تامی تایم (زمان قرار گرفتن نوزاد روی شکم)

بهداشت مادر و نوزاد

«شیرین ابراهیمی پارسا» از همکاران و مترجمان «کتابک» و «آموزک» است. او دانش‌آموخته مامایی، مترجمی زبان انگلیسی و زبان‌شناس ایرانی است، و اکنون در کانادا زندگی می‌کند. به سبب این که او مادر است و تجربه‌های مادری برای او همواره با پژوهش و دانستن همراه بوده، علاقه دارد این تجربه‌ها را با دانش روز بیامیزد و آن‌ها را با مادران فارسی زبان درمیان بگذارد.

در کشور کانادا از هنگام تولد نوزاد تا یکی دو ساعت بعد، او را از شکم روی قفسه سینه‌ی پدر می‌گذارند و از پدر و مادر می‌خواهند حتماً هر روز مدتی را به این کار بپردازند، یعنی شکم نوزاد روی زمین قرار داده شود، یا به اصطلاح «دَمَر» خوابانده شود، که به آن «تامی تایم» (زمان قرار گرفتن روی شکم) می‌گویند. بیش‌تر نوزادان دوست ندارند در این وضعیت قرار بگیرند، اما والدین باید با انجام هر روزه‌ی این کار، آن‌ها را عادت دهند تا این وضعیت را بپذیرند. گرچه پس از شیر خوردن نوزاد، او را بلافاصله نباید به دَمَر خواباند. همچنین هنگامی که نوزاد به رفلاکس بسیار شدید دچار است، باید دیدگاه پزشک را در این‌باره جویا شد. به جز این دو مورد، تأکید فراوان بر قراردادن نوزاد در وضعیّت دَمَر می‌شود.

این کار برای نوزاد چه فایده‌هایی دارد؟

گفته می‌شود اگر خطر افتادن چیزی روی نوزاد نباشد، این وضعیت امن‌ترین حالت قرارگیری نوزاد روی زمین است. با این کار، حتی خطر پریدن بزاق دهان یا استفراغ به گلوی نوزاد و خفگی او از میان می‌رود. از سویی این کار سبب تقویت ماهیچه‌های گردن، شانه و بازوهای نوزاد می‌شود و تأثیر مثبتی در رشد حرکتی او، مانند نشستن و چهاردست‌وپا رفتن دارد.

فایده‌ی مهم دیگر این حالت آن است که کودک داده‌های حسی را از راه پوست، مفصل‌ها و شکم‌اش دریافت می‌کند و درمی‌یابد موقعیتش در فضا کجاست.

همچنین قرار گرفتن نوزاد روی شکم، از تخت شدن پشت سر او پیش‌گیری می‌کند. گفته می‌شود یکی از علت‌هایی که امروزه بسیاری از کودکان چهاردست‌وپا نمی‌روند و به یک‌باره وارد مرحله بعد که ایستادن و راه رفتن است می‌شوند، این است که به اندازه‌ی کافی روی زمین و به شکم نخوابیده‌اند.

در ادامه، ترجمه مقاله‌ی «انجمن کاردرمانی آمریکا» درباره‌ی این که چه هنگام نوزاد روی شکم‌اش قرار بگیرد، آورده شده‌است:

روی شکم خوابیدن نوزاد فعّالیت مهمی در راستای رشد کودک شماست، که از سوی «آکادمی متخصصان کودک آمریکا» توصیه شده است. برای هرچه کم‌تر شدن آمار مرگ و میر نوزادان هنگام خواب، باید آنان به پشت خوابانده شوند. اما هنگام بیداری آن‌ها نیز با نظارت بزرگ‌ترها، مدتی را باید روی شکم بخوابند تا ماهیچه‌های گردن، شانه و بخش بالاتنه‌شان تقویت شود. قرار گرفتن نوزاد روی شکم، سبب تقویت عضلانی‌اش می‌شود و برای غلتیدن، نشستن، چهاردست‌وپا رفتن و بازی کردن او لازم است. به‌یاد داشته باشید که این فعّالیت برای همه‌ی کودکان حتی نوزادان، سودمند است. کاردرمانگران کودک نیز بر این باورند که این فعالیت برای رشد کودک لازم است و باید بخشی از برنامه‌ی روزانه کودک باشد.

پیش از قرار دادن کودک روی شکم، به این نکته‌ها توجه کنید:

• کودک بیدار و هشیار کامل باشد.
• همیشه کودک را در این وضعیت بپایید.
• او را بر روی سطحی صاف و ایمن قرار دهید.

اگر می‌خواهید روی شکم قرار گرفتن نوزاد بخشی از برنامه‌ی روزانه شما باشد:

• این کار را با سه تا پنج دقیقه آغاز کنید و مدت آن را به چهل تا شصت دقیقه در روز برسانید.
• به نشانه‌های خستگی نوزاد، مانند گریه کردن، یا سر را روی زمین گذاشتن توجه کنید. دقت کنید که پیش از خستگی زیاد نوزاد، او را بردارید.
• مدتی را که نوزاد روی شکم قرار دارد با دیگر فعالیت‌ها می‌توانید تلفیق کنید، برای نمونه خشک کردن نوزاد و کِرم زدن پس از حمام.
• برای گرفتن بادگلوی نوزاد، او را از شکم روی پای‌تان می‌توانید بگذارید (که به نوعی همان تامی تایم است).
• هرگز کتاب خواندن برای نوزاد زود نیست. یکی از زمان‌های خوب کتاب خواندن برای نوزاد، هنگام تامی تایم است.

اگر توانایی نوزاد برای گرفتن، برداشتن و بازی کردن را می‌خواهید بهبود ببخشید:

• هنگامی که کودک روی شکم قرار گرفته است یک اسباب‌بازی روبه‌روی صورتش بگیرید تا توجه او جلب شود. با این کار او ترغیب می‌شود تا سر و گردنش را بالا بیاورد. خودتان نیز یا کنارش بنشینید یا دراز بکشید تا هم حواس‌تان به او باشد و هم سرگرمش کنید.
• در این حالت اسباب‌بازی‌های کودک را گرداگرد نوزاد بچینید تا تشویق شود به همه سو بچرخد و بکوشد خودش را به اسباب‌بازی‌ها برساند.
• چشم در چشم او بدوزید، از خودتان صدا دربیاورید، صحبت کنید و آواز بخوانید تا او علاقه‌مند شود و برای همکاری با شما انگیزه پیدا کند.
• هنگامی که کودک چهره‌ی شما را ببیند و صدای‌تان را بشنود، تشویق می‌شود تا سرش را بالا نگه‌دارد. کوشش کنید همه افراد خانواده را در این فعالیت درگیر کنید.

اگر می‌خواهید کودک از تامی تایم لذّت ببرد:

• یک پتوی نازک را لوله کنید و زیر قفسهٔ سینه کودک بگذارید تا اندکی قرار گرفتن در این وضعیت برایش آسان‌تر شود. حتماً دست‌های او را از روی پتوی لوله شده رد کنید و جلوی نوزاد بگذارید. دقت کنید که چانه‌ی نوزاد جلوتر از این بالش باشد تا راه نفس کشیدن او بسته نشود.
• همواره ناظر کودک و مراقب او باشید، به‌ویژه هنگامی که پتوی لوله شده را زیر سینه‌اش گذاشته‌اید.
• مطمئن باشید که کودک وزنش را میان راست و چپ بدنش متعادل تقسیم می‌کند تا به یک اندازه ماهیچه‌های هر دو طرف تقویت شوند.
• مدت قرارگیری کودک در کریر، تاب یا هر وسیله دیگری را کم کنید، و بیش‌تر اجازه دهید او روی زمین قرار بگیرد و فعالانه ماهیچه‌هایش را به‌کار بگیرد.

اگر می‌خواهید حواس کودک‌تان را بیش‌تر درگیر کنید:

• یک آینه پلاستیکی روبه‌روی کودک بگذارید تا او بیش‌تر سرش را بالا نگه‌دارد و بازتاب خودش را در آینه ببیند. اگر توجه او به آینه جلب نشد، با انگشت به آینه بزنید تا به آن نگاه کند.
• از پتوها و حوله‌هایی با بافت‌های متفاوت برای لوله کردن و زیر سینهٔ نوزاد گذاشتن استفاده کنید تا نوزاد بافت‌های متفاوت را لمس کند. (برای نمونه حوله زبر یا پتوی نوزادی بسیار نرم)

اگر وضعیت‌های سودمند دیگری را نیز می‌خواهید بدانید:

• کودک را به شکم روی قفسه سینه‌تان می‌توانید بگذارید. این حالت بهترین وضعیت برای نوزادان تازه متولد شده است، گرچه در ماه‌های بعد نیز این کار را می‌توان انجام دهید.
• کودک را به یک طرف بدنش می‌توانید بخوابانید و با دست، پشتش را بگیرید یا یک پتوی لوله شده را پشت او بگذارید. دقت کنید که دست‌هایش جلویش باشد و پاهایش را از زانو و باسن اندکی به جلو خم کنید تا قرار گرفتن در این حالت برای نوزاد آسان‌تر باشد. این وضعیت نیز به رشد حرکتی و آمادگی نوزاد برای بازی کمک می‌کند.