بررسی جهش تحصیلی برای کودکان

آیا کودک شما هم از آن دسته کودکان باهوشی است که به سرعت می‌آموزد و بیشتر از سن و سالش می‌فهمد؟ آیا فکر می‌کنید سطح درک و فهم او بالاتر از همکلاسان اوست؟ آیا کودک باهوش شما، از مدرسه رفتن خسته شده؟ آیا نسبت به یادگیری مباحثی که از قبل می‌داند، بی علاقه است؟ در این صورت ممکن است شما هم از آن دسته والدینی باشید که کودکان سرآمد یا نابغه دارند. روی کاغذ خوب است که بگوییم تک تک کلاس‌ها و لحظه لحظه شرکت در فرایند یادگیری در مدرسه آموزنده و مفید است اما مشکل اینجاست که در عمل بسیاری از کودکان سرآمد از مرور مباحث تکراری و مهارت‌هایی که قبلاً کسب کرده‌اند، دچار دلزدگی و بی علاقگی می‌شوند.

در این شرایط بسیاری از والدین به جهش تحصیلی فکر می‌کنند. به عبارت دیگر می‌خواهند با بردن فرزندشان به کلاس بالاتر، روحیه یادگیری و انگیزه مدرسه رفتن را به او بازگردانند. اما باید توجه کرد که جهش تحصیلی تنها یک گزینه پیش روی والدین است و نه تنها گزینه ممکن. پیش از آنکه والدین از این گزینه استفاده کنند، باید به نکات مختلفی توجه کنند. کافی نیست که تنها به هوش و استعداد کودک تکیه کرد و در این زمینه تصمیم گرفت زیرا برای جهش تحصیلی، کودک باید از نظر سایر عوامل مرتبط نیز آمادگی لازم را کسب کرده باشد.

پیش از آنکه برای جهش تحصیلی فرزندتان تصمیم نهایی را اخذ کنید، به این نکات توجه نمائید:

ارزیابی کلی

پیش از آنکه در مورد جهش تحصیلی کودک تصمیم نهایی گرفته شود، او باید به طور کلی مورد ارزیابی قرار گیرد این ارزیابی نه تنها از بابت نمرات او، سطح بهره هوشی، و آمادگی تحصیلی او است بلکه شامل ارزیابی بلوغ روانی و اجتماعی کودک نیز می‌شود. ارزیابی کودک می‌تواند در یک کمیسیون متشکل از معلم پایه فعلی، معلم پایه بالاتر و مشاور روان شناس مدرسه صورت بگیرد.

بهره هوشی بالا

 در این ارزیابی کودک باید از نظر بهره هوشی مورد سنجش قرار گیرد. کودکان برای جهش تحصیلی موفق، باید دست کم هوشبهری حدود ۱۲۴ به بالا داشته باشند. تست هوش، باید توسط روان شناس انجام گرفته یا مورد تائید وی قرار بگیرد.

آمادگی عاطفی – روانی

کودک باید از نظر رشد عاطفی و روانی مورد ارزیابی قرار گیرد. در صورتی که کودک از نظر عاطفی به رشد کافی نرسیده باشد، جهش تحصیلی به مقطع بالاتر می‌تواند بر روی او اثر منفی بگذارد و مشکلات زمینه‌ای ایجاد نماید.

آمادگی جسمانی

کودک از نظر رشد جسمی نیز باید مورد ارزیابی قرار گیرد. رشد اندام‌ها، قد و وزن متناسب با سن و سال کودک باید مورد تائید مشاور سلامت مدرسه قرار گیرد.

رشد اجتماعی

باید بدانید که رفتن به کلاس بالاتر فقط به معنای آموختن دروس سخت‌تر نیست بلکه مراوده و ارتباط با دوستان و همکلاسی‌ها نیز بخش بزرگی از زندگی کودک را تشکیل می‌دهد. اینکه او قادر به ارتباط مؤثر با دیگر همکلاسی‌هایش هست یا خیر نکته بسیار مهمی است زیرا ممکن است یک کودک گوشه گیر، ترسو و فاقد اعتماد به نفس کافی، در کلاس بالاتر، تنها بماند، گوشه گیر و منزوی شود و یا مورد تمسخر دانش آموزانی که از نظر سن یا جثه بزرگتر از او هستند قرار بگیرد.

علاقه و انگیزه بالا

این والدین نیستند که به کلاس بعدی می‌روند، از این نظر کودک باید خود انگیزه و علاقه زیادی به جهش تحصیلی و یادگیری مباحث جدید داشته باشد. برخی اوقات والدین فشار زیادی به کودک وارد می‌کنند تا کلاس‌ها را با سرعت بپیماید و انگیزه‌های مختلفی دارند و برای کودک حق انتخابی قائل نیستند. مهم نیست کودک شما چقدر باهوش است، مهم این است که برای این کار از انگیزه و شوق کافی برخوردار باشد.

آمادگی تحصیلی همه جانبه

این کافی نیست که کودک تنها در یک یا چند زمینه خاص، استعداد و نبوغ زیادی نشان دهد در حالی که در سایر دروس خود عملکرد متوسطی دارد. برای مثال کودکانی که تنها در درس ریاضی یا زبان می‌درخشند در حالی که در سایر دروس خود نمرات متوسطی می‌گیرند، آمادگی جهش تحصیلی ندارند. این آمادگی باید همه جانبه باشد.

حمایت معلم 

مهم است کودکی که قصد جهش تحصیلی دارد از طرف معلم پایه فعلی و پایه بالاتر مورد حمایت قرار بگیرد. در بسیاری از موارد معلم‌ها توجیهی برای جهش تحصیلی نمی‌بینند و با نفس این عمل مخالف هستند زیرا بر این عقیده‌اند که این کودکان هنوز به حد کافی از رشد نرسیده‌اند و نمی‌توانند موفق باشند. از این نظر اگر در مورد جهش تحصیلی فرزرندتان مصمم هستید باید از حمایت معلم فعلی و معلمی که قرار است در آینده کودک به آن کلاس وارد شود، اطمینان کسب کنید. نگرش معلم‌ها حتی اگر به زبان هم جاری نشود، به طور ناخودآگاه در رفتار و برخورد با کودک آشکار می‌شود و بر او اثر منفی می‌گذارد.

مرحله آزمایشی

مهم است کودک قبل از اینکه به طور رسمی وارد کلاس بالاتر شود، یک دوره آزمایشی را پشت سر بگذارد. در این دوره، او می‌تواند توانایی‌های خود را محک بزند، مطمئن شود که آیا حاضر است با شرایط جدید کنار بیاید، با همکلاسی‌های جدید خو بگیرد، مباحث درسی را به خوبی درک کند و غیره. باید به کودک این اطمینان خاطر را داد که اگر هر زمان تصور کرد که نمی‌تواند یا نمی‌خواهد به کلاس بالاتر برود، امکان بازگشت به دوره قبلی را دارد و هیچ فشاری بر او وارد نیست.

نکته آخر:

قطعاً بسیاری از والدینی که کودکان سرآمد و بسیار باهوش دارند، نگران آموزش مناسب کودکانشان هستند. اما باید توجه کنند که جهش تحصیلی تنها یکی از راههایی است که می‌تواند استعدادهای کودک را زودتر شکوفا کند اما تنها راه ممکن نیست. کلاس‌ها و آموزش‌های متفرقه، مطالعه جانبی، آزمایش، دوره‌های هنری و ورزشی، همگی می‌توانند به کودک نابغه کمک کنند که هوش و استعداد خود را در زمینه مورد علاقه‌اش حتی بدون رفتن به کلاس بالاتر بارور کند و از فشار ناشی از جهش تحصیلی، اجتناب نماید.