ساخت داستان بر اساس کتاب تصویری چتر

این بار نوشتن یک داستان جدید را با کمک کتاب تصویری «چتر» اثری از اینگرید و دیتر شوبرت، همراه با کودکان کلاس اولی‌ام تجربه کردیم که در ادامه شرح می‌دهم. کتاب چتر کتابی است که داستان را تنها با تصویر برای کودکان روایت می‌کند و هیچ نوشته‌ای در آن وجود ندارد.

فعالیت ساخت داستان با کتاب «چتر» مناسب کودکان در هر سنی است، خواه کودکی سه‌ساله خواه کودکی دوازده‌ساله. همچنین والدین نیز در خانه می‌توانند آن را با کودک خود تجربه کنند. حتی می‌توانید این فعالیت را با اندکی تغییر، در کلاس‌های نویسندگی نوجوانان نیز تجربه کنید.

هدف فعالیت:

• ساخت داستان بر اساس عناصر داستان
• تمرین عناصر داستان
• دست‌ورزی
• تقویت مهارت روایتگری در کودکان
• تقویت مهارت جمله‌سازی

مرحله نخست:

کودکان کلاس‌ام از پیش با کتاب «چتر» آشنایی نداشتند و نمی‌دانستند روایت آن درباره چیست. سه قاب تصویر (فریم) از کتاب چتر را انتخاب کردم و در اختیار کودکان قرار دادم. به‌عمد یکی از قاب‌های تصویری را از ابتدای کتاب، یکی را از انتها و یک قاب را از تصاویر میانه کتاب انتخاب کردم. پس از ارائه سه تصویر به‌صورت نامنظم (به ترتیب تصویرها را از نخستین تصویر تا آخرین قرار ندهید چراکه نمی‌خواهیم ذهن کودکان بر اساس داستان خود کتاب هدایت شود)، توضیح دادم امروز قرار است هر یک از شما یک داستان جدید با کمک این تصویرها بسازید. سپس به کودکان زمان دادم خوب فکر کنند هر یک می‌خواهند کدام قاب ابتدای داستان آنان باشد، کدام‌یک انتهای داستان و کدام‌یک میانه داستان‌شان.

در ادامه، به آن‌‌ها گفتم می‌توانند خودشان نیز یک قاب تصویر دیگر در پیوند با این داستان بکشند و به آن اضافه کنند. با اضافه کردن این قاب به سه قاب دیگر، بخشی از داستان آنان تغییر خواهد کرد بنابراین هر یک از آن‌ها باید تصمیم بگیرد این تصویر را برای ابتدای داستان‌شان بکشد، میانه یا انتها. آن‌ها می‌توانند در این قاب شخصیتی جز گربه و سگ (شخصیت‌های اصلی داستان) را به داستان اضافه کنند، مکان تازه‌ای را در داستان به وجود بیاورند، اتفاقی را برای شخصیت اصلی رقم بزنند، مشکل شخصیت داستان را حل کنند یا آغاز یا پایان دلخواه خود را بسازند. فقط در هر حالتی داستان‌شان باید سیری منطقی طی کند.

بر این اساس از آن‌ها خواستم ابتدا خوب فکر کنند و داستانی را با توجه به تصویرها در ذهن خود بسازند و بر اساس آن تصویرها را آن‌طور که داستان‌شان رخ می‌دهد مرتب کنند. سپس تصمیم بگیرند چه رخدادی را خود نقاشی کنند و در کدام بخش داستان قرار دهند و آن را به چهار تصویر تبدیل کنند.

مرحله دوم

پس از آن‌که کودکان روایت خود را ساختند، آن را برایم بازگو کردند. سپس از آن‌ها خواستم صدای خود را ضبط کنند. در ادامه، به کودکان فرصت دادم قاب چهارم را نقاشی کنند. پس از آن‌که نقاشی‌‌شان پایان یافت، چهار قاب را به ترتیب روایتی که ساخته بودند در کنار هم قرار دادند و متن مربوط به هر قاب (داستانی که خوانده‌اند و صدای خود را ضبط کرده‌اند) را داخل آن نوشتند.

مرحله سوم

پس از پایان یافتن فعالیت، کتاب چتر را به معرفی کردم تا هم با کتاب آشنا شوند و هم دریابند چقدر توانسته‌اند با تصویرهای مشابه روایت‌های متفاوتی بسازند.

*این فعالیت را در دو جلسه پیشنهاد می‌کنم. جلسه اول بچه‌ها تصویرها را ببینند، به داستان خود فکر و فریم جدید را نقاشی کنند.

در جلسه دوم، روایت خود را در کنار هر تصویر بنویسند و داستان را بسازند.