مشق شب علیه مشق شب - قسمت پایانی
رویه جدید وزارت آموزش و پرورش مبنی بر جای گزین کردن تکالیف مهارت محور با مشق شب، به معنای جای گزین شدن رویکرد شناختی با رویکرد رفتارگرایی نیست. همچنانکه به معنای حذف مطلق تکلیف منزل و کنار نهادن تمرین نیز نیست. مشق شب به شیوه مرسوم، تنها یک رویه بود که اکنون جای خود را به رویه‌ای دیگر داده است. اما این رویه‌ها حاصل رویکردهای یکسانی نیستند. برخی صاحب نظران مخالف چنین تداخلی هستند. آن‌ها منتقد «روش تلفیقی» و «شکل گیری گزیده‌هایی از هر الگو در آموزش کودکان» هستند.(۱)
برخی کارشناسان نیز با اذعان به اینکه «رویکردها و دیدگاه‌ها نقش تعیین کننده‌ای در کاربردها دارند»؛ بر این باور هستند که «انتظار نمی‌رود معلمان و والدین صرفاً تابع رویکرد خاصی باشند»(۲)
اما صرف نظر از این اختلاف، به نظر می‌رسد رویه جدید میدان فراخ‌تری برای تجربه اندوزی کودکان گسترانیده است. از این منظر رویه جدید را می‌توان نوعی گذر در عرصه تعلیم و تربیت دانست. گذر از «معلم محوری» به «کودک محوری»، گذر از «یاد سپاری» به «یادگیری» و گذر از «حافظه پروری» به «مهارت پروری» است.
وجه دوم این رویه، یعنی ارائه تکالیف مهارت محور، خاصه اگر با ادبیات کودک و کتابخوانی قرین گردد، تجارب بیرونی کودکان را با دنیای درونی آنان هم سو کرده و با گشودن در مدارس به روی کتاب‌ها، «رنج رونویسی» را نیز بدل به «لذت خواندن» خواهد کرد. به تعبیر «نوش آفرین انصاری» -دبیر شورای کتاب کودک: «شاید جای ادبیات کودک در گستره آموزش و پرورش است که اکنون از اصل خویش دور مانده است.»(۳)
به هر تقدیر در موقعیت کنونی درباره این تغییر رویه و نتایج برآمده از آن نمی‌توان به قضاوت نشست. برای این قضاوت نیاز به زمان است. به تعبیر نیما: «آنچه غربال به دست دارد از عقب کاروان می‌آید». اما می‌توان این تغییر رویه را به دلیل گشودن میدانی فراخ‌تر در پیش روی کودکان، فرخنده دانست و عجالتاً به استقبال آن رفت.
ارجاعات:
۱-رجوع کنید به مقدمه کتاب «رویکردهای آموزشی» -ناصر یوسفی-موسسه پژوهشی کودکان دنیا-۱۳۸۸
۲-شیوه‌های مؤثر تشویق و تنبیه در تعلیم و تربیت-ابراهیم اصلانی، مرتضی مجدفر، لیلا سلیقه دار-مرکز آموزش نیروی انسانی، آمار و فناوری وزارت آموزش و پرورش و دفتر کمک آموزشی (مجلات رشد)-پرونده ضمیمه رشد آموزش ابتدایی شماره ۴-دی ماه ۱۳۸۹
۳-نوش آفرین انصاری، در نوشتاری به مناسبت نوروز ۱۳۹۸
نویسنده
لینک کوتاه