چگونه با کودکان دربارهی زمینلرزه گفتوگو کنیم؟
هنگامی که زمینلرزه رخ داد، من و دخترم روی نیمکت راحتی دراز کشیده بودیم و کتاب میخوانیدم. با آغاز لرزههای زمین، دخترم دستهایش را دور گردنم حلقه کرد، سپس خودش را از آغوشم رها کرد و در زیر میز پناه گرفت.
او همان روز در مدرسه، آمادگی برای زمینلرزه را تمرین کرده بود. آماده بود و میدانست چهکاری انجام دهد. امّا بسیار ترسیده بود. دستهایش آشکارا میلرزید.
دخترم روحیهی یک جنگجو را دارد و بسیار کنجکاو است. پس از رخدادن زمینلرزه، پرسشهای بسیاری داشت.
ما دربارهی گُسلها باهم گفتوگو کردیم (محل زندگی ما روی گسل قرار ندارد)، دربارهی «سنگ بستر» گفتوگو کردیم (محل زندگی ما روی سنگ بستر بنا شده است)، درباره گونههای پیریزی ساختمان گفتوگو کردیم (ساختمان ما بتنی است)، دربارهی «کیف آمادگی» برای زمینلرزه سخن گفتیم (ما یک کیف آماده شده برای این وضعیت در خانه داریم) و دربارهی زمینلرزه پیشین که من تجربه کرده بودم، گفتوگو کردیم.
به او بطریهای بزرگ آبمعدنی، جعبهی شکلاتهای انرژیزا، قوطیهای کنسرو، رادیو برای موقعیت اضطراری و چراغقوه را نشان دادم. میخواستم بداند، ما برای پس از رخدادن زمینلرزه آمادهایم. گمان میکنم این گفتوگو دخترم را آرام کرد و آن شب با آسودگی خوابش برد.
تنها دختر من نیست که میترسد؛ شمار بسیاری از کودکان دربارهی زمینلرزه نگران هستند. «کریستین مولِن» (Christin Mullen)، روانشناس خانواده، تجربهی درمان ترس کودکان در چنین موقعیّتهایی را دارد. او میگوید این ترس بهویژه در کودکان هفت تا یازده ساله، آشکار میشود و این گروه سنی بیشترین شمار را در گروههای درمان او دارند.
از مولِن درخواست کردم، رهنمودهایی برای مادرها و پدرها دربارهی چگونگی گفتوگو با کودکان پس از زمینلرزه فراهم کند:
بگذارید کودک آنچه احساس میکند بازگو کند
مولِن میگوید: «مادرها و پدرها باید نفس عمیق بکشند، خودشان را کنترل کنند و اجازه دهند فرزندانشان سخن بگویند.» به پرسشهای کودکان پاسخ دهید. از گفتوگو با کودک دربارهی زمینلرزه نترسید. هنگامیکه فرزندان از شما دربارهٔ مخاطرات طبیعی میپرسند، دانستنیهای واقعی و درست به آنها بدهید. با این همه، توجه آنها را به این موضوع جلب کنید که در چنین موقعیّتهایی انسانها به یکدیگر کمک میکنند و راههایی برای کمک و پشتیبانی از یکدیگر وجود دارد.
ولی بیش از اندازه صحبت نکنید
مولِن میگوید: «گفتوگو متوازن باید باشد. همیشه بهیاد داشته باشید شما دربارهٔ موضوع باید سخن بگویید، ولی نه بیش از اندازه. اجازه دهید فرزندتان گفتوگو را پیش ببرد.»
به فرزندتان دربارهی آمادگی در برابر زمینلرزه آموزش دهید
«گفتوگو دربارهی آمادگی برای زمینلرزه بسیار مهم است. حتی فرزندتان را در آمادهسازی مشارکت دهید. هنگامی که فرزند شما برای فراهم کردن کیف زمینلرزه با شما همکاری میکند، احساس میکند وضعیّت را در کنترل خود دارد و این کار به او کمک میکند تا بداند زمینلرزه را به سلامت پشت سر میتوان گذاشت. به کودک یادآوری کنید که کارکنان خدمات عمومی (مانند آتشنشانی، بیمارستان، پلیس و ...) شبانهروزی میکوشند تا سلامت و در امنیت باشیم، و ساختمانهای نو چنان طراحی میشوند که در برابر زمینلرزه پایدار باشند.»
از دادن اطلاعات اضافی بپرهیزید
مولِن هشدار میدهد: «کودکان را از دیدن فیلمهای سینمایی وحشتزا دور کنید.» مولِن پس از زمینلرزه ژاپن کودکانی را دیده است که به سبب تماشای برنامهی تلویزیون دچار آسیب روانی شده بودند. او تأکید میکند: «پس از رخدادن زمینلرزه، نیازی نیست همه مدت، اخبار ببینید. کودکان گزارههایی مانند این که «زمینلرزه بزرگتری در راه است!» را نباید بشنوند.»
اگر کودک ترسیده است، او را آرام کنید
اگر فرزند شما دربارهی زمینلرزه نگران است، او را آرام کنید. با او گفتوگو کنید، پشتش را نوازش کنید، به موسیقی گوش دهید، کتاب بخوانید. فرزندتان را تشویق کنید احساساتش را بنویسد یا نقاشی کند. خمیربازی نیز میتواند کمک کند. کودکان دوست دارند با خمیر زمینلرزه را بازنمایی کنند.
اگر نگرانی کودک در درازمدت ادامه داشت از متخصص کمک بگیرید
اگر فرزند شما بهعلت نگرانی از زمینلرزه به معدهدرد دچار شده است، کابوس میبیند، سردرد دارد، دو هفته یا بیشتر بیخوابی دارد، با پزشک او مشورت کنید.