رابطه‌ی آزار و اذیت‌های اینترنتی با افسردگی در کودکان
شاید در خانه‌ی شما دستِ‌کم یک رایانه، تبلت و یا تلفن هوشمند باشد که به اینترنت متصل است و کودک شما برای سرگرمی و یادگیری از آن بهره می‌برد. اگرچه شاید شما درباره‌ی محتواهای نامناسب موجود در فضای مجازی آگاه باشید و از این نظر استفاده از اینترنت را برای فرزندان‌تان محدود کرده باشید، باید به‌یاد داشته باشید که سوء‌استفاده‌هایی که از راه فضای مجازی می‌تواند انجام بگیرد – به اصطلاح آزار و اذیت اینترنتی – از راه رایانامه (ایمیل)های ساده، پیام‌های به‌ظاهر بدون مشکلِ تبلیغاتی و یا فرسته‌هایی ویژه نیز می‌تواند رخ دهد.
برپایه گفته‌ی دکتر «جِف هاچینسون» (Jeff Hutchinson) - متخصص طب کودکان و نوجوانان در واشنگتن - آزارهای اینترنتی مانند دیگر انواع آزارها، پیامدهای جدی، مانند افسردگی، گرایش به خودکشی و ایجاد حس انتقام‌جویی از راه آزار دیگران به کمک اینترنت دارد. پس هوشیاری و آگاهی پدران و مادران در این زمینه بسیار مهم است و شما با پیشگیری از پدیدار شدن این آزارها، از پیامدهای آن می‌توانید جلوگیری کنید.
چگونه آزار و اذیت اینترنتی بر بچه‌ها تأثیر می‌گذارد؟
قربانیان آزار و اذیت اینترنتی، نشانه‌هایی از افسردگی همچون غم و اندوه، احساس تنهایی، نداشتن اعتماد به‌نفس، اُفت تحصیلی، احساس رانده شدن و گرایش به خودکشی و حتی انجام دادن آن را، در خودشان می‌توانند نشان دهند.
«نانسی ویلارد» (Nancy Willard)، نویسنده‌ی کتاب «تهدیدهای اینترنتی و چالش‌های اجتماعی پدید آمده از آن‌ها» می‌نویسد: شاید تأثیر آزار و اذیت‌های اینترنتی زیانبارتر از آزار و اذیت در مدرسه باشد، زیرا کودکانی که با آزار و اذیت اینترنتی روبه‌رو می‌شوند، فرصتی را برای فرار از آن ندارند. به‌دلیل ناشناس بودن بیش‌تر کسانی که در اینترنت به آزار و اذیت دیگران می‌پردازند، قربانیان این آزار و اذیت‌ها، آن‌ها را نمی‌توانند شناسایی کنند. و این موضوع مایه سردرگمی و احساس تنهایی بیش‌تر کودکان قربانی می‌شود.
از سوی دیگر، پژوهش‌ها نشان داده است که آزار‌دهندگان اینترنتی کودکان، خود دچار اختلال‌های روانی - اجتماعی بسیاری هستند. ازاین‌رو انجام دادن آزار و اذیت اینترنتی نشانه‌ی مسائل عمیق دیگری در این افراد است.
گسترش آزار و اذیت اینترنتی چه اندازه است؟
دکتر «میشل یِبارا» (Michele Ybarra) و همکارانش در سال 2007 میلادی، درباره‌ی آزار و اذیت اینترنتی کودکان بررسی را انجام دادند. این بررسی نشان داد که نزدیک به نُه درصد از کودکانی که برای کارهای درسی‌شان از اینترنت بهره می‌بردند، با آزار و اذیت اینترنتی روبه‌رو شده‌اند.
این بررسی نشان داد که تنها نیمی از قربانیان، فرد آزاردهنده را می‌شناسند، و دختران و پسران به یک اندازه درگیر این مشکل هستند. همچنین بیش‌تر این قربانیان از راه‌های یکسانی با آزار و اذیت روبه‌رو شده بودند، چنان‌که تنها بیست‌وپنج درصد قربانیان راه‌های متفاوتی را برای قربانی شدن گزارش کردند.
جالب است بدانید، کسانی که در دنیای واقعی به دیگران آزار می‌رسانند، در دنیای مجازی نیز دیگران را بیش‌تر آزار و اذیت می‌کنند.
انواع آزار و اذیت اینترنتی
به گفته کارشناسان، دو گونه‌ی اصلی آزار و اذیت اینترنتی وجود دارد: مستقیم و غیر مستقیم.
آزار و اذیت اینترنتی مستقیم
حمله‌های مستقیم اینترنتی هنگامی رخ می‌دهد که آزاردهنده، به‌طور مستقیم یعنی از راه رایانامه (ایمیل) یا پیام‌های ارسالی در شبکه‌های اجتماعی و اتاق‌های گفت‌وگو، فرد دیگری را آزار می‌دهد. این آزار رساندن از جمله‌های توهین‌آمیز آغاز و تا تهدید جانی می‌تواند ادامه یابد.
آزار و اذیت اینترنتی غیر مستقیم
از سوی دیگر، آزار و اذیت غیر مستقیم هنگامی رخ می‌دهد که شخصی از نشانی رایانامه یا نام کاربری شخص دیگری استفاده کند و یا برای انجام دادن آزار و اذیت‌هایش، حساب کاربری ساختگی بسازد. شاید فرد مزاحم با حساب کاربری کسی دیگر یا حساب کاربری ساختگی، به انتشار دروغ، پیام‌های نفرت‌آمیز، یا فاش کردن اطلاعات شخصی افراد بپردازد. گاهی فرد مزاحم، از راه ساختن وب‌سایت به کارهایی که گفته شد، می‌پردازد. در این نوع آزار و اذیت اینترنتی، قربانی شاید عاملِ آزار و اذیت خود را نتواند شناسایی کند.
پدران و مادران چه‌کاری می‌توانند انجام دهند؟
چون تأثیر ویرانگر آزار و اذیت‌های اینترنتی بسیار فراوان است، شاید پدرها و مادرها در پیشگیری از این ناهنجاری‌ها یا مدیریت‌شان هنگام انجام شدن آن، احساس ناتوانی کنند. اما پدران و مادران باید بدانند با انجام دادن مجموعه‌ای از کارها، از فرزندان خود در برابر تجربه‌ی آزار و اذیت اینترنتی و همچنین انجام شدن آن می‌توانند محافظت کنند.
با فرزندان‌تان گفت‌وگو کنید
نخستین و مهم‌ترین واکنش این است که با فرزندان‌تان درباره‌ی رفتار مناسب در فضای مجازی و قوانین آن گفت‌وگو کنید. همچنین برای آن‌ها قوانینی را برای مدت دسترسی به اینترنت در خانه وضع کنید. درباره‌ی پیامدهای رعایت نکردن این قوانین نیز باید به آن‌ها هشدار دهید. بهتر است تنبیه‌هایی را برای هنگامی‌که فرزندان‌تان قوانین را زیر پا می‌گذارند، در نظر بگیرید. همچون محروم کردن آن‌ها از گوشی تلفن همراه یا رایانه و... و کاهش دسترسی آن‌ها به اینترنت.
دسترسی فرزندان‌تان را به اینترنت کنترل کنید
شما باید میزان دسترسی کودک‌تان را به اینترنت و مدت صرف شده‌ی او را در به‌کارگیری رایانه و گوشی تلفن هوشمند کنترل کنید. شاید قرار دادن رایانه در مکانی که همه ببینند و در دسترس باشد، وسوسه‌ی انجام دادن کارهای نامناسب با آن را در کودکان و نوجوانان کاهش دهد. دکتر «پری آفتاب» (Parry Aftab) - وکیل حقوقی کودکان - برای استفاده‌ی ایمن بچه‌ها از اینترنت، پیشنهاد می‌کند هر از گاهی پدران و مادران نام فرزندشان را در موتورهای جست‌وجوگر اینترنتی جست‌وجو کنند تا مطمئن شوند درباره‌ی آن‌ها اطلاعات آسیب‌رسان یا نادرستی در فضای مجازی منتشر نشده، و کودک‌شان با محتواهای آزاردهنده ارتباطی نداشته است.
با وب‌سایت‌ها تماس بگیرید
چنان‌چه مطمئن شدید کودک‌تان تحت تأثیر آزار و اذیت اینترنتی قرارگرفته است، وب‌سایتی که آن محتوای آزاردهنده را بارگذاری کرده است، پیدا کنید و با مدیریت آن تماس بگیرید و از آن‌ها بخواهید در آغاز پرس‌وجو درباره‌ی فرد آزاردهنده، به شما و مأمورین مربوطه کمک کنند. اگر کودک شما از سوی یک بزرگ‌سال از طریق اینترنت مورد آزار و اذیت قرارگرفته است - صرف‌نظر از این‌که او به هدفی که می‌خواسته رسیده است یا خیر – بی‌درنگ با پلیس تماس بگیرید. اگر مسئولین مدرسه‌ی کودک‌تان را در جریان این اتفاق بگذارید، آن‌ها در شناسایی مجرم، بسیار کارساز می‌توانند باشند.
نشانه‌های افسردگی را در فرزندتان پیگیری کنید
اگر نشانه‌های افسردگی را در کودک‌تان دیدید، با پزشک متخصص کودکان رایزنی و گفت‌وگو کنید. پزشک می‌تواند تشخیص دهد فرزند شما افسردگی بالینی دارد یا خیر و همچنین درمان مناسب را توصیه کند.
ویراستار
مسعود میرعلایی
مترجم
نویسنده
لینک کوتاه