بازی خلاق با کودک
کلمه خلاقیت در موارد بسیاری به کار می‌رود و در زندگی روزمره همواره نقش تعیین کننده‌ای داشته و دارد. یکی از صفاتی که انسان را برتر از موجودات دیگر و به عنوان اشرف مخلوقات مطرح کرده، خلاقیت اوست. در دهه اخیر این موضوع به روشنی در کشورهای پیشرفته قابل مشاهده است و همه ما شاهد خلاقیت چشمگیر و پیشرفت لحظه به لحظه جوامع هستیم.
شکی نیست که جامعه‌ای که کودکان خلاق دارد بزرگ‌ترین منابع را در اختیار دارد. بنابراین اگر می‌خواهید کودکانی خلاق و مبتکر داشته باشید، باید در انتخاب اسباب بازی برای آن‌ها دقت لازم را به کار برید. اسباب بازی‌هایی انتخاب کنید که ساعت‌ها کودک را به خود مشغول دارد و راه‌های متعددی برای بازی با آن باشد، مثل انواع لگو، پازل و ...
لازم به ذکر است که غیر از مهم بودن اسباب بازی، کودک در هنگام بازی می‌تواند عقاید خود را ابراز کند اگر چه عقاید او ممکن است غیر اصولی باشد ولی نباید توسط شما یا دیگران مورد سرزنش یا انتقاد قرار گیرد.
وسایل بازی خلاق که می‌تواند برای کودک تهیه کرد عبارت است از:
- انواع و اقسام لگوها
- انواع و اقسام ساختمان سازی‌های چوبی
- انواع و اقسام دومینوهای ابتکاری
- انواع لوگوهای ابتکاری
- بعضی از انواع پازل‌ها
- انواع مهره‌ها
- انواع عروسک‌های معمولی
- انواع عروسک‌های نمایشی
- انواع کارهای مربوط به رنگ آمیزی، طراحی، نقاشی
- کلاژ
- بازی با وسایل اضافی و دور ریختنی
- بازی پخت و پز که یکی از بهترین بازی‌های خلاق می‌باشد.
- بازی با آب و وسایل مربوطه
- ماسه بازی و همراه وسایل مربوطه
- خمیر بازی و گل بازی
وسایل نجاری و شکل دادن به چوب برخلاف آنچه که ممکن است برخی اشخاص فکر کنند، وسایل بازی که موجب خلاقیت در کودکان می‌شود معمولا گران قیمت نیستند. و در بعضی از موارد خود کودک آن‌ها را ترکیب کرده و می‌سازد. هنگامی که کودک با یک وسیله به بازی خلاق می‌پردازد یا قطعات کاغذ را چسب زده یک کلاژ را آماده می‌کند یا یک گلوله خمیر را تبدیل به یک ظرف یا لیوان می‌کند، او بیشتر از این که خود را سرگرم کند به فعالیتی مهم، خلاق و آموزنده دست زده است.
فعالیت در یک بازی خلاق به مقدار زیادی به کودک اعتماد به نفس و اتکا به خود را یاد می‌دهد. کودک در هنگام بازی با وسایل بازی خلاق، به خودبینی و خودفهمی توان خود نیز می‌پردازد. بازی با وسایل بازی خلاق به کودک کمک می‌کند تا هویت خود را بیابد و وقتی بازی کودک تمام شد، ممکن است با افتخار بگوید، ببین، من چه ساخته‌ام. معمولاً" بیان این جمله، پیشرفت و افتخار را به کودک نشان می‌دهد.
مراحل آموزش مفاهیم به کودک
مرحله آموزش مجسم (عینی) در این مرحله که اولین و اساسی‌ترین مرحله آموزش است، باید اشیاء مختلف را در دسترس کودک قرار داده تا او بتواند آن‌ها را مشاهده، دست ورزی و تجربه کند و در حین عمل و تجربه با آن‌ها، مفاهیم مورد نظر را دریافت نماید. نمونه: برای آموزش مفهوم پرنده، کودک در کنار مادر و یا پدر دست به پرنده اهلی می‌زند، پر آن‌ها را لمس می‌کند، تعداد بال‌ها، پاها، منقار و ... را می‌شمارد. دانه خوردن او را نگاه می‌کند و به این ترتیب یک سری مفاهیم را در ارتباط با پرنده فرا می‌گیرد.
مرحله آموزش نیمه مجسم (تصویری) در این مرحله اشیاء نزد کودک حاضر نیستند و او نمی‌تواند آن‌ها را لمس و تجربه کند اما تصاویر آن‌ها را می‌بیند. آموزش از طریق تصاویر (عکس، پوستر، کتاب، مجله، فیلم و ....) باید زمانی صورت گیرد که کودک قبلاً" آن مفاهیم را به طور عینی و عملی دریافت کرده باشد و حالا برای استمرار و تداوم یادگیری از تصاویر و الگوها استفاده کند. نمونه: در این مرحله می‌توان تصویر چند پرنده را به کودک نشان داد و مفاهیم مربوط به آن را به کودک یادآوری کرد.
مرحله ذهنی این مرحله از آموزش بر ذهنیات و تصورات ذهنی کودک تکیه دارد. زمانی که کودک مفهومی را از طریق عینی و مجسم فرا گرفت و سپس از طریق تصاویر هم استمرار یافت و تکرار شد می‌توان برای تکرار و تمرین به طور ذهنی پرسش و پاسخی هم انجام داد. نمونه: می‌توان از کودک پرسید پرنده‌ها چه شباهتی به هم دارند؟ یا اینکه پرنده‌ها چند تا بال دارند؟ و....
بیشتر بخوانبد
منبع
مجله طمطراق، بخش روانشناسی، شماره چهارم، اسفند ماه ۸۴
لینک کوتاه