با دوست خیالی پسرم چه کنم؟!

کودکان ۳ تا ۵ سال تفاوتی بین واقعیت و تخیل قائل نیستند. از نظر آن‌ها هرچه به ذهن‌شان خطور کند، واقعی است. دقت کنید که در حدود ۴سالگی به احتمال زیاد متوجه وجود یک دوست خیالی می‌شوید که مدتی هم با شما و فرزندتان زندگی خواهد کرد.

پسر ۵ ساله‌ای دارم که حدود ۲ ماه است دوستان خیالی زیادی را در ذهنش ساخته و مدام آن‌ها را پرورش می‌دهد. او خیلی اوقات با آن‌ها حرف می‌زند و آن‌ها را مخاطب قرار می‌دهد. حتی وقتی می‌خواهد بیرون برود می‌گوید من نمی‌آیم چون دوستم تنها می‌ماند و وقتی بیرون هستیم برایش خرید می‌کند. اوایل من و پدرش این موضوع را جدی نمی‌گرفتیم. اما او تقریبا بیشتر دوستان واقعی‌اش را کنار گذاشته و تنها با آن‌ها حرف می‌زند. نکته مهم اینجاست که دوستان پسرم هر بار در سن و سال و شرایط متفاوتی هستند. با توجه به اینکه مربیان مهد پسرم اذعان دارند که او باهوش است حالا نگرانم که پسرم در دنیای واقعی نباشد و توهم یا مشکل روانی داشته باشد. من نمی‌دانم باید به این موضوع اهمیت ندهم یا برعکس، پر و بالش بدهم یا اینکه قاطعانه با او حرف بزنم. می‌خواهم بدانم اگر این موضوع طبیعی است تا چه زماني نباید نگران باشم.

جو فراست: کودکان ۳ تا ۵ سال تفاوتی بین واقعیت و تخیل قائل نیستند. از نظر آنها هرچه به ذهن‌شان خطور کند، واقعی است. دقت کنید که در حدود ۴سالگی به احتمال زیاد متوجه وجود یک دوست خیالی می‌شوید که مدتی هم با شما و فرزندتان زندگی خواهد کرد. این دوست خیالی سلیقه‌اش مانند فرزندتان است، یعنی هرچه کودک شما دوست دارد مورد علاقه دوست خیالی او هم هست و هرچه فرزندتان نمی‌پسندد، دوست خیالی‌اش هم دوست ندارد.

وقتی او مرتکب اشتباهی می‌شود آن را به گردن دوست خیالی او می‌اندازد؛ به شکلی که تصور می‌کند این دوست خیالی بوده که مرتکب این خطا شده است. وقتی با این دوست خیالی آشنا شدید به هیچ‌وجه تصور نکنید کودک‌تان دروغ گفتن را یاد گرفته بلکه این مرحله‌ای طبیعی از رشد و تکامل اوست که نشان‌دهنده غلبه بیشتر تصور و تخیل بر ذهن اوست؛ بنابراین در نظر داشته باشید که بدون آنکه این تصور و احساس‌ها را که برای فرزندتان واقعی هستند انکار کنید یا به تمسخر بگیرید، باید با نرمی و به تدریج تفاوت واقعیت با مسائل غیرواقعی را برای او بازگو کنید.

خوب به حرف‌هایش گوش دهید

به آنچه فرزندتان درباره دوست خیالی‌اش و گفته‌های او می‌گوید، خوب گوش کنید. این بهترین کار برای پی بردن به تفکرات و نگرانی‌های فرزندتان است. شاید فرزند شما نتواند درباره برخی مسائل راحت صحبت کند.

از این وضعیت سوءاستفاده نکنید

بدترین کار ممکن این است که او را به‌دليل داشتن این دوست تنبیه کنید. با این کار، فضای بی‌اعتمادی و ناامنی را در رابطه خود و فرزندتان پایه‌گذاری می‌کنید. هیچگاه از موقعیت دوست خیالی کودک‌تان برای مجبور کردن فرزندتان به انجام کاری استفاده نکنید.

عذر و بهانه را قبول نکنید

به فرزندتان اجازه ندهید دوستانش را بهانه‌ای برای رفتارهای بد خود قرار دهد. از طریق برخورد با همین دوست خیالی، پیام خود را به فرزندتان برسانید؛ مثلا بگویید: «من واقعا از دست فلانی عصبانی هستم. مطمئنم اگر مادرش هم اینجا بود عصبانی می‌شد.» به او یاد دهید که راستگویی بهتر از دروغگویی است و هرکس باید مسئولیت کارهای خود را برعهده بگیرد و نباید کارهای نادرست خود را به گردن دیگران انداخت.

با دوستان واقعی آشنایش کنید

او را تشویق کنید که وقت خود را با دوستان واقعی بگذراند و لذت همبازی بودن با آنها را به او نشان دهید.

توصیه روان شناس بالینی به این مادر

آن‌ها حتی سازگارترند

معمولا در سنین ۲ تا ۵ سال انواع و اقسام دوستان و همبازی‌های خیالی در دنیای کودکان وجود دارد که گاهی این دوستی‌ها تا ۴ یا ۵سالگی ادامه دارد اما بيشتر اوقات نیازی نیست که والدین نگران آنها باشند. نکته مهم آن است که هرچه سن کودک بیشتر باشد،‌ شدت این دوستی‌ها کمتر خواهد شد و به همین دلیل بیشترین و عمیق‌ترین دوستی‌ بچه‌ها با دوستان خیالی در سنین حدود ۳سالگی دیده می‌شود. معمولا زمانی کودکان دنبال دوست خیالی می‌گردند که تجربه‌ای اضطراب‌آور مثل رفتن به مهد کودک، تغییر محل زندگی، طلاق والدین یا مرگ یکی از نزدیکان و... را داشته باشند. این قبیل دوستان می‌توانند شجاعت و اعتماد به نفس کودک را برای تحمل این شرایط دلهره‌آور مانند تنها خوابیدن در اتاق افزایش دهند.

کارشناسان چه می‌گویند؟

دوست‌های خیالی به کودکان کمک می‌کنند که احساساتشان را بیان کنند، a والدین بهتر می‌توانند از افکار و عواطف فرزندشان آگاه شوند.

دوستان خیالی تنها نشان‌دهنده اضطراب و تنهایی نیستند، بلکه گاهی نشانه‌ای از خلاقیت هستند؛ به طوری که به کودک کمک می‌کنند استعدادهای اجتماعی‌اش را رشد دهد.

دوست خیالی به رشد مهارت‌های کودک کمک می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد همه کودکان دوست خیالی خود را ترک نمی‌کنند بلکه گاهی به صورتی دیگر او را در زندگی خود نگه می‌دارند تا در موقعیت‌های دشوار دانش آنها را برای مقابله با سختی‌هاو تصمیم‌گیری‌هایشان افزایش دهد و در به کارگیری مهارت‌های سازگارانه به آنها کمک كند.

با اینکه اغلب کودکان اصرار دارند دوست‌شان واقعی است، ‌اما بیشتر آنها می‌دانند که در حال تظاهر هستند.

در حقیقت دوستان خیالی ابزار مناسبی برای آموزش مسائل به‌طور غیر‌مستقیم به کودک هستند و والدین در این زمینه مسئولیت سنگینی دارند.

برخي از مادران و پدران نگران اين هستند که داشتن دوست نامرئي، نشانه تنهايي و غمگين بودن کودک‌شان است. اما مطالعات نشان داده است کودکاني که دوستاني براي خود ايجاد مي‌کنند، خلاق‌تر و داراي قوه تخيل قوي‌تري نسبت به بقيه کودکان هستند.

چه باید کرد؟

برخی از والدین نگران این قضیه هستند که ارتباط بیش ازحد با این دوست خیالی به روابط اجتماعی کودک لطمه بزند و او توانایی برقراری ارتباط با هم‌سن و سالان خود را از دست بدهد، اما جای نگرانی نیست. جالب است بدانید که این کودکان اغلب سازگارتر و اجتماعی‌تر از کودکانی می‌شوند که دوست خیالی ندارند اما به طور کلی بهترین کار این است که با فرزند خود درباره دوست خیالی‌اش صحبت کنید. اگر موقعیت اضطراب‌آوری در زندگی فرزندتان ایجاد شده، بهتر است آن را به نوعی حل کنید یا درباره این وضعیت با او حرف بزنید.

کاری کنید كه کودک وقت بیشتری را با همسالانش بگذراند. هرچه کودک شما با کودکان بیشتری رفت‌وآمد کند و اعتمادبه‌نفس بيشتري پیدا کند، وابستگی او به دوست خیالی‌اش کمتر خواهد شد. می‌توان گفت هیچ ارتباطی بین این ویژگی و میزان هوش و خلاقیت کودک وجود نخواهد داشت.

نكـته:

اگر داشتن دوست خیالی فرزندتان بیشتر از ۶ ماه طول بکشد و در طول این مدت کودک از برقراری ارتباط با همسالان خود امتناع ورزد والدین باید نگران شوند

چه زمانی باید نگران شد؟

اگر داشتن دوست خیالی فرزندتان بیشتر از ۶ ماه طول بکشد و در طول این مدت کودک از برقراری ارتباط با همسالان خود امتناع ورزد یا اگر به شما می‌گوید که دوست خیالی‌اش او را کنترل می‌کند یا دستورهایی برخلاف میلش می‌دهد که او مجبور به اطاعت کردن از آنهاست، والدین باید نگران شوند. توصیه می‌کنم حتما در اين موارد به یک متخصص مراجعه کنید تا سلامت روانی فرزند دلبندتان مورد بررسی دقیق‌تری قرار گیرد.