برقراری ارتباط با نوجوانان امروز

بسیاری از والدین به اشتباه می پندارند که فرزند نوجوان شان نمی خواهد با آن ها گفت وگو کند. این برداشت از آنجا ناشی می شود که نوجوانان در آغاز گفت وگو، به ویژه درباره ی موضوعات احساسی، بسیار ضعف دارند.

تا پیش از بلوغ، کودکان همه ی رخدادهای روز مره را با والدین خود در میان می گذارند، سپس ناگهان سکوت حاکم می شود. این دگرگونی نسبت به دوران پیش از بلوغ، معمولا نتیجه ی تغییرات هورمونی و ساختار مغز است که همراه با بلوغ جسمی رخ می دهند و در واقع، نتیجه ی تصمیم آگاهانه ی نوجوانان برای کاهش ارتباط خود با والدین شان نیست. درک این مسئله که نوجوانان در برقراری ارتباط ضعف دارند، اما واقعا خواهان ارتباط کلامی با والدین شان هستند، گام مهمی در از میان رفتن رنجش والدینی است که نوجوانان خود را کم حرف و گوشه گیر می دانند.

با وجود آنکه آگاهی از خواست نوجوانان به برقراری ارتباط، می تواند در حل این مشکل موثر باشد، اما این آگاهی، در عمل به ایجاد انگیزه برای شکل گیری گفت وگو، که برای درک دنیای نوجوان بسیار ضروری است، نمی انجامد. از این رو، لازم است والدین بدانند که چگونه برای آغاز گفت وگو انگیزه ایجاد کنند و مهمتر از آن، بدانند که چگونه مانع آن نشوند. اصل اول، ایجاد انگیزه ی گفت وگو در نوجوانان، ساده ولی بسیار ضروری است. برای داشتن گفت وگویی مناسب با نوجوان، والدین باید در وضعیتی آرام با او ارتباط برقرار کنند. این بدان معناست که والدین باید زمان کافی برای این کار اختصاص دهند و اوقات فراغت خود را با نوجوانان شان بگذرانند و حتی همراه آن ها به فعالیت های گروهی و انجام کارهای خانه بپردازند. آن ها می توانند با هم به پیاده روی و خرید بروند یا به بازی هایی مانند شطرنج بپردازند.

گرچه این فعالیت ها در نگاه اول بسیار ساده به نظر می رسند، در دنیای مدرن کنونی بسیار مشکل اند. والدین، به ویژه پدران، غالبا بسیار درگیر کار و شغل خود می شوند. زمانی هم که به خانه می رسند، معمولا خسته و عصبی هستند و زمان یا انرژی کافی ندارند که به نوجوانان خود بپردازند و با آن ها ارتباط برقرارکنند. در تعطیلات پایان هفته هم به کارهای خانه می رسند و دوباره آن قدر مشغول می شوند که فرزندان را فراموش می کنند. چون والدین به نادرست عقیده دارند که نوجوانان نمی خواهند وقت خود را با آن ها بگذرانند، برای ایجاد محیط و زمان آرامش بخش برای گفت وگو با فرزندان تلاشی نمی کنند. واقعیت این است که اگرچه ممکن است نوجوانان نخواهند زمان زیادی را با والدین خود بگذرانند، از بودن کنار آن ها لذت می برند.

ایجاد زمان و مکانی آرام برای فرزندان، زمینه را برای برقراری ارتباط فراهم می کند، اما این کافی نیست. والدین باید بیاموزند چگونه با پرسش های مناسب، گفت وگو را آغاز کنند. برای این کار، لازم است اطلاعاتی در باره ی زندگی نوجوان شان داشته باشند. پرسشی مانند: "امروز مدرسه چطور بود؟" پاسخی یک کلمه ای در پی خواهد داشت: بد نبود. سوال ریز تری مثل: "امتحان ریاضی امروزت چطور بود؟" می تواند پرسش بهتری باشد. اگر سوال با پاسخ کوتاهی همراه بود، می توان سوال دیگری پرسید، مثل :" امتحانت را چطور دادی؟" یا "آیا سوال ها همانهایی بودند که انتظار داشتی؟" معمولا لازم است سه یا چهار سوال بکنید تا گفت و گو سر بگیرد. می توانید از سرگرمی ها، ورزش و موسیقی ای که به آن گوش می دهند، یا دوستان شان بپرسید. مهارت در یافتن پرسش های مناسب، در فرایند برقراری ارتباط والدین با نوجوانان بسیار مهم است.

والدین باید یاد بگیرند شنوندگان ماهری نیز باشند تا پس از آغاز گفت وگو بتوانند روند آن را ادامه دهند و حفظ کنند. در گام اول برای تبدیل شدن به یک شنونده ی خوب، سعی کنید تماس چشمی برقرار کنید و روی صحبت ها تمرکز داشته باشید. والدین در این مواقع معمولا به اشتباه به کار خود (غذا درست کردن یا خواندن روزنامه) ادامه می دهند، اما تاکید دارند که به حرف های فرزندشان گوش می دهند. نوجوانان کمتر در این موارد فریب می خورند. آن ها به شنونده ای پیگیر و پرانرژی نیاز دارند، همه ی ما چنین نیازی داریم.

جنبهِ ی دیگر فرایند گوش دادن دقیق، پرهیز از رفتارهایی است که سبب قطع ارتباط می شود. اولین اشتباه از این دست آن است که میان صحبت آن ها بپرید. حتی اگر مطمئن هستید که می دانید نوجوان چه می خواهد بگوید و یک جواب بینظیر برای مسئله دارید، حرف های او را قطع نکنید. نوجوانان از این رفتار متنفرند و گفت وگو را ادامه نخواهند داد. ابراز احساسات نیز به سرعت گفت وگو را قطع می کند. اگر والدین از آنچه می شنوند، مضطرب شوند، نوجوان گفت وگو را به پایان می رساند. عصبانیت، اضطراب یا رنجش، بی گمان سبب خواهد شد که نوجوان دیگر با والدین خود در باره ی آن موضوع خاص صحبت نکند. پدر و مادر باید با حفظ آرامش و با پرسش های مناسب، نقش و میزان درگیری نوجوان خود را در مسئله ی مورد نظر برجسته کنند.

احتمال بروز احساسات معمولا در زمان هایی که موضوع مورد بحث حساس است، بیشتر می شود، همانند نوشیدن مشروب، استفاده از مواد مخدر یا روابط جنسی. اشاره ی اتفاقی نوجوان به دوستی که مواد مصرف می کند، می تواند سبب بیان یک جمله ی ناگهانی و تهدید کننده شود: "دوست تو هم مواد مصرف می کند؟" این شوک، به پایان ناگهانی گفت وگو می انجامد و والدین دیگر امکان گفت وگو هایی از این دست را نخواهند یافت. روش موثر آن است که با حفظ آرامش، سوالی مثل:"همهِ ی دوستان تو مواد مصرف می کنند؟" پرسیده شود که می تواند زمینه را برای سوال بعدی ( با حفظ آرامش) فراهم کند: "آیا تو هم مواد مصرف می کنی؟" چنین موضوع های حساس و مهمی، زمینه ی مساعدی برای گفت وگوهای موثر و کارآمدند و والدین باید برای کنترل چنین مباحثاتی، آمادگی داشته باشند.

رهنمودهای کارسازی وجود دارند که به شما هنگام صحبت با نوجوان تان کمک می کنند: اول آنکه از سخنرانی و اندرز پرهیز کنید. نوجوانان معمولا آن قدر فهمیده هستند که بدانند کاری که انجام داده اند، درست نبوده است. در نتیجه، سخنرانی و نصیحت، واکنش هایی در پی خواهد داشت ( مانند نشان دادن بی حوصلگی با چرخاندن چشم) که سبب خشم والدین می شود. مختصر و در ارتباط با مطلب صحبت کنید. فریاد زدن تنها وضع را وخیم تر می کند. والدین هنگام برقراری ارتباط با نوجوان باید آرامش خود را حفظ کنند، در غیر این صورت اوضاع به سرعت از کنترل شان خارج خواهد شد و ممکن است حرف هایی گفته شوند که همه بعدها از آن احساس پشیمانی کنند. آرامش به این معنی است که والدین بتوانند بهتر به موضوع فکر کنند و سبب عصبانیت نوجوان نشوند.

برقراری ارتباط با نوجوان کار ساده ای نیست، اما به آن پیچیدگی و دشواری که بیشتر والدین فکر می کنند هم نیست. نوجوانان خواستار آن هستند که با والدین شان صحبت کنند، اما این والدین اندکه باید این خواسته را تحقق بخشند.