اسباب بازی های دیجیتالی و ذهن خلاق كودكان

دیگر، زمان بازی با اسباب بازی‌های تفریحی به اتمام رسیده است، اغلب خانواده‌ها وقتی به مغازه‌های فروش اسباب بازی مراجعه می‌کنند، سعی دارند از بین اسباب بازی‌های خشن و تفریحی، اسباب بازی‌هایی را خرید کنند که ذهن کودکان را به خلاقیت وادار کند. بنابراین، بازی‌های فکری و آموزشی در میان سایر اسباب بازی‌ها یک سر و گردن بالاتر قرار دارند. با این حال، با ورود رایانه و بازی‌های رایانه‌ای، هم اینک کودکان و نوجوانان دوست دارند به جای بازی با وسایل تفریحی و ورزشی، به این نوع بازی‌های دیجیتالی بپردازند.

«میشل رسینک» مدیر گروه تحقیقاتی مهد کودکهای انگلستان طی گفت و گویی با خبرنگار بی بی سی «آلفرد هرمیدا» علل گرایش کودکان و نوجوانان به این نوع بازی‌ها را توضیح می‌دهد، مطلبی در این زمینه به صورت پرسش و پاسخ از اینترنت تهیه شده که در پی می‌آوریم.

میشل: ما می‌خواهیم کمک کنیم تا اسباب بازی‌های هوشمند برای بچه‌ها توسعه یابند. البته ما به ساخت اسباب بازی‌های هوشمند علاقه چندانی نداریم، بلکه می‌خواهیم اسباب بازی‌هایی بسازیم که بچه‌ها را به فکر کردن وادار کند. ما متوجه شدیم یکی از بهترین روش‌هایی که به یادگیری کودکان کمک می‌کند، این است که برای آنها اسباب بازی و ابزار جدیدی فراهم کنیم تا آنها بتوانند فعالیت‌های خلاقیت آمیز انجام دهند، طراحی کنند و با لوازم و رسانه‌های جدید اطرافشان، چیزهای نو ایجاد و اختراع کنند.

آلفرد: بنابراین، چگونه این تکنولوژی می‌تواند قدرت خلاقه کودک را برانگیزاند؟

میشل: اگر ما به بچه‌ها نوع درستی از بازی خانه سازی بدهیم، بدین ترتیب می‌توانیم قدرت خلاقیت آنها را تحریک کنیم. با وسایل سنتی خانه سازی، بچه‌ها می‌توانند قلعه و خانه بسازند و به این ترتیب با ساختار ساختمان‌هایی که در دنیا ساخته می‌شود، آشنا شوند. با تکنولوژی جدید، بچه‌ها می‌توانند چیزهایی بسازند که زنده مجسم شوند، حرکت کنند و کنش و واکنش نشان دهند. چیزهایی که آن‌ها می‌سازند، مثلاً دقیقاً مثل یک خرگوش نیست، ولی می‌تواند مثل یک خرگوش رفتار کند، در اطراف حرکت کند و تأثیر متقابل بر محیط اطراف داشته باشد.
آلفرد: با این کارها، بچه‌ها چه چیزهایی یاد می‌گیرند؟

میشل: آن‌ها می‌توانند درک کنند چیزهایی که در دنیا وجود دارد، واقعاً چطور کار می‌کنند. آن‌ها با ساخت یک روبات کوچک، با چراغ سنسوری که به ارتعاش درمی آید، به درک جدیدی می‌رسند. آن‌ها وقتی می‌بینند که یک شب پره در اطراف یک لامپ چطور پرپر می زند، متوجه این رفتار می‌شوند و درک می‌کنند چه قانونی باید حکمفرما باشد. این امر باعث می‌شود آنها هم دنیای تکنولوِژیکی و هم دنیای بیولوِژیکی اطرافشان را درک کنند.

آلفرد: آیا خطرناک نیست کودک به این زودی با تکنولوژی و علم، آن هم به طور چشم بسته آشنا شود؟

میشل: من فکر نمی‌کنم این موضوع برای کودک خیلی زود باشد. چیزهای زیادی وجود دارند که بچه‌ها می‌توانند در هر سنی شروع به استفاده از آن بکنند. البته من نمی‌گویم این امر می‌تواند جایگزین لوازم و اسباب بازی‌های سنتی که بچه‌ها با آن بازی کرده‌اند، بشوند. قصد ندارم آنها کنار گذاشته شوند. بلکه ما همیشه می‌توانیم جذابیت نوع لوازمی را که بچه‌ها با آن بازی می‌کنند، بالا ببریم.
آلفرد: این تکنولوژی تا حدی پیچیده به نظر می‌رسد و باعث می‌شود تعداد زیادی از بچه‌ها از آن دوری کنند. هر کسی می‌تواند از مداد رنگی و کاغذ استفاده کند. مانعی برای استفاده از مداد رنگی و کاغذ وجود ندارد.

میشل: اشتباه است که تکنولوژی را امری بسیار پیچیده به بچه‌ها نشان دهیم که آنها نتوانند افکار و احساسات خود را بیان کنند. آنچه که ما می‌خواهیم انجام دهیم، این است که تکنولوژی را ایجاد کنیم تا بچه‌ها را قادر سازد افکار و احساسات خود را بیان کنند به همان راحتی که با مداد رنگی و کاغذ این کار را انجام می‌دهند. خوب است اسباب بازی سنتی بچه‌ها، مداد رنگی و کاغذ و خانه سازی را به عنوان یک استاندارد در نظر بگیریم، لازم است ما وسایل جدید تکنولوژیکی را به راحتی آن تکنولوژیها بسازیم. باید به خاطر داشته باشیم که مداد رنگی زمانی یک تکنولوژی محسوب می‌شد. صدها سال پیش بچه‌ها مداد رنگی نداشتند، بنابراین اختراع آن یک پدیده پیشرفته تکنولوژی به نظر می‌رسید، اما امروزه به عنوان بخشی طبیعی از دوران کودکی به نظر می‌رسد. امروزه نیز تکنولوژی جدید دیجیتالی، ممکن است جدید و پیشرفته به نظر برسد، اما در آینده، اگر ما به درستی آنها را توسعه دهیم، آن‌ها هم مثل مداد رنگی و کاغذ بسیار عادی به نظر خواهند رسید.

آلفرد: اسباب بازی‌های دیجیتالی زیادی در بازار وجود دارند که در آنها، از تکنولوژی کامپیوتر استفاده شده است. شما برای بچه‌ها، چه چیزهای قابل دسترسی می‌سازید؟

میشل: من به طور کلی خیلی تحت تأثیر بازی‌های دیجیتالی که امروزه در بازار وجود دارد، نیستم. بسیاری از آنها تکنولوژی را در راههای سطحی به کار برده‌اند. مثل این که تعدادی چراغ چشمک زن یا صدای بیپ بیپ اضافه کنند. این‌ها ممکن است اسباب بازی‌ها را مهیج نشان دهند، اما نمی‌توانند مدت زمان زیادی ارزشمند باشند. این گونه تکنولوژی‌ها که در ساخت اسباب بازی‌ها به کار می‌روند، آن‌ها را زنده و هوشمند نشان می‌دهند اما فرصت جدید خلاقیت برای بچه‌ها ایجاد نمی‌کنند. لازم است ما واقعاً بر این نکته تأکید کنیم که چگونه می‌توانیم با استفاده از تکنولوژی، از اختراعات خلاقیت آمیز توسط بچه‌ها حمایت کنیم. امروزه اکثر بازی‌های الکترونیکی جدید به این نکته توجه ندارند، اما فکر می‌کنم در آینده امکانات بسیاری ایجاد شود.

آلفرد: به نظر شما اسباب بازی ایده آلی که با استفاده از تکنولوژی دیجیتالی باعث تقویت خلاقیت شود، کدام است؟

میشل: چندین سال است که ما با شرکت  اسباب بازی سازی «لگو» همکاری کرده‌ایم تا آجرهای خانه سازی تولید کنیم. شما می‌توانید از آجرهای لگو سنتی استفاده کنید و آنها را به هم بچسبانید تا یک ساختمان بسازید. این آجرها را می‌توانید کنار هم بگذارید تا چیزهایی بسازید که در دنیا وجود دارند و می‌توانند زنده مجسم شوند و به اشیا دیگر کنش و واکنش نشان دهند. ما مشاهده کرده‌ایم از این آجرهای خانه سازی جدید در راههای وسیعی استفاده می‌شود و این یکی از عناصر کلیدی یک اسباب بازی خوب است. از این آجرها فقط برای خانه سازی استفاده نمی‌شود، بلکه به شیوه‌های متفاوتی از آنها استفاده می‌شود. بچه‌ها می‌توانند از این آجرها برای ساخت هر چیزی از یک کارخانه شکلات سازی اتوماتیک گرفته تا موجوداتی که با هم اثر متقابل دارند، استفاده کنند یا اینکه یک پارک تفریحی بسازند.

آلفرد: ثابت شده که این آجرها محبوبیت زیادی دارند. به نظر می‌رسد نسبت به سایر اسباب بازی‌ها این آجرها بهتر می‌توانند استعداد نهایی بچه‌ها را کشف کنند که به این ترتیب بچه‌ها می‌توانند کارهای زیادی با آنها انجام دهند؟

میشل: این‌ها همچنین قدرت خلاقیت بزرگسالان را افزایش می‌دهند. بسیاری از این اسباب بازی‌ها به بزرگسالان فروخته می‌شود که این امر نشانه خوبی است و نشان می‌دهد تعداد زیادی از بزرگسالان نیز به اکتشافات تفریحی علاقه مند هستند. اگر ما نوع درستی از تکنولوژی را برای آنها فراهم کنیم، آن‌ها می‌توانند به مدت طولانی به بازی ادامه دهند، کشف کنند، بسازند و یاد بگیرند.

آلفرد: در تمام اینها، عنصر آموزشی وجود دارد. زمانی که بچه‌ها از اسباب بازی استفاده می‌کنند، در واقع در حال یادگیری امور کاملاً پیچیده دیجیتالی هستند.

میشل: طی سالیان طولانی ما دریافته‌ایم که بسیاری از بهترین تجارب یادگیری ما، زمانی رخ می‌دهد که چیزی را خلق یا طراحی می‌کنیم. اگر ما بخواهیم به یادگیری بچه‌ها کمک کنیم، لازم است به آنها ابزار جدید برای طراحی و ابداع بدهیم. این دقیقاً همان چیزی است که آجرهای خانه سازی لگو انجام می‌دهند.

این امر تعداد چیزهایی را که بچه‌ها می‌توانند طراحی یا خلق کنند افزایش می‌دهد و بنابراین میزان چیزهایی که آن‌ها می‌توانند در این فرآیند یاد بگیرند، افزایش می‌یابد. بعضی موارد آنها چیزهایی یاد می‌گیرند که جزو برنامه آموزشی تحصیلی‌شان است. اما این وسایل به بچه‌ها کمک می‌کند آموزش را از راه بهتری یاد بگیرند، زیرا آن وسایل می‌تواند مهیج‌تر و مورد علاقه بچه‌ها باشد.

آلفرد: شما آینده این اسباب بازی‌های هوشمند را چگونه پیش بینی می‌کنید؟ ما از این مرحله به کجا خواهیم رفت؟

میشل: اولاً ما هنوز برای استفاده آسانتر بچه‌ها از این وسایل راه درازی در پیش داریم تا آنها بتوانند چیزهایی ایجاد کنند که در قوه تخیل آنهاست.
ما می‌خواهیم فنونی ایجاد کنیم که بچه‌ها را با نقشه خیالی روبه رو کند و سپس نقشه خیالی آنها را به واقعیت تبدیل کند. لذا لازم است ما اسباب کار جدید خانه سازی را طوری طراحی کنیم که بچه‌ها به راحتی بتوانند قوه تخیل خود را به کار گیرند و آنها را به واقعیت تبدیل کند. ما مشاهده خواهیم کرد در جهت دیگر علاوه بر استفاده از تکنولوژی کامپیوتری، این اسباب بازی‌ها به طور فزاینده‌ای از تکنولوژی ارتباطات استفاده خواهند کرد. بچه‌ها نه تنها یک ماشین اتوماتیکی یا موجود متحرک خواهند ساخت، بلکه گروه زیادی از موجوداتی ایجاد خواهند کرد که با هم ارتباط دارند. ما علاوه بر انقلاب کامپیوتری، از انقلاب ارتباطاتی استفاده خواهیم کرد.

آلفرد: این ایده شگفت انگیز به نظر می‌رسد موجوداتی که ایجاد کرده‌اید، بتوانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند؟

میشل: برای انجام این کار ما متوجه شده‌ایم که بچه‌ها در مورد ارتباطات عمومی و همچنین ارتباطات انسانی چیزهای زیادی یاد می‌گیرند. همان طور که آنها موجودات روباتیک خود را برای ارتباط با یکدیگر برنامه ریزی می‌کنند، درباره ارتباطاتی که می‌تواند به ایجاد ارتباط بهتر با دیگران کمک کند، نیز چیزهایی یاد می‌گیرند.