هدف دوازدهم توسعه پایدار، تولید و مصرف مسئولانه
پیشرفت اقتصادی و اجتماعی در سده‌ی گذشته با فرسایش محیط زیست همراه بوده است که بقا و پیشرفت‌های آینده‌ی ما را به خطر می‌اندازد. اگر روند خود را تغییر ندهیم، به محیط زیست خود زیان غیر قابل جبرانی وارد خواهیم کرد.
مصرف پایدار و تولید، همان ترویج بهره‌وری کارآمد از منابع و انرژی، زیر‌ساخت پایدار، فراهم کردن دسترسی به خدمات اولیه، شغل‌های مناسب و سازگار با محیط زیست و بهبود کیفیت زندگی همه‌ی انسان‌هاست. اجرای آن کمک می‌کند به برنامه‌های توسعه‌ی کلی، کاهش هزینه‌های اقتصادی، محیط زیستی و اجتماعی، تقویت رقابت اقتصادی و کاهش فقر دست یابیم.
هم‌اکنون مصرف موادی که از منابع طبیعی ساخته شده‌اند، به خصوص در آسیای شرقی، رو به افزایش است. کشورها نیز در حال رسیدگی به چالش‌های آلودگی هوا، آب و خاک هستند.
از آن جا که هدف مصرف پایدار و تولید «تولید بیشتر و بهتر با کمترین‌ها» است، بهره‌های خالص رفاه که از فعالیت‌های اقتصادی به دست آمده‌اند می‌توانند با کاهش مصرف منابع، فرسایش و آلودگی در راستای چرخه‌ی حیات، افزایش یابند که به بالا رفتن کیفیت زندگی نیز می‌انجامد. همچنین لازم است به زنجیره‌ی تامین همگانی -از تولیدکننده تا مصرف‌کننده‌ی نهایی- توجه ویژه‌ای شود. آموزش سبک زندگی پایدار به مصرف‌کنندگان ، در اختیار گذاشتن اطلاعات کافی از طریق نشان استاندارد و برچسب‌ها و مشارکت در تدارکات عمومی پایدار از جمله این توجه‌ها هستند.
آمار و ارقام:
- اگر جمعیت کره‌ی زمین تا سال 2050 به 9.6 میلیارد نفر برسد، تقریباً معادل سه کره‌ی زمین لازم است تا منابع طبیعی مورد نیاز مردم با سبک زندگی کنونی را پاسخگو باشد.
- با افزایش مصرف مواد معدنی غیر فلزی در ساخت و ساز، پیشرفت قابل توجهی در استانداردهای مواد صورت گرفته است. مصرف سرانه‌ی این مواد در کشورهای در حال توسعه از 5 تن در سال 2000 به 9 تن در سال 2017 افزایش یافته است.
- 93% از 250 شرکت بزرگ دنیا از پایداری فعالیت‌هایشان گزارش تهیه می‌کنند.
- کشورهای توسعه یافته تنها با مصرف یک‌پنجم منابع طبیعی، همان مقدار خروجی اقتصادی تولید می‌کنند که کشورهای در حال توسعه می‌کنند.
آب
- کمتر از 3 درصد آب‌های دنیا شیرین (قابل آشامیدن) است که از این 3 درصد، 2.5 درصد در جنوبگان، شمالگان و یخچال‌های طبیعی یخ زده است. بنابراین زندگی نوع بشر به 0.5 درصد باقی‌مانده وابسته است.
- سرعت آلوده شدن آب رودخانه‌ها و دریاچه‌ها از سرعت بازیابی و خالص‌سازی طبیعت بیشتر است.
- بیش از 1 میلیارد نفر همچنان به آب شیرین دسترسی ندارند.
- مصرف بیش از اندازه‌ی آب منجر به تنش آب جهانی می‌شود.
- آب در طبیعت رایگان است ولی زیربنای لازم برای رساندن آن به مناطق، هزینه‌بر است.
انرژی
- اگر مردم سراسر دنیا از لامپ‌های کم‌مصرف استفاده می‌کردند، سالیانه 120 میلیارد دلار آمریکا صرفه‌جویی می‌شد.
- با وجود پیشرفت‌های تکنولوژی که در راستای صرفه‌جویی در مصرف انرژی هستند، مصرف انرژی در کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه‌ی اقتصادی تا سال 2020 ، 35% افزایش می‌یابد. مصرف انرژی خانگی و تبلیغاتی پس از حمل و نقل، به سرعت در حال افزایش است.
- در سال 2002، مالکیت وسایل نقلیه‌ی موتوری (که 75 درصدشان وسیله‌های شخصی بودند) در کشورهای سازمان همکاری و توسعه‌ی اقتصادی، 550 میلیون وسیله بود. انتظار می‌رود که تا سال 2020، افزایشی 32 درصدی در مالکیت وسایل نقلیه داشته باشیم. علاوه بر این پیش‌بینی می‌شود کیلومترهای پیمایشی وسایل نقلیه موتوری 40 درصد افزایش یابند و در همین بازه مسافرت‌های هوایی سه برابر شوند.
- خانه‌ها 29 درصد انرژی جهانی را مصرف می‌کنند که منجر به 21 درصد از انتشار گاز CO2 می‌شود.
- سهم انرژی تجدیدپذیر در مصرف کلی انرژی در سال 2015 به 17.5% درصد رسیده است.
غذا
- در حالی که مرحله‌ی تولید غذا (کشاورزی، پروسس کردن مواد غذایی) تاثیرات محیط‌زیستی قابل توجهی دارند، خانواده‌ها می‌توانند با انتخاب‌ها و عادت‌های غذایی‌شان این تاثیرات را تغییر دهند. بنابراین مصرف انرژی مربوط به غذا و تولید پسماند بر محیط زیست اثر دارد.
- هر ساله، حدود یک‌سوم مواد غذایی تولید شده -معادل 1.3 میلیارد تن به ارزش تقریبی 1 تریلیارد دلار- سر از زباله‌های مصرف‌کننده‌ها و خرده‌فروشان در می‌آورد یا به سبب حمل و نقل و برداشت نامناسب فاسد می‌شود.
- 2 میلیارد نفر در دنیا به اضافه‌وزن یا چاقی مبتلا هستند.
- فرسایش زمین، کاهش باروری خاک، مصرف ناپایدار آب، ماهیگیری بی‌رویه و فرسایش محیط‌های دریایی، همگی توانایی تولید غذای منابع طبیعی را کاهش می‌دهند.
- بخش مواد غذایی مسئول حدود 30 درصد مصرف انرژی و 22 درصد گازهای گلخانه‌ای دنیاست.
چه می‌توان کرد؟
در دنیای کسب و کار، باید به الگوهای پایدار مصرف و تولید نو برسیم. به درک بهتری از تاثیر محصولات و خدمات بر محیط زیست و اجتماع لازم است. چرخه‌ی حیات محصول و تاثیراتی که هر سبک زندگی بر آن می‌گذارد باید در نظر گرفته شود. می‌توان با ابتکار، راه‌حل‌هایی طراحی کرد که افراد را به زندگی‌های پایدار و سالم تشویق کند.
به عنوان یک مصرف‌کننده، دو راه برای کمک وجود دارد:
- تولید پسماند کمتر
- ملاحظه‌ی بیشتر در خرید و در صورت امکان انتخاب گزینه‌های پایدار
کاهش پسماندها به چندین روش انجام می‌شود؛ از دور نریختن مواد غذایی تا کاهش مصرف پلاستیک که یکی از آلاینده‌های اصلی اقیانوس‌هاست. همراه داشتن کیسه‌هایی که قابل استفاده‌ی مجدد باشند، استفاده نکردن از نی‌های پلاستیکی و بازیافت بطری‌های پلاستیکی، راه خوبی برای مشارکت است.
آگاه خرید کردن نیز بسیار اهمیت دارد. برای مثال بازار پارچه امروزه دومین آلاینده‌ی آب پس از کشاورزی است. بسیاری از کمپانی‌های مد و لباس از کارگرهای خود در کشورهای در حال توسعه بهره‌کشی می‌کنند. اگر از منابع پایدار و محلی خرید کنید، می‌توانید تغییر ایجاد کنید و کمپانی‌ها را به در نظر گرفتن روش‌های پایدار تشویق کنید.
لینک کوتاه