وقت کودکتان را الکی نگیرید!
از این کلاس به آن کلاس رفتن بدون هیچ‌گونه فراغتی سبب انباشت انبوه انرژی عاطفی می‌شود که باید خارج شود. همین ممکن است باعث طغیان احساسات کودکان شود، بدخلقی کنند یا عصبانی شوند.
امید، پسر همسایه، تمام روز را سختکوشانه در مدرسه تلاش می‌کند بعد به کلاس نقاشی می‌رود، کلاس‌های ویولن را هم برای آخر هفته‌ها ثبت‌نام کرده و دو روز در هفته هم صبح‌های زود کلاس کاراته می‌رود. به همه اینها کلاس‌های خلاقیت امید را که در آن معلم عصرها بعد از کلاس نقاشی به خانه‌شان می‌آید، اضافه کنید. پدر و مادر امید تصمیم دارند اگر امید بتواند تکالیف مدرسه‌اش را به موقع انجام دهد او را در کلاس زبان فرانسه هم ثبت‌نام کنند. همه اینها در حالی است که امید فقط ۹ سال دارد.
این وضعیت برای شما هم آشناست؟
کودکان مدرسه‌ای در ایالات‌متحده به طور میانگین ۵ ساعت در هفته را به فعالیتهای فوق برنامه می‌پردازند اما بزرگ‌ترها بیشتر از این زمان را درگیر هستند.
واقعیت این است که کودک ۸ – ۷ ساله دوست دارد همه چیز را امتحان کند. اشتیاق او برای فعالیتهای جدید هیجان‌انگیز است، چیزی که والدین می‌خواهند. این خیلی سخت است که به این همه اشتیاق نه بگویید. متاسفانه پر کردن روزهای کودکتان نه تنها ممکن است حساب بانکی‌‌تان را خالی کند بلکه می‌تواند باعث کاهش زمان لازم برای تکالیف روزانه شود. انجام کارهای فراوان می‌تواند حتی ایجاد استرس هم بکند که این به سلامت کودک آسیب می‌زند. به منظور کمک به فرزندتان برای ایجاد تعادل بین فعالیت‌ها و داشتن کارایی بالا بهتر است این نکات را به‌خاطر داشته باشید.
چطور بفهمید سر کودکتان شلوغ است!
مطمئنا همه فعالیتهای فوق برنامه فرزند شما مهم است. کدام پدر و مادری است که نخواهد بچه‌اش شنا بلد باشد، به پیانو مسلط باشد و زبان انگلیسی را مثل زبان مادری حرف بزند! اما چند ماه که از آغاز سال تحصیلی می‌گذرد ممکن است نشانه‌های سرشلوغی فرزندتان را ببینید. درست وقتی که می‌بینید کودکتان دیگر وقت ندارد تکالیفش را انجام دهد، وقتی که مدام خسته و بی‌خواب است و... واقعیت این است که پدر و مادرها از اینکه بچه‌های خود را در انواع فعالیت‌ها شرکت ندهند احساس بی‌مبالاتی می‌کنند.
این روزها بچه‌ها در رقابت و استرس هستند و بسیاری از والدین تلاش می‌کنند بهترین فرصت را برای تحقق بخشیدن به توانایی‌های بالقوه آنها فراهم کنند، اما همه اینها بدون برنامه‌ریزی و مدیریت می‌تواند باعث کاهش بازده شود. علائم سرشلوغی کودک می‌تواند موارد مختلفی باشد که به آنها می‌پردازیم. وقتی کلاس تعطیل می‌شود، خوشحال است کودک وقتی کلاس یا فعالیتی لغو می‌شود خوشحال است. اگر کودکی از شنیدن لغو یک برنامه ابراز خشنودی کرد، وقتش رسیده از او بپرسید که آیا واقعا دوست دارد آن فعالیت را ادامه دهد یا نه. بدخلق و عصبانی است کودک شما به شدت عاطفی یا عصبی و بدخلق است. کودکانی که فراغت ندارند فرصتی هم برای پردازش احساسات‌شان ندارند. چه شما این را تشخیص دهید چه نه، همه ما وقتی را برای طبقه‌بندی احساساتی که در روز تجربه کرده‌ایم، اختصاص می‌دهیم.
از این کلاس به آن کلاس رفتن بدون هیچ‌گونه فراغتی سبب انباشت انبوه انرژی عاطفی می‌شود که باید خارج شود. همین ممکن است باعث طغیان احساسات کودکان شود، بدخلقی کنند یا عصبانی شوند.
محصور کردن احساسات ممکن است منجر به سرخوردگی هم شود. بچه‌ها عصبانیت‌شان را به شکل‌های مختلف نشان می‌دهند. اگر کودک نتواند احساسش را بیان کند هنگامی که می‌خواهد به مدرسه برود نشانه‌هایی از نگرانی را بروز می‌دهد یا وقتی در تلاش برای خوابیدن است احساس ترس می‌کند. استرس و عصبانیت می‌تواند منجر به سردرد و دل درد نیز شود. برای والدین دلتنگی می‌کند کودک دلش برای زمان‌هایی که با والدین و دوستانش سپری می‌کند، تنگ می‌شود.
شاید فکر کنید که خب در طول تابستان می‌تواند اوقات زیادی را با خانواده سپری کند اما از آنجا که تمرکز بر فعالیت‌هاست ممکن است در این ایام نیز نتواند با خانواده گذران وقت کند. کودکان نیاز به گذراندن زمانی با پدر و مادر، خانواده و دوستانش دارند بدون آنکه هیچ استرس و فشاری برای انجام دادن کار داشته باشند.
کارایی کودک در مدرسه خوب نیست
عملکرد کودک در مدرسه پایین است. در برخی موارد در انبوه فعالیتهای فوق‌برنامه حتی زمان کافی برای انجام تکالیف وجود ندارد. علاوه بر این فعالیتهای فوق‌برنامه ممکن است نیاز به مقدار قابل‌توجهی انرژی ذهنی و جسمی داشته باشد که همین باعث کاهش مقدار انرژی و خلاقیتی که کودک شما برای انجام تکالیف مدرسه به آن نیاز دارد، می‌شود. این نزول ممکن است عواقب جبران ناپذیری داشته باشد یا منجر به کمبود خواب و دیگر مسائل شود.
خوابش آشفته است
کودکانی که مدام از این کار به آن کار کشیده میشوند بدون اینکه استراحت کنند معمولا در خواب شبانه دچار مشکل میشوند زیرا نمی‌توانند درست استراحت کنند. آدرنالینی که از همه این تلاش‌هاایجاد می‌شود کار را برای استراحت در خواب شبانه سخت می‌کند.
برخی اوقات کودکان خیلی زودتر از وقتی که باید از خواب بیدار میشوند و احساس می‌کنند کارهای زیادی برای انجام دادن دارند. عکس این اتفاق هم ممکن است بیفتد، آنها از اینکه هر روز صبح برای انجام کارهایشان باید زود از خواب بیدار شوند خسته هستند و مدام دلشان می‌خواهد که بخوابند. واکنش برخی از کودکان هم کابوس شبانه است. کابوس شبانه می‌تواند کیفیت خواب کودکان و البته والدین را تحت‌تاثیر قرار دهد. افزایش برنامه‌ها می‌تواند حتی در مهمانی‌ها و جشن‌های خانوادگی نیز نمود پیدا کند به طوری که آنها مجبور باشند تا دیروقت بیدار بمانند تا بتوانند به برنامه‌هایشان برسند.
برنامه‌ریزی کنید
در طول سال تحصیلی اجازه دهید کودک فعالیت‌هایی مانند شنا، فوتبال و کامپیوترش را به فصل تابستان موکول کند. به او کمک کنید بداند چرا شما این محدودیت را برایش قائل شده‌اید. به یاد داشته باشید تعطیلات تابستان همیشه وجود دارد، بنابراین برای فعالیت‌هایی که بیشترین تقاضا را دارد زودتر برنامه‌ریزی کنید.
چه کار باید انجام دهید؟
اگر گمان می‌کنید کودکتان فعالیتهای زیادی را باید انجام دهد با او صحبت کنید و احساسش را جویا شوید. فعالیت‌ها را یک به یک بررسی کنید و درباره هرکدام از کودک سؤال کنید تا میزان علاقه‌اش را دریابید حتی از او بپرسید چیزی هست که به آن علاقه داشته باشد و بخواهد انجامش دهد؟
هدف، درک تجربه‌هایی است که در هر فعالیت وجود دارد. این به شما کمک می‌کند انبوه کارها را اولویت‌بندی کنید و بدانید چه چیزی را باید حفظ کنید و کدام را می‌توانید کنار بگذارید. قدم بعدی ایجاد یک فهرست از تعهدات کودک براساس این است که کدام برای شما مهم است و کدام یک برای کودکتان اهمیت دارد.
با بالا رفتن سن کودک، او بیشتر در این فرایند درگیر می‌شود. کمک به کودک برای کنترل برنامه‌ها و همچنین درک سختی‌ها و خوبی‌های تصمیم گرفتن باعث می‌شود او خودش بتواند تصمیم بگیرد که کدام فعالیت را کنار بگذارد.
از برنامه‌ریزی بیش از حد جلوگیری کنید:
بهترین راه‌حل این است که در وهله اول از برنامه‌ریزی بیش از حد جلوگیری کنید. همان‌طور که گفته شد زیادی شلوغ کردن برنامه‌ها باعث می‌شود کودک به هدف موردنظر از شرکت در فعالیت دست نیابد. اصرار بی‌دلیل را قبول نکنید: توجه داشته باشید اینکه کودک فقط بخواهد در برنامه باشد به تنهایی کافی نیست. این مهم است که صرفا خواست کودک برای انجام کاری دلیل قانع‌کننده‌ای نیست. به عنوان والدین لازم است زمانی که کودکتان در خطر افزایش برنامه‌ها و کاهش کارایی است به او نه بگویید.
چه میزان فعالیتی برای هر سنی زیاد از حد است؟
به نظر می‌رسد راهنمای مشخصی برای تعداد فعالیتهای فوق‌برنامه در هر زمان وجود نداشته باشد. تعریف عبارت «زیاد از حد» بستگی به فرد دارد. اما به طور کلی می‌توان گفت: داشتن فعالیتهای برنامه‌ریزی شده و نداشتن وقت کافی برای هر کسی زیاد است. این بسیار مهم است که به یاد داشته باشید هر چه فرزندتان کوچک‌تر باشد تعداد فعالیت‌هایی که باید انجام دهد کمتر است. یک یا دو ساعت فعالیت فوق‌برنامه در هفته برای پیش‌دبستانی‌ها معمولا کافی است.
شما می‌توانید یکی، دو ساعت فعالیت فوق‌برنامه را برای کودک دبستانی‌تان اختصاص دهید. نوجوانان هم می‌توانند کمی بیشتر از این ساعت را داشته باشند اما در عین حال مسئولیت‌شان در مدرسه نیز بیشتر است، بنابراین باید این مسئله را در نظر بگیرید. اگر احساس کردید برنامه‌های فرزندتان زیاد است به یاد داشته باشید برخی از آنها را می‌توانید به راحتی حذف کنید.
منبع
میگنا، دانشنامه روانشناسی و علوم تربیتی
لینک کوتاه