چطور کودکان را در مرگ عزیزان همراهی کنیم؟

مرگ بخشی غیر قابل گریز از زندگی است و کودکان باید آن را درک کنند. اگر کودکان با مرگ عزیزان مواجه شدند باید راههایی را آموزش ببینند تا بتوانند این پدیده کاملا طبیعی را بپذیرند. کودکان هر قدر هم که کم سن و سال باشند نسبت به مرگ بی اطلاع نیستند. و در باره آن در داستان‌ها شنیده‌اند یا در تلویزیون دیده‌اند، یا اینکه با جسم بی جان حشرات یا پرندگان در اطراف محل زندگی برخورد کرده‌اند. یا حتی ممکن است مرگ یک حیوان خانگی یا یکی از اعضای خانواده را تجربه کرده باشند.

علاوه بر اینها، جنبه‌های دیگری از مرگ هم وجود دارد که کودکان خردسال نمی‌توانند درک کنند. برای مثال، آنها نمی‌فهمند که مرگ ابدی است و اجتناب ناپذیر و برای همه اتفاق می‌افتد. خردسالان نمی‌توانند درک کنند که "مرده" یعنی کسی که بدنش دیگر فعالیت‌های عادی زندگی را ندارد. شاید کودکان فکر می‌کنند کسی که مرده هنوز می‌خورد، می‌خوابد و کارهای عادی‌اش را انجام می‌دهد، فقط این کارها را در آسمان‌ها یا اعماق زمین انجام می‌دهد و در ذهن خود همیشه منتظر بازگشت کسی هستند که از دنیا رفته است و به مرگ عزیزان به عنوان یک اتفاق موقتی نگاه می‌کنند. به خصوص وقتی مرگ والدین یا خواهر و برادر یک کودک خردسال فرا می‌رسد، او نمی‌تواند مرگ آنها را باور کند و درک نمی‌کند که این پدیده می‌تواند برای آنها هم اتفاق بیفتد. کودکان خردسال در مقابل مرگ عزیزان واکنشهای متفاوتی نشان می‌دهند.

اگر طفل شما در این شرایط به شما چسبید و از شما جدا نشد یا سبک سخن گفتن وی به شکل سخن گفتن زمان کودکی‌اش برگشت یا ناگهان از رفتن به مهد کودک سابقش امتناع ورزید، یا واکنش‌هایی نظیر آن از خود نشان داد هرگز تعجب نکنید. حتی ممکن است تمام برنامه متداول روزانه وی مختل شود و همه چیز در نظرش بد و آزار دهنده شود و در واقع با خود در ستیز می‌افتد تا بفهمد چرا بزرگ‌ترها تا این اندازه اندوهگین هستند.

برخی کودکان هم هستند که نسبت به مرگ عزیزان هیچ واکنشی نشان نمی‌دهند. کودکانی هم هستند که واکنش‌های متناوب بروز می‌دهند یعنی نوعی مواجهه با مرگ، عزیزان با شادمانی و بازیهای روزمره آنان ترکیب می‌شود این نوع واکنش هم کاملا طبیعی است.

درک این موضوع و واکنش کودکان نسبت به مرگ به گونه‌ای است که هر کودکی به اندازه ظرفیت و تحمل خود ازآن برمی‌دارد. و این شرایط دردناک و تالم آور آن قدر طول می‌کشد تا کودک احساس کند می‌تواند با امنیت خاطر این احساس را از وجودش بیرون کند.

به خصوص در مواردی که متوفی والدین یا خواهر و برادر کودک باشند، توجه داشته باشید که این پروسه ممکن است ماهها یا حتی سالها طول بکشد. گاهی هم در مرگ نزدیکان، کودکان رفتارهای عجیبی نشان می‌دهند که بیشتر نشان از بیماری دارد، اما بدانید که این واکنش‌ها هم کاملا طبیعی هستند و از همراهی و کمک به او غافل نشوید تا بتواند از این مسیر سخت عبور کند و پدیده مرگ را هم درک کند و هم با آن کنار بیاید.