آموزش مهارت دوست‌ یابی به کودکان

کودکان، امروز با هم دوستان صمیمی هستند و فردا به ظاهر دشمن می‌شوند. هرکسی که با آن‌ها از مدرسه به خانه می‌آید دوست لحظه‌ای آن‌هاست. به این صورت گردهمایی‌ها و گروه‌های دوستان مداوم تشکیل می‌شوند و از هم می‌پاشند.

والدین زمانی که کودکشان برای دوست یابی و نگه داشتن آن‌ها مشکل پیدا می‌کند، احساس ناتوانی می‌کنند. هر نوباوه‌ای نیازمند چند دوست خوب و یا گروهی است که بتواند آن‌ها را متعلق به خود بداند زیرا با داشتن آن‌ها می‌تواند چیزهای زیادی درباره خودش بیاموزد.

شما والدین گرامی، چگونه آیین دوست یابی را به کودکانتان آموزش می‌دهید؟ اگر می‌خواهید در این باره بیشتر بدانید، به راهکارهایی برای دوست یابی و حفظ دوستان از سوی کودکان دقت کنید.

اگر کودک خردسالی، امکان برقراری ارتباط با دیگران را نداشته باشد، نمی‌تواند بیاموزد که چه طور در اجتماع رفتار کند. به او مهارت‌های اجتماعی را بیاموزید و هنگامی که دوستی‌اش خاتمه یافت یا احساس بروز مشکل کرد به او کمک کنید.

برای زمان بازی خردسالان و کودکان پیش از سنین مدرسه برنامه ریزی کنید. روی اولین تجارب کودکان نظارت کنید و آماده باشید تا با دخالت در کارشان بازی آن‌ها را آسان کنید.

واقعیت این است که کودکان روزانه در معرض چالش‌های متفاوتی هستند که مواجهه با آن جسارت می‌طلبد. والدین به طور طبیعی می‌خواهند که کودکان را به گونه‌ای بار بیاورند که بتوانند کارهای مربوط به خودشان را انجام دهند اما کودکان با هم متفاوت هستند و جسارت آن‌ها در سطوح مختلفی بروز پیدا می‌کند. یکی از مهم‌ترین مواقعی که کودک باید جسورانه عمل کند، در زمان آشنا شدن با همسالان و پیدا کردن دوست است.

کودک در واقع پس از ۲ سال همنشینی با مادر، کم کم از او فاصله می‌گیرد و به بازی با همسالان نیاز پیدا می‌کند. در دوست یابی و طی کردن این فرآیند مهم، عوامل بسیاری دخیل است. ابتدا بهتر است از تأثیر داشتن دوست بر سلامت روان کودک بگوییم و سپس به معرفی مهارت‌های اجتماعی مورد نیاز کودک برای دوست یابی بپردازیم.

تأثیر دوست یابی بر سلامت روان کودک

داشتن دوست خوب یکی از عوامل مهمی است که بر سلامت روان کودک تأثیر می‌گذارد و معمولاً کودکانی که به سختی می‌توانند دوستی پیدا کنند و رابطه‌شان را با آن‌ها مستحکم کنند از مشکلاتی مانند اضطراب و افسردگی رنج می‌برند.

به گزارش ایسنا نتایج مطالعات نشان می‌دهد که حتی فقط یک دوست می‌تواند شرایط بسیار خوبی برای کودک فراهم کند و تعداد دوستان موضوع مورد بحث نیست بلکه آنچه مهم است کیفیت این رابطه و مثبت بودن آن است.

کودکان با کمک دوستان خود می‌توانند راه حل‌هایی برای رفع مشکلات پیدا کنند، اختلاف‌های خود را با دیگران مدیریت و با دیگران رابطه مثبتی برقرار کنند.

نکته این جاست که آموزش مهارت دوست یابی کار آسانی نیست و والدین با صبر و شکیبایی می‌توانند این مهارت را آموزش دهند و تقویت کنند. همچنین ارائه واکنش‌های سازنده در قبال رفتار کودک، تشویق رفتار خوب، پرهیز از انتقاد، یادگیری روش‌های مؤثر در زمینه آموزش مهارت‌ها و تمرین مهارت‌ها از دیگر راهکارهایی است که به افزایش توان دوست یابی کودک کمک می‌کند.

خرید کتاب کودک درباره دوستی

چگونه به کودک کمک کنید تا دوست پیدا کند؟

گردش‌های خانوادگی

اجتماع چند گروه خانواده فرصت خوبی برای ورود کودکان در موقعیت‌های اجتماعی به همراه کودکان سنین متعدد فراهم می‌کند. این موقعیت‌ها به کودک شما فرصت می‌دهد مهارت‌های اجتماعی را به کار گیرد و در عین حال نظاره گر ارتباط شما با مردم دیگر باشد.

همچنین گردش‌های خانوادگی موجب ایجاد پیوندهای عمیق داخل خانواده می‌شود و بعدها که کودکتان باید مقابل فشار گروه همسالان ایستادگی کند؛ چنین گردش‌هایی نتیجه خود را نشان خواهد داد. پافشاری نکنید. کودک را در مقابل مردم انگشت نما نکنید، از جملاتی مانند «نمی تونی به دایی‌ات سلام کنی؟» یا «برای همه از یک تا ده بشمر» بپرهیزید. هرچه قدر کودک در موقعیت‌های اجتماعی به خودش توجه بیشتری داشته باشد، احساس راحتی برای او مشکل‌تر خواهد بود.

به کودک برچسب نزنید

توصیف کودکتان به عنوان خجالتی، تنها، ساکت و یا سرد، روشی غلط است که بعد تاوانش را پس خواهید داد.

برای نمونه در حال گذشتن از کوچه هستید و به آشنایی برمی خورید. مریم دو ساله یا بیشتر در سلام کردن یا حتی نگاه به فرد آشنا تردید دارد. رو به فرد آشنا می‌کنید و می گویید «مریم خجالتیه» ولی نمی‌دانید که با برچسب زدن به کودکتان رفتار او را تقویت می‌کنید.

زمانی که به کودکتان برچسب انزواطلب و یا دچار مشکل در دوست یابی را می‌زنید، رفتار اجتماعی نامناسب را در او برمی انگیزید. درحالی که می‌توانید با گفتن جملاتی او را تشویق کنید تا اجتماعی‌تر باشد. «تازه الان دیدنتون چند دقیقه طول می کشه تا بهتون عادت کنه.» این جمله را به جای اینکه بگویید «همیشه همین طوره» به کار ببرید.

کشف علت دوست گریزی کودک

اگر کودکتان در ایجاد و نگهداری دوستی‌ها مشکل دارد، بکوشید علت آن را دریابید. آیا آن قدر حساس است که همیشه احساساتش جریحه دار می‌شود و دوستانش را از دست می‌دهد؟ آیا ساکت است و نسبت به ارتباط با دیگران بی تفاوت است؟ آیا تهاجمی و قلدر است و به همین علت کودکان دیگر نمی‌خواهند با او باشند؟ آیا از مهارت‌های اجتماعی برخوردار نیست؟ آیا مهارت‌های لازم را برای یک دوست باوفابودن ندارد؟

صحبت با کودک

دقیق باشید. درباره رفتارهایی که مشاهده می‌کنید و اینکه چگونه موجب تاثیرگذاری بر روابط می‌شوند، گفتگو کنید. درباره دوستی صحبت کنید. اگر کودک به دلیل تمام شدن یک رابطه دوستی از نظر روانی آسیب دیده است، درباره وضعیت دوستی‌ها و اینکه چطور طی سال‌ها دوستان زیادی خواهد داشت که بعضی از آن‌ها به مدت طولانی و بعضی از آن‌ها تنها مدت کوتاهی دوست او خواهند بود، گفتگو کنید. از کودک بخواهید نام یکی از همکلاسی‌هایش را که همه او را دوست دارند بگوید و سپس درباره خصوصیات او چنین بپرسید: «چه طور رفتار می‌کند؟ چه کارهایی انجام می‌دهد؟ ویژگی‌های یک دوست خوب چیست؟»

خرید کتاب کودک درباره دوست‌یابی

تعیین اهداف دوستی

با همدیگر در این باره صحبت کنید که دوست دارد چه مهارت‌های اجتماعی و چطور دوستی‌هایی داشته باشد، بیشتر کودکان می‌توانند به آسانی کودکانی را که دوست دارند، با آن‌ها دوست باشند، نام ببرند.

ارائه الگوی مناسب

کودک شما خواهد کوشید به طور دقیق مانند شما رفتار کند. بنابراین به یاد بسپارید زمانی که شما در حال خوش آمدگویی به مردم، گفتگوی تلفنی، خرید، بازی و یا انجام هر کار دیگری با مردم هستید، الگوی رفتار اجتماعی را به او نشان می‌دهید. 

مقاله کامل را از بخش پیوست دریافت کنید.