جایگاه کیفیت در توسعه آموزش پیش دبستانی

تعلیم و تربیت کودکان پیش‌ دبستانی

تعلیم و تربیت کودکان بی‌شک امری مقدس است و باید عاری از هرگونه تعصب به این مهم نگریست. اتخاذ استراتژی تأمل‌گرایانه و بازاندیشی در این حوزه اساسی به منزله روشی دور از تعصبات اجتماعی و با تکیه بر معرفت علمی نکات مهمی را پیشِ‌رو می‌نهد.

از سال ۱۹۹۰ تاکنون در راستای آرمان‌های توسعه هزاره سوم پوشش پیش‌دبستانی تقریباً دو برابر شده است. ولی هنوز ایران در بین کشورهایی با آموزش پیش‌دبستانی کم (بین ۳۰ تا ۶۹ درصد) قرار دارد.

افزایش پوشش پیش از دبستان به‌ویژه در مناطق دوزبانه زمانی می‌تواند تأثیرات قابل توجه داشته باشد که کیفیت در آموزش مغفول نماند. در سال‌های تحصیلی ۹۳-۹۲ و ۹۴-۹۳ شاهد افزایش دوبرابری تعداد نوآموزانی هستیم که دوره آمادگی یک‌ماهه قبل از دبستان را گذرانده‌اند.

 به‌طورکلی پوشش پیش‌ دبستانی در سطح آموزش‌وپرورش کشور در سال‌های مذکور از رشدی بیش از ۱۴ درصد برخوردار است و این در حالی است که علاوه بر آموزش‌وپرورش نهادها و سازمان‌های دیگری مانند بهزیستی و شهرداری نیز تعدادی از نوآموزان را تحت پوشش قرار می‌دهند. توسعه کمی روند خوبی را طی می‌کند اما آیا کیفیت به همین میزان مورد توجه است؟ دو نکته‌ای که به نظر باید با تأمل بدان‌ها نگریسته شود اینکه:

۱. آیا بازه زمانی آموزش زبان فارسی به کودکان دوزبانه مناسب است؟

۲. دلایل افزایش نرخ تکرار پایه اول دبستان در سال تحصیلی ۹۴-۹۳ نسبت به سال ۹۳-۹۲ کدامند؟

این احتمال می‌رود کیفیت آموزش در دوره پیش دبستانی آن‌گونه که باید مورد توجه ویژه نیست چراکه اهداف این دوره قطعاً نمی‌تواند مسیری مجزا از اهداف دوره دبستان را بپیماید.

یافتن چرایی علل افزایش نرخ تکرار در پایه اول دوره دبستان نیازمند پژوهش است تا نتایج آن ما را در جهت ارائه راهکارهای مناسب و کارآمد رهنمون کند. البته نمی‌توان دو متغیر مهم را در بین عوامل مؤثر بر افزایش نرخ تکرار پایه اول نادیده گرفت.

۱. کیفیت: کیفیت در دوره پیش‌ دبستانی به‌عنوان اساسی‌ترین عنصر در آموزش محسوب می‌شود. توجه ویژه به این مقوله سبب بهبود شاخص‌های کارایی درونی در دوره دبستان خواهد بود که از جمله آن می‌توان به کاهش نرخ تکرار اشاره کرد.

۲. نظارت: قطعاً نظارت بر شایستگی حرفه‌ای مربیان، متد، محتوا و... در تمامی مراکزی که به آموزش نوآموزان مبادرت می‌ورزند، یکی از موارد مهمی است که نباید از آن غفلت ورزید. اما درواقع آنچه در آموزش‌وپرورش اهمیت ویژه دارد این است که اگر بخواهیم مانع از ایجاد سازوکارهای نهادی برای بازتولید تمایزهای طبقه اجتماعی باشیم باید مانع تمایزات آموزشی شویم.

بنابراین مدیریت یکپارچه این دوره و دارابودن کیفیت مناسب، مورد انتظار و یکسان در تمام دوره‌های آموزشی در مناطق آموزش‌وپرورش کشور یکی از استلزامات دستیابی به عدالت آموزشی است. برقراری عدالت آموزشی ضامن افزایش سرمایه اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است و این همان رسالتی است که مدیران و مسئولان نظام تعلیم و تربیت برعهده دارند.

امید که فرزندان سرزمین عزیزمان ایران همگی به یک میزان از شرایط، امکانات و کیفیت آموزشی آن‌گونه که شایسته‌شان است، بهره‌مند شوند.

درباره دوره‌ی پیش دبستانی بیشتر بخوانید

محیط فیزیکی یادگیری در آموزش پیش از دبستان