۶ روش تدریس مؤثر ریاضی

 هدف نهایی آموزش ریاضی به دانش آموزان کمک به درک مطلب، کاربرد مهارتها در عمل و یادآوری مفاهیم در آینده است. مطمئناً فایده‌ای ندارد اگر یک دانش آموز یک فرمول یا یک مفهوم ریاضی را تنها برای امتحان از بر کند بی آنکه مفهوم اصلی آن را درک کرده باشد. هر معلمی دوست دارد مطمئن باشد که دانش آموزان مفهوم اصلی درس ریاضی را درک کرده‌اند بدون اینکه تنها و تنها درگیر حفظ کردن فرمول‌ها و راه حل‌ها شده باشند.
 
در این بخش، ۶ راهی را که معلمان برای کمک به درک ریاضی می‌توانند استفاده نمایند، توضیح داده می‌شود:
 
۱. یک آغاز اثرگذار

۵ دقیقه آغازی درس، می‌تواند شروع موثری برای کل طول کلاس باشد. یکی از بهترین روش‌های این است که معلم شروع به فهرست کردن آنچه در آن روز در کلاس مطرح خواهد شد، نماید به این ترتیب دانش آموزان می‌توانند خود را برای آنچه در پیش رو خواهند داشت آماده نمایند. قدم دوم آن است که معلم اهداف آموزشی یا سؤالات مهم را در مورد مبحث درس طرح کند یا روی تخته بنویسد به این ترتیب دانش آموزان می‌توانند اهداف درسی را متوجه شوند و پس از اتمام کلاس، میزان رسیدن به اهداف را بسنجند. در آخرین مرحله، معلم می‌تواند یک یا چند مسئله را برای دستگرمی یا ورود به مبحث درس مطرح نماید و با بحث و بررسی سؤال و پاسخ‌های احتمالی، ذهن دانش آموزان را درگیر مبحث درسی نماید.

۲. معرفی سرفصل‌ها از راه‌های مختلف

درس را به روش‌های مختلف معرفی کنید. استفاده از روش‌های تدریس مختلف و با ابزارهای ارائه متفاوت می‌تواند موضوع درسی را برای اکثر دانش آموزان قابل فهم نماید. برای مثال تنها کافی نیست که در مورد درس به صورت کلامی صحبت کنید، نشان دادن یک فیلم کوتاه، کشیدن یک تصویر روی تخته، استفاده از رنگ‌ها و اندازهای مختلف روی تخته، یا حتی طرح یک مثال نمادین می‌تواند، توجه دانش آموزانی با سبک‌های یادگیری متفاوت را نسبت به موضع درس جلب نماید.

۳. حل مسئله ریاضی از راه‌های مختلف

در یک کلاس درس ایده آل، معلم قادر است یک مسئلهٔ واحد را به شیوه‌های مختلف حل کند و دانش آموزان را تشویق می‌کند که هر یک راه حل‌های خلاقانه خود را برای حل مسئله امتحان کنند. هر چه راهبردهای مختلف و بیشتری برای نگاه کردن به یک مسئله و حل آن به ذهن دانش آموزان برسد، به همان میزان قابلیت آنها برای درک جوانب مختلف مسئله نیز افزایش می‌یابد به این ترتیب آنها درگیر حفظ کردن یک فرمول یا یک راه حل نمی‌شوند بلکه بالعکس سعی می‌کنند، برای هر مسئله راه حل‌های مختلفی را بیازمایند.
 
البته باید بپذیریم که تشویق دانش آموزان به ساختن راه حل‌های مخصوص خودشان برای حل مسئله تا حدی نیز می‌تواند باعث ایجاد نگرانی و اضطراب در معلم‌ها باشد. ممکن است معلمان شرکت کنند که شاید دانش آموزان اشتباه کنند یا راه حل‌های نامناسبی را امتحان کنند یا از منطق نادرستی استفاده کنند. اما منافع توانمند کردن دانش آمزوان برای تجربه ساختن راه حل‌های فردی برای حل مسائل بسیار بیش از مضرات آن است. بنابراین اگر به عنوان یک معلم نمی‌توانید یا نمی‌خواهید همیشه از این روش استفاده کنید اما هر از گاهی استفاده از این روش، می‌تواند به احساس اعتماد به نفس و تسلط بر موضوع در دانش آموزان کمک کند.

۴. نشان دادن کاربرد

هر معلمی به خوبی می‌داند یکی از موثرترین روش‌های برای یاد دادن یک مبحث درسی، نشان دادن کاربرد آن در عرصه عمل و در دنیای واقعی است. زمانی که دانش آموزان نحوه کاربرد یک مسئله را در جهان واقعی و در دنیای اطراف خود می‌بینند، با آن ارتباط برقرار کرده و کمتر دچار فراموشی می‌شوند. اما در یک کلاس ریاضی، پیدا کردن کاربرد مباحث درسی در دنیای واقعی و زندگی روزمره همیشه ساده نیست. بنابراین اگر نتوانستید مصادیقی را در دنیای واقعی بیابید دست کم می‌توانید کاربرد آن مفهوم ریاضی را در سایر مباحث ریاضی یا علمی نشان دهید. برای مثال اگر پیدا کردن مصداق عملی برای درس مشتق دشوار است، می‌توانید کاربرد آن را در درس انتگرال نشان دهید. به این ترتیب به دانش آموزان کمک می‌کنید ارتباطات بین مباحث درسی را در ذهن خود زنده و فعال نگه دارند.

۵. به اشتراک گذاشتن استدلال‌ها

در صورتی که یک معلم بخواهد از میزان یادگیری و درک مطلب دانش آموزان اطمینان حاصل کنید، یکی از بهترین روشها، گوش دادن به نحوه استدلال آنها است. تنها کافی نیست که روش حل مسئله را به صورت نوشتاری و روی کاغذ ببینید اگر واقعاً بخواهید که نحوه تفکر و مراحل رسیدن به پاسخ نهایی را آنچنان که دانش آموز تصور کرده و پیموده درک کنید، لازم است که دست کم دقایقی از وقت کلاس را به بحث و بررسی شفاهی در مورد نحوه حل مسائل اختصاص دهید. از دانش آموزان بخواهید روش حل مسئله را با صدای بلند برای همکلاسان خود توضیح دهند به این ترتیب نه تنها روش و طرز فکر آنها برای شما مشخص می‌شود بلکه دیگر دانش آموزان نیز می‌توانند با افکار و استدلال‌ها و راه حل‌های مختلف برای مسائل ریاضی رو به رو شوند و به یک یادگیری جمعی دست یابند.

۶. به پایان بردن کلاس با یک جمع بندی کوتاه

هر کسی ممکن است در طول کلاس، ناگهان رشته کلام را از دست بدهد یا دچار حواسپرتی شود و بخشی از درس را متوجه نشود. بنابراین بهترین راه برای به پایان بردن ۷ دقیقه آخر کلاس، یک جمع بندی نهایی کوتاه از مطالب ارائه شده قبل از به صدا درآمدن زنگ تفریح است. می‌توانید از این چند دقیقه مهم و حساس برای یکی از این سه کار استفاده کنید:

• یک خودارزیابی مختصر و سریع از میزان یادگیری مباحث درسی: دانش آمزوان می‌توانند میزان یادگیریشان از مبحث درسی را از بین ۱ تا ۵ نمره گذاری کنند.

• مروز اهداف آغازین درس و یک معرفی کوتاه از آنچه در جلسه آینده مورد بحث قرار خواهد گرفت.

• مرور پیشاپیش تکلیف شب برای از بین بردن ابهامات یا سؤالات ممکن.

دکتر متیو بیرانوند- محقق و معلم ریاضی
نویسنده: Matthew Beyranevand
آموزک در رابطه با این مقاله بسته‌های آموزش خلاق زیر را پیشنهاد می‌دهد

•  شمارورزی لولوپی + ۰ (ریاضی آموز ادبی)

• شمارورزی لولوپی + ۱ (ریاضی آموز ادبی)