آموزش حرف آ به کودک

چرا بهتر است واک به‌جای حرف به کار برده شود؟

«خودآوا» واکی است که خود بدون یاری گرفتن از واک دیگر بر زبان رانده می‌شود؛ اما «هم‌آواها» واک‌هایی هستند که در آمیخت با خودآواها بر زبان رانده می‌شوند. این ساده‌سازی اگرچه در آغاز برای مربیان و آموزگاران ممکن است بیگانه باشد، اما روند آموزش الف‌بای زبان فارسی را برای کودکان بسیار ساده می‌کند.

در آواشناسی و واج‌شناسی واک و نویسه «آ – ا - ـا» یکی از ۶ واک جهانی است که به‌عنوان خودآواهای اصلی شناخته می‌شوند و در هر زبانی وجود دارد. این واک از گروه خودآواهای بلند است و از جنبه نویسه‌ای به ریخت‌های «آ» اول هم‌راه با کلاه مانند آب و «ا» چسبان میانی مانند بابا و «ا» ناچسبان میانی مانند توانا و پایانی چسبان مانند دانا و ناچسبان مانند دارا در نویسه‌ها و دبیره‌های فارسی به کار می‌رود.

رانش‌گاه این واکِ خودآوا به این‌گونه است که پس از دمش واکی بلند و کشیده با لرزش تارآواها، زبان در حالت خوابیده و افتاده در کف دهان قرار می‌گیرد. لب‌ها در بازترین حالت خود و تارآواها گویا هستند.

از روش‌های گوناگونی می‌توان واک‌های زبان فارسی را به کودکان آموزش داد.

نخستین روش آشنایی کودک با نویسهٔ واک است. کودک پیش از یادگیری الفبا در زبان گفتاری از واک‌ها استفاده می‌کند. ما به‌عنوان آموزگار ابتدا شکل حروف را به کودک آموزش می‌دهیم. برای این کار حروف را به کودک نشان می‌دهیم و صدای آن را تکرار می‌کنیم.

تصویر سادهٔ آ

دومین روش استفاده از اشیا، میوه‌ها و جانوارانی است که برای کودک ملموس هستند. مثلاً آ اول آب‌پاش یا آ اول آلبالو

سومین روش ترکیب روش یک و دو است و برای اینکه کودک نویسهٔ یک واک را بهتر بیاموزد می‌توان از متد ... استفاده کرد و حرف موردنظر را به شکل آن کلمه درآورد. این کارت‌ها دربسته آواورزی و فارسی آموز موجود هستند.

چهارمین روش استفاده از شعر برای آموزش الفبا به کودکان است. مثلاً برای آموزش حرف آ شعرهای زیر را می‌توانید بخوانید که حرف آ در آن‌ها بیشتر تکرار شده است.

پنجمین روش استفاده از واژه‌نامه‌های مخصوص کودکان است که با این کار هم کودک حروف الفبا را یاد می‌گیرد و هم دایرهٔ واژگان خود را افزایش می‌دهد. در کتاب واژه‌نامه چیستانی- تصویری می‌توانید واژه‌های مناسب را همراه با توضیح به زبان کودک پیدا کنید.

جدول شکل‌های گوناگون حرف آ