آموزش ریاضی پیش‌دبستان و دبستان از راه بازی‌ها و نمایش‌های وانمودی
کاربرد بازی‌های وانمودی در ریاضی پایه
یکی از بهترین کارهایی که می‌شود برای ترکیب شمارورزی و بازی به کار برد، آمیختن بازهای نمادین و ریاضی پایه است. می‌دانیم هنگامی که کودکان در بازی وانمودی شرکت می‌کنند، از بازنمایی‌های ذهنی استفاده می‌کنند، در نتیجه می‌گذارند که یک پدیدار در جای دیگری بنشیند. یک کودک خردسال ممکن است بلوکی را برای بازنمایی تلفن زدن به کار ببرد و وانمود کند که دارد با دیگری گفت‌وگو می‌کند. سه شکل اصلی بازی نمادین عبارتند از بازی ساختارمند، بازی نمایشی و بازی با قاعده. بازی ساختارمند پیوندی طبیعی بین بازی تمرینی و بازی نمایشی ایجاد می‌کند. در بازی ساختارمند، کودک از سازه‌های آماده برای بازنمایی مناسبات و روابطی که در ذهن دارد استفاده می‌کند. با بلوک‌ها یا سازه‌های آجری خانه می‌سازد و یا محله‌ای با خیابان و کوچه و باغچه درست کند. این بستگی به توان و سن کودک در بازی با سازه‌های ساختارمند دارد. در کنار آن بازهای بازنمودی یا نمایشی است که می‌تواند با بازی‌های ساختارمند پیوند بخورند. برای نمونه کودک با بلوک یک درمانگاه می‌سازد اما اکنون خود نقش پزشک را بازنمایی می‌کند. این جا ترکیب بازی ساختارمند و بازی نمایشی را داریم. بازی‌های نمایشی سطح و مرحله دارد. اگر کودکان دیگر در آن مشارکت کنند بازی نمایشی اجتماعی شکل می‌گیرد که این پدیده هم در خانواده و البته بیش‌تر در فضاهای مهد و کودکستانی دیده می‌شود. نمونه‌ای از این بازی که هم ساختارمند و هم نمایشی اجتماعی است ساخت اتوبوس با بلوک و هم‌سفر شدن خیالی کودکان برای سفر به ساحل است. در این مسیر کودکان با هم گفت و گو می‌کنند و برای بازی خود نیز قاعده‌های تازه می‌گذارند. پیاژه این گونه بازی با قاعده و قانون را شکل خاصی از بازی می‌داند که در هنگام بازی کودکان برای انجام آن قاعده و قانون می‌گذارند.
در آموزک بخوانید: آموزش ریاضی پیش‌دبستان و دبستان از راه بازی‌های پرتابی
جایگاه بازی‌ها یا نمایش‌های وانمودی در ریاضی پایه
بازی یا نمایش وانمودی رویکردی است که نه تنها مهارت‌های ریاضی را تقویت می‌کند، بلکه کاربرد ریاضی چندحسی را در حرفه‌ها نشان می‌دهد و تجربه یادگیری را ملموس‌تر و جذاب‌تر می‌کند. هنگامی که کودک درگیر بازی‌های ساختگی و نمایش‌های وانمودی می‌شود، نقش شخص دیگری را برعهده می‌گیرد و کنش‌ها و گفتار موقعیت‌های که چنین شخصی در آن است تقلید می‌کند و آن‌ها را در بازی خود می‌گنجاند. اگر کودک در این بازی یکی باشد این بازی فردی است اما اگر کودکان دیگر با او همراه شوند این بازی وانمودی اجتماعی نام دارد. یکی از شایع‌ترین بازی‌هایی که در پیوند با ریاضی انجام می‌شود و کودکان به شدت به آن علاقه دارند بازی‌های وانمودی در حوزه پیشه‌ها مانند مهندسی و معماری و فروشگاه‌داری یا دادوستد و خرید و فروش است.
خرید اسباب‌بازی ویژه کودکان 3 تا 6 سال
خرید و فروش مفهوم عامی است که می‌تواند از فروشگاه مواد خوراکی تا فروش مواد غذایی را شامل شود. هم چنین رستوران داری یا فروش در غرفه بستنی و از این گروه برای کودکان جذابیت‌های خاصی دارد. این گونه بازی‌ها نه تنها به یادگیری دانش ریاضی آن‌ها کمک می‌کند که هم کنشی اجتماعی و درک احساس و رفتار دیگران را در آن‌ها رشد می‌دهد.
بازی‌های وانمودی کودکان را تشویق می‌کند تا تخیل یا فکر کنند، به حل مسئله بپردازند و مهارت‌های اجتماعی و زبانی را در خود رشد دهند. کودکان همچنین مهارت‌های راه‌بری را کشف می‌کنند و اعتماد به نفس و احساس خود را از راه ایفای نقش به دست می‌آورند. پژوهشگران براین باورند که بازی‌های وانمودی در واقع هوش کودکان را بهبود می‌بخشد، زیرا احساسات، شناخت، زبان و مهارت های حرکتی حسی را درگیر می‌کند و ارتباطات سیناپسی بیش‌تری را بین بخش‌هایی از مغز ایجاد می‌کند.
بازی‌های وانمودی به کودکان کمک می‌کند تا بزرگ‌ترها و کارهایی که انجام می‌دهند درک کند و راه را باز می‌گذارد که مهارت‌های مهم زندگی را که با بزرگ‌تر شدن استفاده می‌کنند، زودتر از موقع تجربه کنند. در قالب دیگران رفتن چه با پوشش و لباس آرایی و چه بدون آن به کودکان نکته بسیار مهمی را یاد می‌دهد که در آن موقعیت چه طور باید فکر و عمل کنند. این که کودک بتواند خود را جای دیگری بگذارد و به جای او فکر و عمل کند بسیار در رشد هوش اجتماعی او اثرگذار است. این کار از جنبه زبانی هم به کودکان کمک می‌کند که زبان کاربردی یا زبان موقعیتی را بهتر بشناسند. زبان یک معمار با زبان یک چوپان متفاوت است.
نکته مهم دیگری که در بازی‌های وانمودی وجود دارد روایت کردن است. روایت‌های نمایشی بخشی جدایی ناپذیر از بازی‌های وانمودی است که کودکان از این راه با دنیای داستان و تقلید هنری آشنا می‌شوند.
سارا اسمیلانسکی شش معیار را برای بازی‌های وانمودی یا بازی‌های دراماتیک مشخص کرده که موقعیت کودکان را در آن روشن می‌کند. از این شش مورد چهارتای آن را کودک به تنهایی می‌تواند انجام دهد و دو مورد دیگر در حوزه عمل مربی یا کارگردان است.
- نقش‌گذاری تقلیدی - کودک نقشی ساختگی را بر عهده می‌گیرد و آن را در یک عمل تقلیدی یا کلامی بیان می‌کند. مانند «من معلم هستم و شما شاگردان من."»
- خیالگزاری وانمودی در مورد اشیا با کنش پردازی یا توصیف‌های زبانی مانند این که کودک روی یک بشکه می‌نشیند و می‌گوید: من روی فیل یا اسب نشسته‌ام.
- خیالگزاری وانمودی- کلامی با توجه به کنش‌ها و موقعیت‌ها -. در این وضعیت گفت‌وگوی کلامی جای حرکت‌های بدنی را می‌گیرد. نمونه: «بیایید وانمود کنیم که من شام را پختم، و اکنون دارم میز را می‌چینم» در حالی که تنها آخرین کنش یعنی چیدن میز در حال انجام است.
- پیوستگی در نقش وانمودی برای دست‌کم چیزی نزدیک به ده دقیقه
- هم کنشی میان دو نقش‌گزار یا بازیگر در هر بخش یا اپیزود
- ارتباط کلامی میان بازیگران در هر بخش
بازی‌ها و نمایش‌های وانمودی با برگرفت از داستان‌ها و افسانه‌ها
در این گونه بازی‌ها پیش از هرچیزی مربی باید تناسب آن را با آموزش ریاضی روشن کند. برای نمونه اگر داستانی دارد که می‌خواهد آن را تبدیل به نمایش وانمودی کند باید بداند که کودک از این راه چه طور ریاضی می‌آموزد. در داستان چه و چه و چه یک بچه، که ویژه آموزش ریاضی به پیش دبستان هم به کار می‌رود همه اجزای نمایش وانمودی آماده است.
تنها می‌ماند آرایش صحنه و شخصیت‌هایی که نقش‌هایی مانند روباه و خرگوش را بازی کنند. به جای بچه‌ها هم می‌توان از عروسک‌های خرگوشی بهره برد.
افسانه‌های عامیانه و روایت‌های شفاهی سرشار از آموزه‌های ریاضی هستند. تنها باید گروه سنی کودکان و محتوایی که در این افسانه‌ها است هماهنگ کرد و از آن‌ها بهره برد.
در آپارات ببینید: معرفی کتاب چه و چه و چه یک بچه به همراه فعالیت
بازی‌ها و نمایش‌های وانمودی با برگرفت از حرفه‌های دوره‌گردی
پیشه و حرفه‌ای مانند پستچی که خانه به خانه می‌رود و نامه‌ها را تحویل صاحبان آن می‌دهد می‌تواند برای بازی وانمودی و آموزش ریاضی پیش دبستان و دبستان مناسب باشد. برای گروه سنی پیش دبستان پستچی ۹ نامه دارد و برای گروه دبستان می‌تواند بیش‌تر از این باشد. روی نامه‌ها باید شماره زد و بعد کودکان دیگر را که صاحب نامه هستند شماره دار کرد. این گونه پستچی به هر کودک نامه‌اش را می‌رساند. اما بخش پیش رفته‌تر از این بازی همراه با نقشه است. یعنی کودکان یک پارک یا فضای باز هر کدام پراکنده هستند و پستچی باید نامه را به دستشان برساند. به جای پستچی می‌تواند تحویل غذای آماده را هم جایگزین کرد یا هر پیشه دیگری که مناسب می دانید.
فعالیت‌ها و بازی‌های خرید و فروش
شمارورزی و بازی خرید و فروش
بازی‌ها و فعالیت‌ها در پیوند با خرید و فروش برای کودکان خردسال که به بازی‌های وانمودی علاقه‌مند هستند می‌تواند ریاضی در زندگی روزانه را آموزش دهد. کودک می‌تواند در نقش فروشنده یا خریدار باشد. آن چیزهایی که می‌فروشد از اجناس واقعی مانند لبنیات تا خوراک‌های بسته بندی شده یا دانه‌های خوراکی که نیاز به وزن کشی دارند تا پیمانه و هرچیزی در خرید و فروش به کار می‌رود.
- خواهش می‌کنم دو تا آب‌نبات بدهید!
- خواهش می‌کنم یک مقدار مغز گردو بدهید
این جا می‌توان مقدار و اندازه مغزگردو را اساس گفت وگو کرد. مغز گردو را وزن می‌کنند یا در بسته بندی‌های با وزن مشخص می‌فروشند. کودک در این حالت یاد می‌گیرد که واحدهای فروش کالا متنوع است.
بازی‌های وانمودی با پیشه‌ها و نقش‌های گوناگون قابلیت اجرایی دارند و بسته به این که کدام مناسب کودکان در وضعیتی که مربی در آن تشخیص می‌دهد می‌تواند اجرا شود. بازی‌های وانمودی در نقش مهندس ساختمان،مهندس راه، مهندس مکانیک، مهندس هواپیما، خلبان و پیشه‌هایی مانند نجار و آهنگر و معمار و آش‌پز.
گروه سنی
نویسنده
لینک کوتاه