فعالیتهای سوادآموزی مناسب برای آموزش به کودکان در فضای مجازی
خلق یک فضای خیالی و تصویرگری آن
این روزها بچهها خانه هستند و شانسی برای دیدن بسیاری از فضاهای دلخواهشان را ندارند. با انجام این فعالیت به عنوان مربی از راه فضای مجازی به صورت آنلاین یا به عنوان پدر و مادری که مسئول بخشی از آموزشهایی هستند که این روزها باید کودکان فراگیرند، افزون بر اینکه با آنها فعالیتی جالب و سرگرمکننده انجام میدهید که درنهایت منجر به خلق یک فضای خیالی در ذهن آنان میشود، به تقویت قدرت تخیل و مهارتهای سوادآموزی آنان چون ساختن جمله و نوشتن آن کمک میکنید.
درباره فعالیتهای آموزشی کنونی تیم مدرسه ما در این روزهای تعطیل، در ساعتی از روز، والدین تصویر فعالیتهایی را که بچهها در طول روز انجام میدهند، برای مربیان میفرستند تا بررسی کنند. یکی از تصویرها، مربوط به نقاشی سپهر، یکی از شاگردانم بود. سپهر تصویر اقیانوس پر از ماهی را کشیده بود. از او خواستم تا در یک یا دو جمله درباره نقاشیاش بنویسد. او گفت من سردترین نقطه اقیانوس را نقاشی کردم که در آن ماهیهای جادویی زندگی میکنند. در آن لحظه ایده خلق یک فضای خیالی همراه با کودکان به ذهنم آمد.
ساعتی که ما با بچهها دور هم جمع میشویم ساعت ۱۷ است. عنوان این ساعت را گذاشتهایم «ساعت دورهمی» که تا ساعت ۱۸ یعنی یک ساعت به طول میانجامد. تلاش میکنیم در این یک ساعت بخشی از آموزشمان را در قالب گفتوگو و بازی و فعالیت با کودکان پیش ببریم. با آغاز ساعت فعالیت، به بچهها گفتم میخواهیم با همراهی هم یک فضای خیالی خلق کنیم. سپس برایشان توضیح دادم که نفر اول جملهای میگوید که یک ویژگی فضایی را توصیف میکند. به آنها گفتم میتوانیم فضای خیالی که در واقعیت وجود ندارد را در ذهنمان خلق کنیم یا یک فضای واقعی را توصیف کنیم و به مرور به آن چیزهایی خیالی و عجیب و غریب هم اضافه کنیم. پس از اینکه نفر اول ویژگی را در قالب جملهای گفت، با تأیید مربی، تایپ کردن را آغاز میکند و سپس نفر دوم جملهای را میگوید. درپیوند با تایپ کردن دو نکته اهمیت دارد:
- نخست اینکه برای کودکانی چون کودکان کلاس من که هنوز مهارت نوشتن را به صورت کامل فرانگرفتهاند، ابتدا یک بزرگسال جملهشان را روی کاغذ مینویسد و سپس کودکان از روی نوشته ایشان جمله را تایپ میکنند و در گروه میفرستند.
- دوم اینکه تایپ کردن در فراگیری مهارت سوادآموزی کودکان تأثیر بالایی دارد اما مهم است که آن را به فرآیندی معنادار برای کودکان تبدیل کنیم و بیهدف به تایپ کردن نپردازند. ما با طراحی اینچنین فعالیتهایی، تایپ کردن را برای کودکان معنادار میکنیم.
پس از آنکه هر کودک جملهاش را میگوید، نوبت به کودک دیگر میرسد (از پیش از آغاز فعالیت، نوبتها را مشخص کنید تا هر کودک بداند که نفر چندم است). مربی جملههایی را که از سوی کودکان تایپ و فرستاده میشود، به ترتیب کنار هم میچیند. هر بار که نوبت به کودکی میرسد، خوب است که مربی ویژگیهای فضا را از ابتدا برای وی بخواند تا در ذهنش مرور شود و بتواند فضا را کامل تخیل کند. خوب است مربی یا پدر و مادر خود نیز در این فعالیت مشارکت و با گفتن یکی از جملهها، در خلق فضای خیالی کودکان را همراهی کنند.
فضایی که کودکان کلاس اولی من ساختند، به شکل زیر بود:
«جنگلی با درختان عجیب و جادویی که درختانش راه میروند.
پرندگان عجیبی که برای ما پول میآورند.
جنگلی با طوطیهای غول پیکر که سخن میگویند.
دایناسورهایی که دندانهایشان مثل دریل است.
دایناسورها و طوطیها به پرندگان جادویی غذا میدادند و پولهایشان را میگرفتند و گرگهایی که نامریی میشدند.
و درختان وحشیای که با ریشههایشان گرگهای نامرئی را میخوردند.
ستارهباران شد و همهجا زیبا شد و همه آرزوی خوشبختی کردند.
من در این جنگل زندگی میکنم و با همه سختیهایش، اینجا را دوست دارم.»
پس از پایان ساعت دورهمی از آنان خواستم این متن را در دفتر خود بنویسند و این فضای خیالی را به تصویر بکشند. در ادامه تصاویری از نقاشیهای ایشان را ارائه میکنم.