تأثیر بازی در خلاقیت کودکان

نویسنده: ابوالقاسم ریاحی

مقدمه

قال رسول اللّه (ص): یستحبّ عرامةّ الغلام فی صغره لیکون حلیما فی کبره ثمّ قال: لا ینبغ الاّ ان یکون هکذا

رسول گرامی اسلام (ص) می‌فرمایند: چه خوب و محبوب است که فرزند انسان در خردسالی بازیگوش و پرتلاطم و متمرد باشد تا این حالت طغیان‌آمیز او از شخصیتی در بزرگسالی سر برآورد که از حلم و خویشتن‌داری و مقاومت و پایداری برخوردار باشد. سپس آن حضرت فرمود: سزاوار است که طفل خردسال منحصرا این‌چنین بازیگوش و پرجنب و جوش باشد.

درنهایت، تلاش هر مربی باید به کشف و پرورش استعداد کودکان منجر گردد. برای تحقق این هدف تمهیداتی لازم است که مهم‌ترین عامل، آگاهی و دانش مربیان و والدین است. اما چگونه، با چه روشی و با استفاده از چه وسایل و ابزاری می‌توان به این مهم دست یافت؟

بازی از دید صاحب‌نظران علوم تربیتی و روان‌شناسی

۱-ویلیام استرن: بازی غریزه‌ای برای رشد و نمو استعدادها و تمرین مقدماتی برای آینده است.

۲-کارل گروس: بازی یعنی آماده شدن برای اعمال بزرگ و جدی در آینده.

۳-مک دوگال: بازی عبارت است از تمایل موجود زنده به رسیدگی قبل از موعد غرایز. منظور این است که کودک نیازهایی مثل خودنمایی دارد یا می‌خواهد در جامعه پایگاه جدی داشته باشد. ولی چون سنش کفایت نمی‌کند، به ناچار از طریق بازی به این نیاز خود جواب می‌دهد.

۴-پاتریک: بازی برای تخفیف خستگی ناشی از کار لازم است. در بازی مغز کودک با توجه به شباهت‌هایی که به مغز انسان‌های اولیه دارد، نیازهای مربوط به فعالیت‌های حسی را برطرف می‌کند.

۵-آدلر: بازی به معنای ارضای واقعی امیالی مانند برتری‌جویی و خودنمایی کودک است.

۶-اسپنسر: بازی معرّف انرژی ما زاد بدن است. بازی رخداد غریزی امیال و فعالیتی برای لذت‌جویی است.

۷-مونته سوری: کودکان با بازی کردن از طریق آشنایی با خواص اشیا و کار با آنها به مهارت‌هایی دست می‌یابند.

۸-فروبل: بازی در دوران کودکی مانند نو برگ‌های درخت زندگی است که تمام وجود کودک از طریق آن‌ها شکوفایی و تجلی می‌یابد. کودکان از طریق بازی می‌آموزند.

۹-استانلی هال: بازی عبارت است از تکرار تاریخ نژاد انسانی در رشد دوره کودکی. به عبارت دیگر، بازی نوعی یادآوری و بازسازی آزمایش‌های کهنه  نژاد انسانی است. اگر کودک بازی

می‌کند، ادای اجدادش را درمی‌آورد و اگر سنگ پرتاب می‌کند، این عمل بازمانده  اعمال بشر اولیه است که در خمیر مایه  ناب خود انسان باقی مانده است.

۱۰-شیلر: بازی یعنی مصرف بی‌هدف نیروی بی‌حد و حصر.