چگونه فناوری با فرزندپروری تداخل می‌کند؟
شاید شما نیز مانند بیش‌تر پدرها و مادرها، از تأثیر فناوری روی فرزندان‌تان نگران باشید. آیا فرزندان‌تان بیش‌تر با تلفن همراه‌شان سرگرم هستند؟ آیا آن‌ها شمار فراوانی عکس و ویدئو به اشتراک می‌گذارند؟
آیا آن‌ها می‌دانند با والدین و دیگران، چگونه گفت‌وگوی رو در رو می‌توانند انجام دهند؟ این مقاله می‌خواهد نشان دهد چگونه فناوری بر کودکان تأثیر می‌گذارد و به آن «معتاد» می‌شوند. همچنین، چگونه نسل تازهٔ فناوری، گستاخی کودکان را افزایش، قدرت همدلی و خلاقیت آنان را کاهش می‌دهد. گزارش دانشگاه‌ها و مؤسسه‌ها آشکار می‌کند جوانانی که در دنیای فناوری رشد می‌کنند، نسبت به جوانان دهه‌های پیش، مهارت‌های عاطفی کم‌تری دارند.
پدران و مادران در این‌باره چه وظیفه‌ای دارند؟ شاید والدین در بسیاری از مواقع، برای ایجاد نظم در به‌کارگیری از فناوری، برنامه‌ریزی کنند. برای نمونه، مدت استفاده از آن را کم کنند، و برای پایان آن، زمان تعیین کنند و گاهی این فناوری را از دسترس خود دور کنند. با این همه، اگر استفادهٔ ما از فناوری، رسانه‌های گروهی و اینترنت، بر زندگی فرزندانمان بیش‌تر از آن‌چه ما اجازه می‌دهیم، تأثیر داشته باشد، چه باید کرد؟ اگر بازبینی ایمیل‌ها و رسانه‌های گروهی، فرزندانمان را از ارتباط حیاتی و مؤثر دور کند، چه می‌شود؟
فرزندان ما می‌خواهند با ما گفت‌وگو کنند، یا پرسش‌های دشوارشان را از ما بپرسند، ولی ما سرگرم خواندن و دیدن پیام‌های کاری و دوستانه، عکس‌ها و ویدئوها در گوشی تلفن همراه خود هستیم. بنابراین، آن‌ها ما را رها می‌کنند و برای یافتن پاسخ پرسش‌های‌شان، به جست‌وجو در اینترنت می‌پردازند. هنگامی که این واکنش رخ بدهد، ما فرصت‌های مهم فرزندپروری‌مان را از دست می‌دهیم.
چرا این موضوع مهم است؟
برپایه بررسی‌های انجام شده در نشریه «علوم رشدی و رفتاری کودکان»، استفادهٔ والدین از فناوری، نه‌تنها خانواده فرصت‌های آموزشی را از دست می‌دهد، بلکه تأثیر منفی بر تعاملات میان اعضای خانواده می‌شود و به درگیری‌های درون خانوادگی و تنش در خانه می‌انجامد.
با همهٔ کوشش‌های والدین در تعادل میان خانواده و فناوری، آسیب دیگری که تلفن‌های هوشمند، تبلت‌ها و دیگر وسایل الکترونیکی دارند، برقراری پیوندهای پنهان میان محل کار و خانه است که باعث می‌شود پدر و مادر در دسترس کارفرمایان خود باشند. به این ترتیب، فرصتِ با فرزندان بودن کاهش می‌یابد و آنان وقت بیش‌تری را در به‌کارگیری از فناوری سپری می‌کنند.
دشواری تعادل میان خانه و فناوری
بررسی‌های پژوهشگران «بیمارستان کودکان موتس»، وابسته به «دانشگاه میشیگان» و «مرکز درمانی بوستون» نشان می‌دهد: پدرها و مادرها می‌کوشند تا میان وقت گذاشتن برای خانواده - مدتی که در خانه هستند - و انتظاراتی که فناوری از آن‌ها دارد، تعادل برقرار کنند. این انتظارات در پیوند با کار یا دیگر تقاضاها می‌تواند باشد. برای نمونه، شرکت‌کنندگان در این پژوهش، همواره از درگیری میان کار، فناوری و خانواده شکایت داشتند.
پیوند عاطفی شما قطع شده است
والدین شرکت‌کننده در این بررسی، همچنین گزارش دادند پاسخ‌های عاطفی مطالبی که در تلفن همراه‌شان می‌خوانند یا می‌بینند، تأثیر منفی فراوانی بر اعضای خانواده می‌گذارد. به‌ویژه اگر موضوع خوانده شده، خبر بد یا اطلاعات نگران‌کننده باشد. آنان گفتند هنگامی که غرق در استفاده از فناوری‌اند، فرزندانشان توجه بیش‌تری از آن‌ها می‌خواهند.
در بخش دیگری از این بررسی، پژوهشگران دریافتند والدینی که همراه فرزندانشان به رستوران می‌روند، هنگامی که از تلفن همراه استفاده می‌کنند، واکنش‌های کلامی و غیرکلامی کم‌تری را با بچه‌های‌شان دارند.
استفاده از فناوری راهی برای فرار
شماری از والدین شرکت‌کننده در این پژوهش، از به‌کارگیری‌شان از فناوری دفاع می‌کنند. آن‌ها بر این باورند که فناوری به آن‌ها یادآوری مهمی می‌کند که جهانی فراتر از وظیفه فرزندپروری نیز وجود دارد. بسیاری از والدین استفاده از تکنولوژی را راهی برای کاهش کسالت و خستگی ناشی از بزرگ کردن بچه‌ها می‌دانند. در مجموع، برآورد می‌شود والدین از وسایل فناوری مانند تلفن‌های هوشمند و تبلت، بیش‌تر از سه ساعت در روز استفاده می‌کنند.
با این همه، پژوهشگران تأیید کردند که والدین نباید همهٔ وقت خود را برای بچه‌های‌شان سپری کنند، و باید فرصتی را به‌دور از بچه‌ها، برای رسیدگی به خودشان بگذرانند. آن‌ها همچنین یادآور شده‌اند که والدین با کشانده شدن در جهت‌های گوناگون و انجام دادن هم‌زمان و متفاوت وظایف، خسته و فرسوده می‌شوند. همچنین فناوری روش‌های تعامل والدین با فرزندان را تغییر داده است. برخلاف رسانه‌های سنتی مانند کتاب‌ها، روزنامه‌ها و مجله‌ها، فناوری توجه بیش‌تری را از والدین می‌گیرد و احساس و عاطفهٔ آن‌ها را بیش‌تر درگیر می‌کند. این درگیری عمیق و بیش‌تر احساسی با فناوری، یعنی کاهش عاطفه و احساس برای فرزندان.
مهار استفاده از تکنولوژی را در دست بگیرید
پژوهش‌ها چند نکته را دربارهٔ مهارِ به‌کارگیری از فناوری پیشنهاد می‌کنند. این نکته‌ها دربرگیرنده تنظیم مرزهای خانواده، برآورد میزان به‌کارگیری تلفن هوشمند، و تعیین مواردی که بیش‌ترین استرس را برای شما پدید می‌آورند، است.
سؤال‌های درست بپرسید!
اگر شما به‌راستی مهار به‌کارگیری از فناوری را می‌خواهید به‌دست بگیرید، باید از خودتان پرسش‌های دشواری را بپرسید. پرسش‌هایی مانند: هنگام خوردن شام چندبار تلفن همراه‌تان را برمی‌دارید و پیام‌های آن را بازبینی می‌کنید و یا به آن‌ها پاسخ می‌دهید؟ ناخودآگاه چه مدتی را برای گرفتن عکس‌های خویش‌انداز (سِلفی) سپری می‌کنید؟ چه مدتی را برای ثبت لحظه به لحظهٔ زندگی بچه‌تان در رسانه‌های گروهی سپری می‌کنید، در حالی که وقت کم‌تری از آن را با او می‌گذرانید؟ شما با پاسخ دادن به این پرسش‌ها، دید عمیقی به رفتارهای‌تان پیدا می‌کنید و درمی‌یابید چه تغییرهایی را در رفتار خود باید ایجاد کنید.
مرزها را آشکار کنید
برای استفاده از فناوری طرحی بریزید. برای نمونه، شما مکان و زمان خاصی از روز را در خانه تعیین کنید که کامل از فناوری دور باشید. هنگام خوردن شام یا صبحانه، یا در اتاق کودک و یا هنگام خواب از فناوری دوری کنید. همچنین شما یک اتاق را در خانه، مانند اتاق مطالعه یا اتاق خانواده، به نام «منطقهٔ بدون فناوری»، می‌توانید تعیین کنید.
استفاده از تلفن همراه خود را رصد کنید
برنامه‌هایی مانند «مومنت» (moment) یا «زمان باکیفیت» (quality time) را دانلود کنید و به کمک آن، مدت استفاده از گوشی هوشمندتان را اندازه‌گیری و یادداشت کنید. اطلاعات به‌دست آمده به شما می‌تواند کمک کند تا مدت استفاده از تلفن همراه خود را تعیین کنید. در پایان درمی‌یابید که نود درصد وقت شما در رسانه‌های گروهی یا پیام‌های کاری سپری می‌شود، و شما به دنبال راهی برای کاهش استفاده از فناوری باید باشید. شما با نصب قفل یا فیلتر برروی وسیله خود، از وسوسهٔ استفاده از فناوری در زمان‌هایی مانند هنگامی که بچه‌ها از مدرسه می‌آیند، یا از سر کار به خانه می‌رسید، یا هنگام خواب، می‌توانید دوری کنید.
عوامل استرس‌زا را بشناساید
یکی از مهم‌ترین موضوع‌هایی که والدین گزارش می‌دهند، تعامل آن‌ها با تلفن همراه است که به کاهش وقت بودن با فرزندانشان می‌انجامد و این رفتار به فرزندشان آسیب می‌زند. فکر کنید این رفتار چه زمان‌هایی در زندگی شما رخ می‌دهد؟ چه هنگام دچار استرس می‌شوید؟ هنگامی که پیام‌های کاری‌تان را می‌خوانید یا هنگامی که سرگرم پروژهٔ کاری‌تان هستید و به سکوت مطلق نیاز دارید؟ این زمان‌ها را یادداشت کنید و در جدولی بنویسید تا آن‌ها را هنگامی انجام دهید که فرزندان شما ورزش یا فعالیت دیگر ندارند و مزاحم کار شما نمی‌شوند. شما با این روش زمان و مکان کافی برای انجام وظایف‌تان دارید و نیازی به دور کردن بچه‌ها و تأثیر منفی بر روحیهٔ آن‌ها، هنگامی که از شما سؤالی می‌پرسند، نیست.
الگوی خوبی باشید
هنگامی که از فناوری استفاده می‌کنید، توجه کنید که زیر نظر کودکان خود هستید. برخی بررسی‌های غیررسمی نشان می‌دهند که درصد فراوانی از بچه‌ها از والدین خود می‌خواهند گوشی تلفن‌شان را خاموش کنند.
به کودکان کمک کنید بیاموزند سکوت چه سودمندی‌هایی دارد
وسایل و رسانه‌های گروهی در بیش‌تر زمان‌ها روشن است. آی‌پد در حال پخش ویدئو است، یا رایانه، ویدوئی از وبگاه «یوتیوب» را پخش می‌کند. با این همه، پژوهش‌ها نشان می‌دهند که سکوت، برای رشد مغز حیاتی است.
به تجربه‌های‌تان فکر کنید. چندبار در حال تا کردن لباس‌ها یا در حمام بوده‌اید و ایده‌های بزرگی درباره پروژه‌های کاری به ذهن‌تان رسیده است؟ هنگام سکوت، مغز خلاق‌تر می‌شود. به کودکان‌تان اهمیّت سکوت را با رفتارهای خود نشان دهید. تلفن همراه خود را خاموش کنید و به پیاده‌روی بروید. هنگامی که لباس‌ها را تا می‌زنید، از وسوسهٔ روشن کردن تلویزیون خودداری کنید. هنگامی که بچه‌ها ببینند شما این کارها را انجام می‌دهید، بیش‌تر دوست دارند از رفتار شما پیروی کنند.
از زمان‌های «محصور شده» برای گفت‌وگو بهره ببرید
به زمان‌هایی مانند رانندگی در ماشین، نشستن پشت میز شام و جمع شدن در رستوران، «زمان‌های محصور شده» می‌گویند. اگر می‌خواهید از این زمان‌ها بیش‌ترین بهره را ببرید، تلفن همراه‌تان را کنار بگذارید. برای نمونه، هنگام رانندگی شما، بچه‌ها برای گفت‌وگو بسیار مشتاق‌ترند، زیرا آن‌ها در این هنگام به ارتباط چشمی با شما نیازی ندارند. از این‌رو، هنگامی که شما دربارهٔ موضوعی مشکل یا اضطراب‌آور سخن می‌گویید، آن‌ها این زمان‌ها را بیش‌تر می‌پسندند. آن‌ها اگر بخواهند از پنجره می‌توانند بیرون را نگاه کنند. پس رانندگی‌های کوتاه مدت را که با خانواده به میهمانی، گردش و... می‌روید، از تلفن همراه‌تان استفاده نکنید. با این روش، فرصت خوبی برای گفت‌وگو خواهید داشت. با انجام دادن پیوسته این رفتار، از چیزهایی که هنگام رانندگی از سخنان کودکان‌تان کشف می‌کنید، شگفت‌زده خواهید شد.
یک سبد تکنولوژی درست کنید
در کنار در ورودی خانه، یک سبد بگذارید و هنگام ورود به خانه، تلفن همراه‌تان را در آن قرار دهید. از فرزندان‌تان نیز بخواهید چنین کاری را انجام دهند. گوشی‌های تلفن، آی‌پدها و... هنگامی از سبد برداشته می‌شوند که بچه‌ها کارهای‌شان را انجام داده و شام خورده باشند، و کارهای روزمرهٔ همهٔ اعضای خانواده به پایان رسیده باشد. با این روش، هرگونه خواسته و راهنمایی را به کودکان خود می‌توانید بکنید و از آسیب دیدن ارتباط‌های مهم و حیاتی میان خود و فرزندان‌تان پیش‌گیری کنید.
گزینه‌های دیگری ارائه کنید
والدین برای پُر کردن وقت‌های آزادشان، بیش‌تر از فناوری بهره می‌برند. آن‌ها این کار را نه‌تنها برای خودشان انجام می‌دهند، بلکه کودکان‌شان را نیز به پُر کردن وقت فراغت با فناوری تشویق می‌کنند. یکی از راهکارها برای کاهشِ به‌کارگیری از فناوری در هر خانواده، ارائهٔ گزینه‌ای دیگر در خانه برای گذراندن وقت فراغت است. برای نمونه، گذاشتن صفحهٔ بازی یا کارت‌های تمرین کلمه یا کتاب‌های واژگان روی میز یا توپ کنار در ورودی خانه. اگر همهٔ این پیشنهادها کامل و درست انجام شود و ادامه یابد، کودکان و والدین بیش‌تر از به‌کارگیری فناوری، به این کارها اشتیاق نشان می‌دهند.
عکس‌ها و تصویرهای ویدئویی را همراه با اعضای خانواده نگاه کنید
اگر فرزندان شما دوست دارند یک فیلم سینمایی را در وبگاه یوتیوب نگاه کنند، شما نیز همراه آن‌ها فیلم را ببینید و سپس دربارهٔ آن گفت‌وگو کنید. به‌یاد داشته باشید که این رفتارها چگونه با ارزش‌های خانوادگی شما هم‌پوشانی می‌تواند داشته باشند. با این کار، نه‌تنها شما همراه با فرزندان‌تان کاری مشترک انجام می‌دهید، بلکه به آن‌ها می‌آموزید که چگونه از فناوری در مسیر نیازهای‌شان بهره ببرند. همچنین این فرصت را به آن‌ها می‌دهید تا دربارهٔ چیزی که می‌بینند، بیندیشند و فقط مصرف‌کننده اندیشه‌های دیگران نباشند.
وسایل فناورانه‌تان را کنار بگذارید
آری، این کار بسیار آسان است. اگر بچه‌ها ببینند که شما به‌کارگیری از فناوری را کاهش داده‌اید یا به‌جای آن کارهای دیگری انجام می‌دهید، از شما پیروی خواهند کرد. بچه‌ها با دیدن نمونه‌های درست، بیش‌تر از چیزهای دیگر می‌آموزند. شما اگر فعالانه به‌کارگیری از فناوری را کاهش دهید (برای نمونه، استفاده نکردن از تلفن هنگام رانندگی)، آن‌ها نیز به انجام دادن این کارها گرایش پیدا می‌کنند.
ابتکار عمل را به‌دست بگیرید
تصمیم بگیرید شما دوست دارید خانواده‌تان چگونه باشد؟ سپس بنابر دیدگاه خود، هدف‌ها را آشکار کنید و طرح‌های دل‌خواه‌تان را بریزید. پاسخ کاملی برای این پرسش پیدا کنید که چگونه فناوری و فرزندپروری را باهم مدیریت کنید. در زندگی روش ویژه‌ای که فرزندپروری و استفاده کامل از فناوری را باهم داشته باشد، وجود ندارد. از این‌رو، شما باید تصمیم بگیرید که چه چیزی برای شما و فرزندان‌تان درست است.
توجه کنید که خانوادهٔ شما بیش‌تر چه هنگامی از فناوری استفاده می‌کنند، و اگر چیزی را که می‌بینید دوست ندارید، آن را «تغییر» دهید. این تغییر را از خودتان آغاز کنید. شما از فرزندان‌تان نمی‌توانید توقع داشته باشید، استفاده از تکنولوژی را در زندگی‌شان کاهش دهند، هنگامی که خودتان این کار را انجام نمی‌دهید.
دیگر تصاویر
مترجم
لینک کوتاه