روش صحیح دستور دادن به کودک

یکی از شایع‌ترین مشکلات در بین خانواده‌ها، روش دستور دادن به کودک است به طوری که کودک آن را به خوبی درک کرده واجرا کند.دستورهایی که معمولاً موثر واقع نمی‌شود دارای یکی از خصوصیات زیر است:

دستورهای زنجیره ای: دستورهایی هستند که پشت سر هم به کودک داده می‌شود و کودک توانایی به خاطر سپردن همه آن‌ها را ندارد. بنابراین برخی از آن‌ها را فراموش کرده و انجام نمی‌دهد    مانند لباست را بپوش، دندان‌هایت را مسواک بزن، موهایت را شانه کن، بعد بیا صبحانه بخور.بهتر است این دستورها را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کرده و هر کدام را به تنهایی از کودک درخواست کرد.

دستورهای مبهم: دستورهایی هستند که برای کودک واضح و روشن نیستند و به خوبی نمی‌توانند منظور گوینده را منتقل کنند. به عنوان مثال هنگامی که ما انتظار داریم بچه‌ها بدون درگیری و خشونت با هم بازی کنند و دعوا نکنند ولی فقط به آن‌ها بگوییم: «بچه هاي خوبي باشيد».کودک ممکن است نداند از او چه خواسته شده است و باید چه کار کند که از نظر والدین بچه خوبی باشد؟ این دستورها مبهم هستند، بنابراین بهتر است به صورت مشخص و اختصاصی به آن‌ها بگوییم: «با اسباب بازی هايتان با هم و به آرامي بازی كنيد».

دستورهای پرسشی: در این گونه دستورها از کودک سوال می‌شود که آیا دوست دارد که این کار را انجام دهد؟ مثلاً، «آيا دوست داری كه اتاقت را تميز كنی؟» که ممکن است یک کودک لجباز به راحتی بگوید: «نه دوست ندارم».  در این گونه دستورها ما به بچه حق انتخاب می‌دهیم. پس دور از انتظار نیست که او آن را انجام ندهد.

دستورهایی که به دنبالش دلیل و منطق آورده می‌شود

مانند «زود باش اتاقت را مرتب كن چون امشب مهمان داريم و از اين كه خانه نامرتب باشد نگران و عصبانی مي شوم.» در این مثال ممکن است کودک دستور اصلی را فراموش کند، بنابراین بهتر است که دستور به این شکل باشد: «امشب مهمان داريم و خانه نامرتب من را نگران و عصباني مي كند پس لطفاً هر چه سريع تر وسايلت را جمع كن.» یعنی ابتدا توضیح داده بعد دستور مورد نظر گفته شود.

روش دستور دادن موثر روش اجرا

نزدیک کودک بروید، تا حد چشم‌های کودک خم شوید و با او تماس چشمی برقرار کنید. فاصله شما در زمان دستور دادن به اندازه فاصله یک دست باز باشد (یعنی به فاصله شانه تا نوک انگشتان) و برای کودک به طور دقیق مشخص کنید و بگویید که چه کار کند.

نکات مهم در زمان دستور دادن

هر چه تعداد دستورها کمتر باشد، موثرتر است و کودک بهتر متوجه می‌شود و سریع تر آن را اجرا می‌کند. دستوری که به کودک داده می‌شود باید مشخص، خاص و روشن باشد.دستورها باید بیشتر به شکل مثبت باشند. مثلاً به جای گفتن «بلند صحبت نكن» بگویید «آرام صحبت كن». با صدای محکم و قاطع با کودک صحبت کرده و بگویید که چه کار باید بکند، اما نباید در کلامتان خشونت وجود داشته باشد. به اطاعت از دستور، پاداش دهید. دستورها باید در حد سن و فهم و توانایی‌های کودک باشد. سعی کنید دستورها با تهدید همراه نباشند و با لحن خوب و قاطع گفته شوند.

نکته 

اگر کودک در شرایطی است که نمی‌تواند دستورهای ما را انجام دهد، بهتر است به زمان دیگری موکول شود و اصلاً درخواست نشود.مثلاً کودک در حال دیدن کارتون مورد علاقه‌اش است و ما به او می‌گوییم « بلند شو كتابهايت را مرتب كن.» عدم رعایت دستور از طرف کودک دلیل بر لجبازی او نیست. احتمال دارد که کودک متوجه منظور شما نشده باشد، پس دستور خود را دوباره با توجه به روش‌های ذکر شده برای او تکرار کنید. مطمئن باشید در صورت رعایت و تمرین موارد فوق، کودکتان دستورهای شما را بهتر انجام خواهد داد.