مناطق محروم دچار فقر زبان گفتاری است

من می‌خواهم با یاد و نام خانم توران میرهادی شروع کنم که همیشه می‌گفتند بچه‌های این سرزمین شایسته بهترین آموزش‌ها هستند. ایشان معتقد بودند که ما شناخت کافی نسبت به کشور، ادبیات و سرزمین خود نداریم و نگاه ما به خارج از ایران همیشه ایده‌آل بوده است، درحالی‌که نسبت به کشور خودمان بسیار کم می‌دانیم.

مؤسسه تاریخ ادبیات کودکان ایران سال‌ها آثار متعددی را تولید کرده است. این مؤسسه ۱۰ جلد کتاب تاریخ ادبیات کودکان را چاپ و منتشر کرده است، زیرا اگر ما تاریخچه ادبیات و آموزش‌وپرورش خود را نشناسیم، نسبت به ساختار آموزشی مدرن نیز نمی‌توانیم شناخت داشته باشیم.

بدون شناخت کسانی مثل رشدیه و باغچه‌بان که پایه‌گذار برنامه‌های نوین آموزشی بوده‌اند، نمی‌توانیم راه‌حل‌های عمومی و قابل‌اتکا ایجاد کنیم. همچنین امثال خانم میرهادی در آموزش زبان پایه و آموزش‌های دوره پیش‌دبستان با وجود امکانات محدود در آن دوره بهره‌وری بسیار مناسبی داشتند.

ماحصل تلاش‌های ایشان پیشرفت در سطوح دبستان و پیش‌دبستان در ایران بود. ما امروزه کمتر کسی را می‌بینیم که این افراد را بشناسند و با روش‌ها و شیوه‌های آموزشی این افراد آشنا باشند. در حقیقت ما باید از تجربیات افراد صاحب‌نظر در این حوزه استفاده کنیم و بهره ببریم.

برنامه «با من بخوان» حدود چهار سال است که از سوی مؤسسه تاریخ ادبیات کودکان، به‌ویژه در مناطق دوزبانه در حال اجراست. این برنامه معتبرترین جایزه ترویج کتاب‌خوانی با نام ایبی آساهی را در سال ۲۰۱۶ دریافت کرده است.

این برنامه تجربیات زیادی داشته است. ما دریافته‌ایم که در اکثر مناطق محروم، دچار فقر زبان گفتاری هستیم و کتاب‌های ادبیات هستند که می‌توانند تأثیر فوری روی این مسئله داشته باشند. تجربه‌ای که برنامه با من بخوان داشته این است که سیستم آموزش‌وپرورش به‌درستی در مناطق کشور توزیع نشده است و در برخی مناطق ما شاهد سرمایه‌گذاری هستیم، درحالی‌که در سایر مناطق این مسئله دیده نمی‌شود و به‌نوعی عدالت در توزیع وجود نداشته است.

سیستان‌وبلوچستان یکی از مناطقی است که گرفتار این مسئله است، زیرا هم پیش‌دبستانی به‌خوبی جا نیفتاده، هم این منطقه دوزبانه است و هم اینکه امکانات در این منطقه بسیار کم است. ما با همکاری آموزش‌وپرورش در این استان سعی داریم کتاب‌های داستانی باکیفیت را برای رشد مهارت‌های زبان گفتاری به کودکان ارائه دهیم.

متأسفانه این کودکان علاوه بر اینکه در زبان گفتاری خود دچار مشکل هستند، باید زبان فارسی را هم آموزش ببینند. کودکان در این مناطق نمی‌توانند آواها را به‌درستی ادا کنند. آن‌ها باید در فضایی قرار بگیرند که بتوانند فکر کنند، بیان کنند، ابراز کنند و با این واسطه ما بتوانیم این فقر زبانی را حل کنیم. ما این کتاب‌ها را به کودکان ارائه دادیم تا در قالب آواورزی بتوانند هم زبان مادری و هم زبان فارسی را به‌درستی آموزش ببینند.

در نهایت اینکه برای حل مسائل کودکان باید کارشناسان در هر دو نهاد بهزیستی و آموزش‌وپرورش به سازمان‌های مردم‌نهاد نزدیک و با فعالیت این مجموعه‌ها آشنا شوند.