تاریخ مدیریت آموزشی از منظر کتب درسی
تاریخ مدیریت آموزشی از منظر کتب درسی
کتاب تاریخ مدیریت آموزشی از منظر کتب درسی که هشت فصل دارد تاریخ تحولی از فرضیه حرفه‌ای بودن مدیریت آموزشی فراهم می‌کند. این کتاب، آثار رهبران تاریخی مانند ایلیود کابرلی، جورج سترایر، جسی سیزر و جورج کانتر را بررسی کرده و چگونگی تأثیر کار آن‌ها را بر حرفه مدیریت آموزشی مورد آزمون قرار می‌دهد.
از عصر مدارس عمومی در سال‌های دهه ۱۸۴۰ تا عصر پاسخ‌گویی در سال ۲۰۰۰، این رهبران آموزشی کتاب‌هایی را در حوزه مدیریت آموزشی به رشته تحریر درآورده‌اند تا مدیران مدارس را آگاه کنند. کتب درسی اولیه نوشته‌شده به‌وسیله این رهبران خلاصه‌ای از بهترین عملکردها بود. اما، این کتاب‌ها بعدها در دهۀ ۱۹۶۰ تحت شعاع نهضت نظریه قرار گرفتند تا بر اساس پژوهش های علوم اجتماعی و رفتاری عملکردها را علمی‌تر کنند. اما اکنون به نظر می‌رسد که نهضت نظریه جای خود را به بازگشت به کتب درسی حاوی بهترین عملکرد استاندارد حرفه‌ای می‌دهد.
کتاب حاضر، هم‌چنین چگونگی تخصصی‌شدن حوزه مدیریت آموزشی را بیان می‌کند. انشعاب مدیریت آموزشی به شاخه‌های مالی، حقوقی، سیاست‌گذاری منابع انسانی و … بر کتب درسی و عملکرد حرفه‌ای تأثیر گذاشته است، هم‌چنین، موجب توسعه استانداردهای حرفه‌ای شده است که گواهی‌نامه‌ها و مدارک را تعیین می‌کنند.
از زمان چاپ اصلی کتاب در سال ۱۹۸۶ حوزه مدیریت آموزشی دچار تغییرات مهمی گردیده است. در قرن بیست‌ویکم عمل رهبری و مدیریت آموزشی مستقیماً تحت تأثیر مسئولیت‌پذیری سیاسی قرار دارد. مطالعات ملی نشان داده است، حوزه مدیریت آموزشی در نابسامانی قرار دارد؛ به‌ویژه برنامه‌های آموزش عالی که مدیران آینده مدارس را تربیت می‌کنند. این حالت نابسامانی شاید با این واقعیت توضیح داده شود که از سال ۱۹۹۳ تنها یک کتاب درسی از نوع عمومی در حوزه مدیریت آموزشی منتشرشده است. بسیاری از کتب درسی اساساً در سال‌های دهه ۱۹۸۰ نوشته‌شده و اکنون در ویرایش‌های پنجم و ششم یا حتی هفتم هستند.
ادبیات کتب درسی مدیریت آموزشی اکنون به حوزه‌های تخصصی محدودتری مانند مسائل مالی، حقوق، امور کارکنان، رهبری، سرپرستی، خط‌مشی، رهبری آموزشی، برنامه‌ریزی، ارزیابی و نظریه سازمان تفکیک شده است. این حوزه‌ها اغلب دارای مبانی نظری متضادی هستند که منتج به پیشنهاد و یا دستورالعمل‌های خیلی ناهمگون برای عملکرد می‌شوند. درست همانگونه که ادبیات کتاب درسی اکنون ازهم‌گسیخته شده، حوزه عملکرد هم این چنین است.
این نسخه جدید و به‌روز شده، هم تغییر در کتب درسی و هم نظریه‌های به‌کاررفته در مدیریت آموزشی در سال‌های ۱۹۸۵ تا ۲۰۰۰ را مورد بررسی قرار می‌دهد. به‌ویژه، بحث بازگشت کنونی به عصر خردمندی صنعت‌گرا و مجموعه‌ای از بهترین اقدامات، شایان توجه است. این کتاب دیدگاهی تاریخی از حوزۀ مدیریت آموزشی و کتاب‌هایی که مبنای عمل بوده‌اند را برای خوانندگان فراهم می‌کند. این دو به نظر می‌رسد که در محتوا و استمرار وابسته به هم باشند. آنچه امروز خیلی لازم و ضروری به نظر می‌رسد مجموعه‌ای از کتب یکدست برای آماده ساختن مدیران آموزشی در مواقع پرآشوب است.
این کتاب در هشت فصل نوشته شده است که فهرست مطالب آن به شرح زیر است:
- فصل اول: مقدمه
- فصل دوم: از ایده به ایدئولوژی
- فصل سوم: از ایدئولوژی به پنداشت همگانی
- فصل چهارم: از پنداشت همگانی به مفهوم
- فصل پنجم: دورۀ بازگشت به بلاغت
- فصل ششم: از واقعیت گرایی به نظریه، از هنر به علم
- فصل هفتم: گریز از نظریه در یک دوره اصلاحات
- فصل هشتم: یک بررسی اجمالی
منبع