روز مسئولیت شما در کودکستان خانگی
سرپرستی کودکان خردسال
برنامهریزی قبلی
برنامه گروه را روی کاغذ بنویسید. با این کار شما با آمادگی بیشتری پذیرای اعضای گروه خواهید بود. در برنامه میتوانید کارهای گوناگونی را بگنجانید از جمله: نقاشی و کاردستی در ساعت بازی آزاد و تهیه وسایل لازم، نمایش و بازیهای تقلیدی و تهیه وسایل لازم، خوراکی ساعت ده، نوع بازیهای خارج از منزل یا دستهجمعی، انتخاب داستان، شعرها، بازیها، البته اجرای موبهموی آنچه که در برنامه آوردهایم میتواند با دشواری همراه باشد، ممکن است بخواهید به خاطر خستگی کودکان و یا جالب کردن یکی از بازیها، برنامه خود را تغییر دهید. برنامه باید انعطافپذیر بوده و علاقه کودکان را در نظر بگیرید. داشتن برنامه حتی اگر هر روز آن را تغییر دهید به شما کمک میکند تا در هر شرایطی اعتماد به نفس داشته، مسلط بوده و از سردرگمی و سرخرودگیهای احتمالی جلوگیری نمایید.
تنظیم ساعتهای مناسب با نوع فعالیت
ساعتهای گروه بازی باید به دقت تنظیم شود. مدت تمرکز کودکان در این سنین بسیار کوتاه است و به زودی خسته میشوند. از این رو برنامه صحیح باید گوناگون بوده و پس از هر سرگرمی، سرگرمی مناسب دیگری در برنامه گنجانده شود، بهتر است پس از هر بازی پرتحرک، کودکان را با بازیهای نشسته و آارم سرگرم کنید. هر اندازه شناخت مادر مسئول از رفتار کودکان بیشتر باشد بهتر میتواند ساعتهای کار گروه را با سرگرمیهای مورد علاقه کودکان تنظیم کند. این تصمیمات بستگی به دقت مادر مسئول در مورد رفتار کودکان و تشخیص زمان متغیر برنامه دارد.
در بیشتر موارد زمین خوردن، انداختن و ریختن اشیاء و یا به طور کلی رفتار اجتماعی ناهنجار نشانة خستگی است. در این هنگام باید کودکان را با داستانگویی، شعرخوانی، بازیهای با دست و انگشتان و سایر سرگرمیهای آرام و نشسته مشغول کرد. فعالیتهایی مانند دویدن، طناببازی همراه با موسیقی، توپبازی، کار با چوب و بازی همراه با شعرخوانی، بیشتر انرژی کودکان را فرو مینشانند.
فرصت کافی
برای هر سرگرمی، زمان کافی در نظر بگیرید تا مجبور نباشید با شتابزدگی کودکان را برای جبران وقت عقبمانده به کاری وادارید. این کار باعث آزردگی و کلافگی کودکان میشود. از این رو برخلاف خواست مادر که از او میخواهد عجله کند، به آهستگی لباس میپوشد و حرکت میکند. ناگهان مادر خشمگین میشود و کودک خود را که لجباز واز رفتار مادر عصبانی است به باد سرزنش میگیرد.
مادر و کودک بر یکدیگر خشم میگیرند و لحظهای بعد هر دو از کار خویش پشیمان میشوند. ممکن است عجله شما به خاطر انجام کاری باشد که از پیش برنامهریزی شده مانند گردش در پارک، موزه و یا ایستگاه آتشنشانی، اگر عجله کنید نه تنها لطف برنامه به کلی از بین میرود بلکه همگی احساس میکنند اگر در منزل میماندند و کار دستی میکردند به آنها بیشتر خوش میگذشت.
از این رو بهتر است هنگام برنامهریزی آرامش دلخواه کودکان را هنگام فعالیت در نظر بگیرید. برنامه صبح را آنقدر نباید خشک و بیانعطاف تنظیم کنید که مجبور شوید با شتاب از یک فعالیت به فعالیت دیگر بپردازید. اگر گروه را به گردش میبرید، وقت کافی برای توقف کردن، نگاه کردن و پلکیدن بگذارید.
همچنین پیش از صرف ناهار وقت کافی برای جمعآوری اسباببازیها و دست شستن را هم در نظر بگیرید. اگر برای انجام این کارها زمان کافی به کودکان داده شود نه تنها لذت میبرند بلکه جمعآوری و شستشو نیز دیگر وظیفهای ناخوشایند برایشان نخواهد بود. ممکن است کودکی از چیدن مکعبهای چوبی در قفسه لذت ببرد، اما اگر مادر مسئول با شتابزدگی او را به انجام این کار وادارد، همین کار برای کودک به صورت وظیفهای خستهکننده درخواهدآمد.
پرداختن از یک فعالیت به فعالیت دیگر
پرداختن از یک فعالیت به فعالیت دیگر به طور معمول برای بزرگسالان آسانتر است، از این رو مادران گاه فراموش میکنند که ممکن است کودکان دیرتر با این وضع کنار بیایند.
برای حل این مشکل باید از پیش کودکان را در مورد پایان یک نوع فعالیت و یا آغاز یک فعالیت جدید آماده کرد. اگر دو کودک مشغول ساختن باغوحشی با لگوها هستند و وقت بازی رو به اتمام است، شما میتوانید به آنها بگویید: «بچهها بهتر است حیوانات را برای ناهار داخل قفسها کنید تا ما هم وقت داشته باشیم برای ناهار خودمان آماده بشویم» یا اینکه: «ما آخرین شعرمان را میخوانیم، بعد پالتوها را میپوشیم و به حیاط میرویم که حباب صابون درست کنیم.»
بعضی از کودکان مرحله انتقال را بهتر از دیگران تحمل میکنند. هنگامیکه شما فعالیتها را تغییر میدهید بهتر است با کودک آرامی که همکاریش بیشتر است شروع کنید. کودکان دیگر نیز از او پیروی خواهند کرد. از قدرت ابتکار خود استفاده کنید. با خواندن یک شعر و یا یک داستان ساده میتوانید به آرامی توجه کودکان را از فعالیت پیشین به فعالیت جدید جلب کنید.
پیشگیری از مشکلات
ممکن است عدهای گروه سرگرمی را برنامه موفقی بدانند، کمتر ممکن است پیشامد ناگواری آنجا اتفاق بیفتد. مادر مسئول باید هشیار باشد. او باید مشاهده نشانههایی که خبر از پیش آمدن رویدادی ناخواسته میدهد در فرصت مناسب برای پیشگیری اقدام کند. البته این بدان معنانیست که او باید بتواند هر مشکلی را حل کند.
کودکان برخی از مشکلات را میتوانند بدون یاری شما حل کنند. آنها با یان کار بهتر میتوانند در آینده برای مشکلاتی که بدان دچار میشوند چارهاندیشی کنند. اما مادر مسئول باید بتواند مشکلاتی را که خارج از توانایی کودکان است تشخیص دهد. اگر کودک نمیتواند به آسانی تکههای پازل را پیدا کرده و کنار هم بگذارد، مادر نباید سریع قدم پیش بگذاردکودک تا آنجا که میتواند تلاش میکند. مادر نیز باید فرصتی به او بدهد تا خود این کار را انجام دهد. هنگامیکه کودک عصبانی شده و تکههای پازل را به اطراف پرت میکند مادر باید به نزد او رفته و او را یاری کند.
میتوان به کودک بازی آرامتری که نیاز کمتری به هماهنگی عضلات دارد پیشنهاد کرد. بازیهایی مانند نقاشی انگشتی یا خمیر بازی. اگر دو کودک در خانه عروسکی بازی میکنند و کودک سومی میخواهد به آنها بپیوندد، مادر مسئول میتواند به او شیء جدیدی بدهد که به بازی ببرد، با یان کار دو کودک دیگر از وارد شدن یک شریک جدید در بازی استقبال میکنند. همچنین میتوان در خانه بازی، نقش جدیدی به کودک سوم داد. با این کار کودک وارد گروه شده و احساس طردشدن نمیکند.