آموزش ریاضی پیش‌دبستان و دبستان از راه فعالیت و بازی با بلوک‌ها و آجرک‌ها

بازی ساختارمند به گونه‌ای از بازی‌ها گفته می‌شود که اصل و پایه بازی از سوی طراحان حرفه‌ای بازی‌ساز ریخته شده است که یا به شکل بازی‌های با عنوان مشخص مانند بازی‌های ورزشی یا بازی‌های رومیزی انجام می‌شود و در مورد کودکان این بازی‌ها در قالب بسته‌ها یا طرح‌های از پیش آماده در اختیار کودکان قرار می‌گیرد. در حوزه تولید اسباب بازی‌های ساختارمند این بازی‌ها همیشه پایه-محور هستند. یعنی قطعاتی از آن‌ها به شکل پایه وجود دارد که کودکان باید آن‌ها را کامل کنند. نماد برجسته بازی‌های ساختارمند که امروزه در همه جای جهان شناخته شده است بسته‌های متنوع بازی‌های شرکت لگو است.

تا پیش از این که شرکت لگو آجرک های پلاستیکی خود را وارد بازار کند، اسباب بازی‌های ساختارمند همگی از چوب ساخته می‌شدند. مالک شرکت لگو خود کسی بود که پیش از تولید آجرک های پلاستیکی، در کنار تولید مبلمان و وسایل چوبی خانه که کار اصلی آن بود، با خرده چوب‌های برجامانده از تولیدات اصلی، اسباب بازی‌های چوبی هم ابتدا برای کودکان خود و سپس برای مشتریان می‌ساخت. اوله کرک کریستیانسن (۱۸۹۱–۱۹۵۸) که اهل بیلاند دانمارک بود در سال‌های ۱۹۱۴ به بعد تا زمان بحران اقتصادی بزرگ در دهه ۱۹۳۰ میلادی کار ساخت اسباب بازی را هیچ‌گاه جدی نگرفت تا این که بحران اقتصادی ۱۹۳۰ و پس از آن بحران جنگ جهانی دوم که میل به تجهیز لوازم چوبی خانه را کاهش داده بود و ورشگستکی در کارش و بررسی نیازهای پایدار به تولید اسباب بازی کم کم او را متوجه این بازار کرد.

در همین دوره با توجه به این که می‌دانست تولید اسباب بازی‌های از قطعات پیش ساخته از چوب دو مشکل دارد که یکی نحوه اتصال آن‌هاست و دیگری تولید انبوه از دل تولید همین اسباب بازی‌های چوبی که از سال ۱۹۳۲ میلادی انجام می‌داد به فکر تولید انبوه این سبک از بازی‌ها افتاد تا سرانجام با پایه گذاری شرکت «لگو» به این ایده نزدیک شد. پس از این که شرکت لگو از سال ۱۹۴۹ کار تولید آجرک های درهم تنیده پلاستیکی را شروع کرد کم کم این بازار وسعت گرفت و جهانی شد و اکنون این شرکت بزرگ‌ترین تولیدکننده اسباب بازی‌های ساختارمند جهان شناخته می‌شود و هر ساله میلیاردها قطعه از این قطعات پیش تنیده که اکنون فراتر از آجرک ها می‌رود و شامل چرخ و چرخ دنده‌ها، اجزای خانه مانند در و پنجره و آدمک‌ها، اجزای کشتی و هواپیما و قطعات پیچیده‌تر ماشینی و رباتیک و از جمله شاتل‌های فضایی است در کارخانه‌های خود در چندین کشور جهان مانند چین و مکزیک و جمهوری چک می‌سازد. البته هم‌چنان خاستگاه اصلی این برند در خود دانمارک نقش طراحی و کنترل تولید را در همه جهان برعهده دارد.

خرید کتاب لگو – مجموعه از ایده تا برند

پس از افزایش تولید شرکت لگو و توجه جهانی به این پدیده فرهنگ استفاده از اسباب بازی‌های ساختارمند چنان گسترده شد که امروزه کودکان شهرنشین در بسیاری نقاط زمین با این پدیده آشنا هستند و با اسباب بازی‌های ساختارمند از هر نوع و جنسی بازی می‌کنند.

نقش اسباب بازی‌های ساختارمند در آموزش ریاضی

اسباب بازی‌های ساختارمند در رشد آموزش ریاضی و آمیختن یادگیری از راه بازی افزارهای بسیار کارآمدی هستند. بازی‌هایی مانند لگو می‌توانند:

- به کودکان خردسال الگوهای پیش ریاضی را با چیدمان‌های رنگی خود بیاموزند

- با آجرک های لگو کودکان شمردن را به شکل عملی می‌آموزند

- کودکان هنگام بازی با آجرک ها می‌توانند طبقه بندی را در شکل‌ها و رنگ‌های گوناگون انجام دهند.

- در کار گروهی با آجرک ها روند فرایندهای پرسانه گشایی یا حل مسئله و راه حل‌های پیش رو به شکل مشارکتی و جمعی پیش می‌رود.

- کودکان هنگام ساخت آجرک های لگو نقشه‌های ذهنی خود را پیاده می‌کنند که با این کار هم درک فضایی خود را رشد و هم تخیلشان را پرواز می‌دهند.

- هنگام بازی با آجرک ها بخش استدلالی مغز فعال می‌شود و این تمرینی می‌شود برای استدلال آوردن در گشایش پرسانه ها و رسیدن به راه حل

- آجرک های لگو قابلیت این را دارد که شکل‌های ساده یا پیچیده هندسی را به شکل ساده یا الگودار ساخت.

- آجرک های لگو هنگام سرهم بندی کردن می‌تواند مقیاس‌های اندازه‌های طولی و عرضی را نشان دهند

- چسباندن و متصل کردن آجرک ها در بهبود توانایی‌های ریزحرکتی کودکان پیش دبستان که در مرحله آمادگی برای استفاده از انگشتان دست برای ترسیم شکل و نوشتن نویسه‌ها و عدد خواهد بود کمک می‌دهد.

- کار با آجرک های لگو در پرورش تخیل هندسی و معماری و ساخت سازه‌های ساختمانی و مهندسی اثرگذار است.

- بازی با لگوها فرایند پرسانه گشایی یا حل مسئله را برای کودکان روشن و به گونه‌ای عملی راه حل‌های انتزاعی را برای آن‌ها روشن‌تر می‌کند.

خرید پازل، لگو و بازی های ساختنی

اسباب بازی‌های ساختارمند گونه‌های زیادی دارند که هر شکل دیگری از آن‌ها که پیوندی یا اتصالی مانند چفتوها که ترکیب حلقه و پیوندهای فضایی هستند نیز در همین راستا می‌تواند به رشد درک و دانش ریاضی کودکان کمک کند.

بازی با بلوک‌ها (آجرک‌ها)

بلوک‌های چوبی یا پلاستیکی افزارهای خوبی برای یادگیری و آموزش شمارورزی هستند. با این بلوک‌ها می‌شود، اندازه، شمارش، طبقه بندی، سنجش و همین طور هندسه و شکل‌ها را ساخت و آموزش داد. با استفاده از یک یا دو تاس نیز می‌توان بازی‌های ساختارمند برای کودکان طراحی کرد یا از بازی‌های طراحی شده بهره برد.

اسباب بازی‌های بلوک چوبی

پیشینه فعالیت و بازی با مکعب‌ها چوبی به گیفت های فروبل می‌رسد که دویست سال پیش از این در آموزش کودکان تحولی بزرگ ایجاد کرد تا کودکان بتوانند با دست ورزی و تماس با بازیچه‌های آموزشی بهتر بیاموزند. در باره اهمیت این گیفت ها و کار فروبل می‌توانید به این لینک در آموزک بروید.

در آموزک بخوانید: زندگی و فعالیت‌های فریدریش فروبِل، پایه‌گذار باغچه‌ کودکان، پیش‌گفتار

کودکان در فعالیت و بازی با بلوک‌ها و قطعات چوبی تفکر دیداری و درک فضایی خود را رشد می‌دهند، نسبت‌ها را می‌شناسند، با فرایند حل مسئله آشنا می‌شوند.

پرورش تخیل یکی از دستاوردهای کار با بلوک‌ها و قطعات چوبی است. ساخت فرم‌های معماری و سازه‌های مهندسی به کودکان کمک می‌کند درک هندسه تصویری خود را گسترش دهند و از مبانی شکل گیری سازه‌های مهندسی مانند پل‌ها و ساختمان‌ها شناخت بهتری پیدا کنند.

قطعات چوبی در شکل‌ها و رنگ‌های متفاوت ابزارهای مناسبی برای اندازه گیری، شمارش و الگوسازی و ترتیب هستند.