سودمندی‌های موسیقی در رشد کودک
آواز و موسیقی نقش مهمی در فرهنگ ما انسان‌ها دارند. موسیقی در بسیاری از جنبه‌های زندگی ما مانند تئاتر، تلویزیون، فیلم و سینما، آیین‌ها، تعطیلات، جشن‌ها و مراسم‌های دولتی و نظامی حضور دارد. موسیقی در خانه بخشی از فرهنگ خانوادگی ما می‌تواند باشد، بخشی طبیعی از تجربه‌های هر روزهٔ ما.
والدین از هنگام تولد فرزندشان، به‌شکل غریزی از موسیقی برای آرام کردن نوزادان، ابراز عشق و شادی، و سرگرم کردن و تعامل با آن‌ها بهره می‌برند. هنگامی که والدین بدانند موسیقی بر رشد کودک مؤثر است، مهارت‌های اجتماعی او را بهبود می‌بخشد و برای کودکان در هر گروه سنی سودمند است، به این غریزه‌های طبیعی می‌توانند تکیه کنند.
موسیقی و مغز: سودمندی‌های موسیقی
در سال ۲۰۱۶ در «موسسه مغز و خلاقیت دانشگاه کالیفرنیای جنوبی»۱ بررسی انجام شد که نشان داد تجربه‌های موسیقیایی در کودکی، رشد مغز را، به‌ویژه در بخش‌های فراگیری زبان و مهارت‌های خواندن، می‌توانند شتاب دهند. به گفتهٔ «بنیاد انجمن ملّی تاجران موسیقی»۲، یادگیری نواختن یک ساز، آموختن ریاضیاتی را می‌تواند بهبود بخشد و حتی نمره‌های آزمون استعداد تحصیلات عالی۳ را افزایش دهد.
اما پیشرفت‌های آکادمیک تنها مزّیت یادگیری موسیقی و در محیط موسیقی بودن نیست. موسیقی موتور همهٔ زمینه‌های رشد کودک و «مهارت‌های آمادگی برای مدرسه»۴ مانند مهارت‌های هوشی و عاطفه اجتماعی۵، زبان و سواد همگانی را روشن می‌کند. موسیقی به بدن و ذهن کمک می‌کند تا هماهنگ باهم کار کنند. قرار دادن کودکان در معرض موسیقی در مراحل آغاز رشد، به آن‌ها در یادگیری آواها و معنای واژه‌ها کمک می‌کند. رقصیدن با موسیقی به کودکان کمک می‌کند مهارت‌های حرکتی خود را شکل دهند و هم‌زمان به آن‌ها این توانایی را می‌دهد که اِبراز احساسات را تمرین کنند. موسیقی به کودکان و بزرگ‌سالان کمک می‌کند مهارت‌های حافظه‌شان را قوی‌تر کنند.
موسیقی افزون بر سودمندی در رشد، برای ما لذّت‌بخش است. کافی است تصور کنید در حال گوش دادن به یک آهنگ خوب در خودرو با شیشه‌های پایین در یک روز زیبا هستید. این لذّت واقعی است.
بازی‌های موسیقی برای بچه‌ها در سنین گوناگون
بچه‌ها در سنین مختلف، خودشان را به کمک موسیقی ابراز می‌کنند. حتی نوزادان و نوپاها نیز در واکنش به موسیقی، این‌سو و آن‌سو می‌روند، بالا و پایین می‌پرند و دست‌شان را تکان می‌دهند. بسیاری از کودکانِ پیش‌دبستانی آهنگ‌هایی درست می‌کنند و ناخودآگاه هم‌زمان با بازی، با خودشان می‌خوانند. کودکان دبستانی می‌آموزند باهم و در یک گروه بخوانند و در صورت امکان، یاد می‌گیرند چگونه یک ساز را بنوازند. نوجوانان با موسیقیِ گروه‌های محبوب‌شان پایکوبی می‌کنند، و از موسیقی برای تشکیل دوستی‌ها و به اشتراک گذاشتن احساسات‌شان بهره می‌برند. فعّالیت‌ها و بازی‌ها پیشنهادی زیر را با فرزندان‌تان آزمایش کنید تا لذّت و یادگیری را که موسیقی به ارمغان می‌آورد، تجربه کنید.
- نوزادان و موسیقی
نوزادان ملودی یک آهنگ را بسیار پیش‌تر از آن که واژه‌ها را بتوانند درک کنند، تشخیص می‌دهند. موسیقیِ پس‌زمینه با صدای پایین، برای نوزادان به‌ویژه هنگام خواب، می‌تواند آرامش‌بخش باشد. موسیقی پس‌زمینه با صدای بلند، شاید با بالا بردن سطح صدای اضافهٔ اتاق، نوزاد را بیش از اندازه تحریک کند. برای کودکان ترانه‌های کوتاه و ساده بخوانید. کوشش کنید یک یا دو بیت شعر درباره حمام کردن، لباس پوشیدن، یا غذا خوردن بسازید و هنگام انجام دادن این کارها، برای نوزادتان بخوانید.۶
- نوپایان و موسیقی
نوپایان شیفته رقص و حرکت کردن با موسیقی هستند. کلید موسیقی برای نوپایان تکرار است که زبان و به حافظه سپردن را تقویت می‌کند. آهنگ‌های مضحک باعث خنده نوپایان می‌شود. سعی کنید یک آهنگ آشنا بخوانید و واژه‌ای خنده‌دار را به‌جای یک واژهٔ درست بازگو کنید. برای نمونه به‌جای «مری داشت یه برهٔ کوچولو»، بگویید: «مری داشت یه عنکبوت کوچولو». بگذارید کودکان نوپا با دست‌زدن یا ضربه‌زدن به اشیاء، ریتم بگیرند.
- کودکان پیش‌دبستانی و موسیقی
کودکان پیش‌دبستانی از موسیقی فقط برای خود موسیقی لذّت می‌برند. آن‌ها دربارهٔ توانایی‌شان آگاهی کافی ندارند و بیش‌تر مشتاق هستند که بگذارند صدای‌شان رها شود. آن‌ها آهنگ‌هایی را دوست دارند که واژه‌ها و ملودی‌ها در آن تکرار می‌شود، از ریتم با ضرب‌های مشخص استفاده می‌کند و از آن‌ها می‌خواهد عملی را انجام دهند. کودکان پیش‌دبستانی از شعرهای کودکانه و آهنگ‌هایی دربارهٔ اشیای آشنا مانند اسباب‌بازی‌ها، جانوران، بازی‌ها و آدم‌ها لذّت می‌برند. آن‌ها همچنین نواختن با انگشت و خواندن شعرهای بی‌معنا را همراه با موسیقی یا بدون همراهی آن، دوست دارند.
- کودکان دبستانی و موسیقی
بیش‌تر کودکان دبستانی علاقهٔ فراوانی به آهنگ‌هایی با آوازهای گروهی دارند. مانند شمردن، هجی کردن، و یا به‌یاد آوردن ترتیبی از رویدادها. کودکان دبستانی شروع به ابراز دوست داشتن یا نداشتن انواع مختلف موسیقی می‌کنند. آن‌ها شاید علاقه‌ای به آموختن موسیقی، مانند رفتن به کلاس‌های موسیقی، از خود نشان دهند.
- نوجوانان و موسیقی
نوجوانان شاید از تجربه‌های موسیقیایی برای تشکیل دوستی‌ها و برای جدا کردن خودشان از والدین و از کودکان کم سن‌تر بهره ببرند. آن‌ها بیش‌تر می‌خواهند با دوستان‌شان پس از مدرسه، وقت بگذرانند و به موسیقی گوش دهند. بیش‌تر نوجوانان علاقهٔ فراوانی دارند به کلاس‌های موسیقی بروند و در یک گروه، ساز بنوازند.
به‌طور کلّی، ضرری در به‌هم رساندن کودکان و موسیقی به کمک فعّالیت‌های لذّت‌بخش وجود ندارد. از هنگام تولد می‌توانیم از سودمندی‌های موسیقی لذّت ببریم. یک «دوز» خوب «موتزارت» شاید قدرت مغز شما را افزایش ندهد، اما لذّت‌بخش و زیباست. از لذّتِ ناب گوش دادن به صدای آرامش‌بخش و هارمونی‌های ریتمیک، تا به‌دست آوردن زبان نو و مهارت‌های اجتماعی، موسیقی می‌تواند زندگی کودکان و انسان‌هایی را که به کودکان اهمیّت می‌دهند، سرزنده و پُربار کند.
پی‌نوشت:
۱. https://news.usc.edu/102681/childrens-brains-develop-faster-with-music-training/
۲.(https://www.nammfoundation.org/educator-resources/why-learn-play-musicadvocacy-brochure-0 (NAMM Foundation
۳.SAT) Scholastic Aptitude Test)
۴.(/familyresources/2012-will-your-child-be-ready-for-school-)
۵.http://www.brighthorizons.com/family-resources/e-family-news/socialemotional-development-in-preschoolers/
۶.https://www.brighthorizons.com/family-resources?tagFilters=music%20games
مترجم
لینک کوتاه