خلاقيت در كودكان با تشويق رشد می‌کند
خلاقیت، شکل کنترل شده تخیل است. در تعریف خلاقیت آمده است: خلاقیت، نوعی توانمندی و استعداد یا نیروی خدادادی است که در نهاد انسان به ودیعه گذاشته شده است و باید با کمک عناصر محیطی مناسب از صورت بالفعل به بالقوه درآید. خلاقیت به دلیل نتایجی که در بر دارد، به کار برده می‌شود، این نتیجه نهایی، معمولاشکلی به خود می‌گیرد که دیگران نیز می‌توانند آن را ببینند. به واسطه خلاقیت فرد می‌تواند به پیشرفت‌های بیشتری دست پیدا کند. خلاقیت، در اوایل زندگی و ابتدا در بازی کودک ظاهر می‌شود و به تدریج در جنبه‌های دیگر زندگی از قبیل کار، مدرسه، فعالیت‌های تفریحی و مشاغل تجلی می‌کند. در این مجال سعی داریم مطالبی هرچند مختصر در مورد خلاقیت کودکان مطرح کنیم.
نقش خانواده در بروز خلاقیت در کودکان چیست؟
اولین و مهم‌ترین پایگاهی که می‌تواند در پرورش خلاقیت بسیار مؤثر باشد خانواده است و مهم‌ترین عوامل در این ارتباط، والدین هستند و در این میان مادر، نقشی اساسی در تربیت فرزندان دارد. همان طوری که می دانید سه چهارم شخصیت کودک قبل از شش سالگی شکل می‌گیرد و کودک در این مدت در خانواده است و معلمش مادر اوست. پدر نیز در این زمینه می‌تواند جو آزادمنشی یا استعدادی ایجاد کند و از نظر مالی وسایل مورد نیاز را برای بروز خلاقیت فراهم کند. بنابراین والدین نقش مهمی در این زمینه دارند و می‌توانند در خصوصیات شخصیتی، جسمی، احساسی، ذهنی، عاطفی و فرهنگی و بخصوص در جنبه خلاقیت کودک اثرات مثبت و منفی بگذارند.
روش‌های پرورش خلاقیت کدام است؟
۱- حس کنجکاوی در کودکان را پرورش دهید، برای تحقق این امر هیچ چیز مانند: پاسخ‌های صحیح و مناسب به پرسش‌های او مؤثر نیست.
۲- والدین و مربیان، نه تنها درباره امور مربوط به کودک، بلکه باید درباره امورخانه و مدرسه نیز از او نظرخواهی کنند.
۳- به عقاید جدید و تازه کودکان احترام بگذارید، زیرا تشویق کودکان به ابراز عقاید جدید می‌تواند در رشد خلاقیت آن‌ها مؤثر واقع شود.
۴- از کودکان بخواهید که اشیاء و امور نیمه تمام را تکمیل کنند. برای او اسباب بازی‌هایی که خودش بتواند آن‌ها را به یکدیگر متصل کند و با آن‌ها مدل‌های مختلف خلق کند، بخرید.
۵- کودکان برای خلاق شدن به تشویق و ترغیب نیاز دارند و انتقاد مانع خلاقیت آنان می‌شود.
۶- وجود مواد گوناگون مثل کاغذ، خمیر و ... برای تحرک خلاقیت در کودکان ضرورت دارد.
۷- تدارک محیط آرام برای استراحت و تفکر و بروز خلاقیت و جلوگیری از دخالت عوامل مزاحم و تخریب کننده حائز اهمیت است.
۸- والدینی که حامی افراطی و انحصاری فرزند خود نیستند طبعاً او را به استقلال و اتکا به خویش تشویق خواهند کرد و این دو تأثیر بیشتری در خلاقیت دارند.
۹- یکی دیگر از جلوه‌های خلاقیت، داستان گویی است. کودکان خلاق در انتخاب و بیان داستان موفقیت بیشتری دارند و بیشتر می‌توانند توجه شنوندگان را جلب کنند.
۱۰- روش آزاد منشانه و آسان گیر در پرورش کودکان در خانه و مدرسه خلاقیت را تسریع می‌کند، در صورتی که سختگیری از آن جلوگیری می‌کند.
۱۱- از ویژگی‌های افراد خلاق شوخ طبعی است، شوخ طبعی به این معناست که فرد مسائل بی ربط و نامناسب را که برخلاف آداب معمول است به هم مربوط می‌سازد. بنابراین باید آن را تقویت و تأیید نمود.
۱۲- از مسائل مهم خلاقیت داشتن نگرشی متفاوت است. فرد خلاق به دنبال جنبه‌های جدیدی است. تغییر نقش از روش‌های مؤثر در خلاقیت است، مثلاجا به جایی نقش‌هاست. والدین کودک می‌توانند نقش‌ها را تغییر داده و اندیشه‌های جدیدی به وجود آورند.
نویسنده: اعظم بهرامی تتماج
منبع
روزنامه رسالت, شماره ۷۴۹۴ به تاریخ ۱۳۹۰/۱۲/۱۱, صفحه ۱۹