کاربردهای شعر برای کودکان

"بهره مند کردن کودک از عشق به شعر، به این می ماند که چشمه ای یا جویباری درونی و همیشگی از شادابی و تازگی در درونش روان کنیم.
آن هم نه شادابی تنها چرا که دوست داشتن و درک شعر، گونه ای دریافت و حس ششم برای فرد به ارمغان می آورد که در روبه رو شدن با زندگی و جهان پیرامون از او انسانی چالاک می سازد. چالاک به مفهوم بسیار بسیار زنده!"

رومر گودن ۱۹۹۸

شعر زبان شادی ها، غم ها، آرزوها، آمال و نفرت هاست. شعر وسیله ی تفریح و سرگرمی و به شادی گذراندن اوقات فراغت است.  زبان همدردی، هم زبانی و هم آهنگی است. همه ی کودکان به طور فطری شعر را دوست دارند و از آن لذت می برند. پس پدران و مادران و مربیان وظیفه دارند در سنین کودکی شنیدن و خواندن شعر را در کودکان تقویت کنند و این کار را تا سنین نوجوانی نیز ادامه دهند تا علاقه به شعر در آن ها ذاتی شود. توجه به تاثیرات شعر برای پرورش  عواطف، احساسات و درک کودکان -که در زیر می آید- دلایلی است که وارد کردن کودکان به دنیای شعر را ضروری می کند.

• اولین واکنش کودکان به شعر شادی و لذت است. او با هیچانه ها در مهد کودک شادی را در شعر در می یابد، با شعرهای داستانی شعر را درک می کند و به مرور به درک شعرهای هیجان انگیز و احساسات عالی و ارزش های انسانی درون آن می رسد.
• برای کودک امروز که به وسیله ی دیوارهای صوتی و تصویری تلویزیون و دنیای مجازی اینترنت محصور شده است، شعر سفر عاطفی بسیار جالبی است که در آن رویاها و احساس های خویش را باز می یابد و نشانه های غم و شادی،هراس و نفرت خویشتن را می بیند.
• شعر دریافت های تازه ای به کودکان از جهان پیرامون شان می دهد و به آن ها کمک می کند تا از زاویه ای نو و با احساسات عالی به جهان بنگرند. در واقع شعر ارتباط کودکان را با جهان عمیق تر، عاطفی تر و دلچسب تر می کند.
• در نتیجه ی آشنایی با شعر، کودکان به درکی از ظرافت های جهان می رسند. پرواز شاپرک ها، شکفتن گل، طلوع آفتاب، صدای حرکت برگ ها با باد و...برای آن ها لذت و مفهومی خاص پیدا می کند.
• شعر زیبایی های جهان را نشان می دهد،آن ها را تحسین و حتی پاسداری می کند و ناسازگاری ها را نیز آشکار می سازد.از این رو شور زندگی و امید را در کودکان به وجود می آورد.
• شعر حساسیت کودکان را نسبت به ارزش های انسانی - اخلاقی و نیازها و احساسات دیگران گسترش می دهد و چشم آن ها را به وجود خود و دیگران می گشاید و ذهن آن ها را با احساس همدردی نسبت به دیگران آشنا می کند.
• شعر کودک را از یک فرهنگ مشترک با جامعه اش برخوردار می سازد. او با به خاطر سپردن صداها، قافیه ها و وزن های اشعار به گنجینه ای عظیم از فرهنگ انسانی دست می یابد.
• از راه  شعر کودکان از خردسالی می آموزند به کار و هدف های عالی زندگی احترام بگذارند.
• شعر کودک را در موقعیت هایی قرار می دهد که امکان تجربه ی عملی آن ها را ندارد. همراه زال به قله ی قاف می رود و با سیمرغ همخانه می شود، با خورشید پادشاه ستارگان از افق سر برون می آورد.
• چون واژگان شعر موزون و آهنگین است کودکان را تشویق می کند تا با واژه ها بازی کنند و این امر موجب لذت بردن از زبان و گسترش دامنه واژگانی در ذهن کودک می شود.
• شعر درهای جدید بیان را برای کودکان می گشاید و وسایل و ابزار کاملا متفاوت برای بیان تجربه ها، مشاهدات و احساسات در اختیارشان می گذارد.
• از رهگذر شعر کودکان نیروی واژه ها را کشف می کنند همان نیرویی که شاعر توانسته است آن را آزاد کند و به شگفتی دلنشین دست می یابند و از روشن دیدن چیزهای واقعی به وجد می آیند  .
• شعر نیروی تخیل کودکان را تقویت می کند، به آن ها فرصت می دهد فراتر از واقعیت های موجود به زندگی بنگرند و آرزوهای بزرگ را در تخیل حس کنند. و این زمینه ساز فعالیت های بعدی آن ها در زندگی است.
• شعر احساسات کودک را بر می انگیزد، می پروراند و جهت انسانی به آن ها می دهد. در واقع شعر در تربیت احساس و عاطفه تاثیر دارد.
• شعر کودکان را در شناخت مفاهیم جهان پیرامونشان یاری می دهد، مثل اندازه، شماره، رنگ و...
• شعر حس و حال هایی را بیان می کند که برای کودکان آشناست و بدین سان آن ها را در درک و پذیرش احساسات شان یاری می نماید.
• شعر حساسیت کودکان را نسبت به طبیعت بالا می برد و آنان را حامی طبیعت در مبارزه با هر نوع آلودگی می سازد.
• شعر بهترین وسیله ی آشنایی کودکان با زیبایی است زیبایی صدا و آهنگ، زیبایی احساس و بیان؛ بنابراین احساس زیبایی شناختی کودکان را گسترش می دهد و در تربیت هنری کودکان خواندن شعر همانقدر مهم است که شنیدن موسیقی یا نقاشی کردن.
• شعر روح و روان کودک را آشفته می کند. او را از یک پذیرنده ی بی چون و چرای واقعیت ها بیرون می آورد یعنی احساس واقع گرایی، او را به مبارزه می خواند و بی اعتنایی اش را نسبت به اندیشه های غریب، احساس های تازه و تصویرهای دیگر گونه از جهان درهم می شکند.
• و بالاخره شعر توان لذت بردن از زندگی و زیبا دیدن پدیده های آن را در کودک تقویت می کند و سبب پرورش قدرت درک زیبایی در او می شود. قطعا پزشکی که با شعر آشنا است گونه ی دیگری به بیمارش می نگرد و لذت بیشتری از شغلش می برد.