست‌بند یا هر چیز دیگری به چه قدر نخ نیاز داریم؟
- به چه رنگ‌هایی نیاز داریم؟
- الگوی ساخت و بافت کجاست؟ آیا خودمان باید آن را پیش نهاد دهیم یا از پیش آماده است؟
- چه قدر زمان برای بافت این کارها نیاز است؟
- انداره بافتنی باید چه قدر باشد؟
کاردستی‌های زیر می‌توانند برای آموزش مفاهیم ریاضی به کودکان پیش‌دبستانی بسیار مؤثر باشند:
1. شمارش و شناخت اعداد:
ابزار شمارش با مهره‌ها یا دکمه‌ها: کودک با استفاده از مهره‌ها یا دکمه‌های رنگارنگ، روی یک تکه مقوا یا کاغذ، اعداد را می‌سازد و می‌شمارد. این کار، به تثبیت رابطه بین عدد و مقدار کمک می‌کند.
۲- ساخت کتاب اعداد: یک دفترچه‌ی کوچک درست کنید و در هر صفحه، یک عدد با تصاویر مرتبط با آن تعداد اشیا بچسبانید ( برای مثال عدد 3 با 3 سیب).
۳- ساختن مار اعداد: یک مار بلند از کاغذ رنگی بسازید و روی هر حلقه‌ی بدن آن یک عدد بنویسید. کودک می‌تواند اعداد را به ترتیب مرتب کند.
۴- ساخت اشکال هندسی با چوب کبریت: با استفاده از چوب کبریت و چسب، اشکال هندسی مختلف بسازید. این کار به درک مفاهیم هندسی و هماهنگی چشم و دست کمک می‌کند.
۵- ساخت پازل اشکال هندسی: یک شکل بزرگتر را به چند شکل هندسی کوچکتر تقسیم کنید و از کودک بخواهید پازل را کامل کند.
۶- ساخت خط کش با چوب بستنی: چوب‌های بستنی را کنار هم بچسبانید و با مداد، واحدهای اندازه گیری را روی آن‌ها علامت گذاری کنید. کودکان می‌توانند طول اشیاء را با خط کش چوبی خود اندازه بگیرند.
۷- ساختن ترازو با چوب لباسی : با استفاده از چوب لباسی یک ترازو ساده بسازید و کودکان می‌توانند وزن اشیاء را با مقایسه‌ی آن‌ها در دو طرف ترازو با هم مقایسه کنند.
۸- ساختن نمودار با استفاده از برچسب یا تصاویر: با استفاده از برچسب یا تصاویر، نمودارهای ساده‌ای بسازید که تعداد اشیاء مختلف را نشان دهد (مثلاً تعداد سیب‌های قرمز و سبز).
استفاده از رنگ‌های متنوع: رنگ‌ها توجه کودکان را جلب می‌کنند و به یادگیری آن‌ها کمک می‌کنند.
سادگی و جذابیت: کاردستی‌ها باید ساده و جذاب باشند تا کودکان از انجام آن‌ها لذت ببرند.
هماهنگی با درس: کاردستی‌ها باید با محتوای درس ریاضی هماهنگ باشند.
ایجاد فضای خلاقیت: به کودکان اجازه دهید خلاقیت خود را به کار ببرند و در ساخت کاردستی‌ها مشارکت داشته باشند.
به یاد داشته باشید که مهم‌ترین چیز، ایجاد یک محیط شاد و سرگرم کننده برای یادگیری است. بگذارید کودکان در طول فرآیند ساخت کاردستی، بپرسند، اشتباه کنند و از تجربه یاد بگیرند.
نویسنده
لینک کوتاه