بهترین روش برای معرفی علوم به خردسالان چیست؟

برای خردسالان، مقولهٔ علم، به معنای اکتشاف فعالانه و متمرکز اشیا، مواد و رویدادهای پیرامون است. ما با فراهم کردن محیطی با مواد جالب، برای کشف علمی با آن‌ها همراهی می‌کنیم. بهترین "مواد علوم" آن‌هایی هستند که ساده باشند، اما محدود نباشند و کودکان را به آزمایش‌های مختلف و پرسش‌های گوناگون برانگیزند. برای نمونه، یک ظرف حباب صابون با نی حباب ساز برای کودکان این امکان را فراهم می‌کند که دربارهٔ حباب مطالبی بیاموزند. اما مواد و وسیله‌های دیگری که می‌توان با آن‌ها حباب ساخت، مانند فنجان‌هایی با آب صابونی و نی و سطوحی که حباب‌های نصفه می‌سازند، به کودکان کمک می‌کنند که با دقت و تمرکز بیش‌تر و زمان بلندتری به اکتشاف دربارهٔ حباب بپردازند.
در حالی که کودکان با پدیده‌های روزمره دربارهٔ علوم پژوهش می‌کنند، مهم است که ما بزرگ‌ترها کنجکاوی‌های آن‌ها را تشویق کنیم، پاسخگوی کنجکاوی‌های آن‌ها باشیم و آن‌ها را به پرسیدن واداریم. برای این که به کودکان کمک کنیم تا خودشان به عنوان پژوهشگر و کاشف، دنیای پیرامونشان را ببینند، به زمان بیشتری نیاز داریم.

• نتایج پژوهش‌ها دربارهٔ این که کودکان چگونه علوم را یاد می‌گیرند، چیست؟

یکی از مهم‌ترین نتایج پژوهش‌ها این است که خردسالان، اندیشمندان توانایی هستند. بیشتر وقت‌ها تصور ما از کارهایی که خردسالان می‌توانند در یک محیط انجام دهند، کمتر از میزان توانایی واقعی آن‌هاست. قرار دادن مواد جالب در دسترس کودکان و حضور بزرگسالان پشتیبان که آن‌ها را تشویق می‌کنند و درگیر فعالیت‌هایشان می‌شوند، سبب گسترش قدرت تفکر کودکان و یافتن راه‌های جدید برای بیان آن‌ها می‌شود. به این ترتیب، می‌توانند واژه‌های نو به کار ببرند و تئوری‌های منطقی دربارهٔ این که ابزار و مواد چرا و چگونه کار می‌کنند، نیز ارائه دهند. این نظریه‌ها شاید از دیدگاه علمی درست نباشند، اما بازتاب اندیشیدن دقیق کودکان دربارهٔ تجربه‌های محدودشان‌اند.

• چگونه والدین می‌توانند علاقهٔ کودک خود را به علوم تشویق و پشتیبانی کنند؟

والدین می‌توانند با فراهم کردن زمان و فضای مناسب و در دسترس قرار دادن مواد ساده برای کشف‌های او و با تشویق، پشتیبانی و همراهی آن‌ها در اکتشافاتش، علاقهٔ کودک خود را به علوم جلب کنند. برای نمونه، هنگامی که کودک شما به کرمی روی زمین اشاره می‌کند، به جای گذشتن از آن می‌توانید کودکتان را دراین کشف همراهی کنید با هم از نزدیک کرم را نگاه کنید و دربارهٔ این که او از کجا آمده است و چرا آن جاست، بیندیشید. می‌توانید در بارهٔ رنگ‌های جالب کرم و شکل راه رفتن او باهم گفت و گو کنید. حتی شاید کودکتان دوست داشته باشد که راه رفتن مانند یک کرم را آزمایش کند.
به باور پژوهشگران، بهترین روش برای پشتیبانی از کودکان در آموختن علوم، تشویق کردن، فراهم کردن امکانات، راهنمایی و هدایت کردن ایده و نظر خود کودک، به جای ارائهٔ اطلاعات به اوست. پرسش‌هایی مانند "دارم فکر می‌کنم که چه اتفاقی می‌افتاد اگر....؟"، "آیا می دانی که...؟" می‌تواند کودک شما را به پیش بینی کردن برانگیزد، مواد و پدیده‌ها را آزمایش کند، نگاه دقیق‌تری به آن‌ها داشته باشد و نتیجه‌ای اندیشمندانه از آن‌ها بگیرد. هنگامی که کودکتان از شما پرسش دشواری را می‌پرسد، از گفتن "نمی‌دانم" نترسید. این پرسش پاسخ بهتری دارد: "شاید بتوانیم با هم پاسخش را پیدا کنیم".

برگردان: شبنم عیوضی

ویراستار: گروه ویراستاران کتابک