دلیل جویدن ناخن ها توسط کودک

بسیاری از والدین زمانی که می بینند فرزندشان در حال جویدن ناخن هایش است ناراحت، آزرده و خشمگین می شوند و مدام به او تذکر می دهند که «ما نگران سلامتی و بهداشت تو هستیم و نمی خواهیم در آینده انگشتانی زشت داشته باشی.» بیشتر آنان بر این باورند که کودکانی که ناخن می جوند، دچار فشار عصبی و اضطراب شده اند و سعی دارند با این عمل خود تشویش و دلهره خود را کاهش دهند. آنها همچنین نگران این موضوع هستند که این رفتار در کودکانشان به صورت عادتی درآید که در آینده به سختی بتوانند آن را ترک کنند. منظور از عادت، رفتاری مقاوم شده است که بارها و بارها تکرار می شود. یک عادت ممکن است گاه به عنوان یک سرگرمی و گاه راهی برای رهایی از اضطراب های روزانه کودک انتخاب شود. اغلب کودکان و نوجوانان طی دوران رشد خود، عادات و رفتارهای گوناگونی را تجربه می کنند که مورد تایید والدین و اطرافیان شان نیست؛ مثل مکیدن شست، انگشت در بینی کردن، مو تاب دادن و چرخیدن های متوالی در اتاق. آنان این عادات را کاملاً غیر ارادی و ناخودآگاهانه انجام می دهند و به هیچ وجه قصدشان آزردن و برانگیختن دیگران نیست. در این گونه موارد انتخاب شیوه مقابله و رویارویی با آن مشکل از اهمیت ویژه یی برخوردار است زیرا می تواند تاثیر زیادی بر روند درمان یا وخیم تر شدن اوضاع بگذارد.

جویدن ناخن یک اختلال و واکنش روانی است که در کودکان معمولا در سنین خردسالی آغاز می‌شود. ناخن جویدن ممکن است از سنین پایین (حتی یک سالگی) شروع شود و میزان بروز آن تا ۱۲ سالگی افزایـش یـابـد. معمولا تمام ناخن ها بـه یک نسبت جویـده می شونـد. در موارد شـدیـد صدمه ناخن ها جدی است و ممکن است منجر به عفونت انگشتان و بستر ناخن ها شود.

ناخن

علت ناخن‌جویدن در این سنین، اغلب ناشی از هیجانات و اضطراب‌هاست. ناخن جویدن همین‌طور می‌تواند روشی برای ابراز دلگیری‌ها، دلخوری‌ها، دلواپسی‌ها یا جلب‌توجه باشد. معمولاً کودکان مضطرب به ناخن جویدن مبتلا می شوند که گاهی تا مجروح کردن انگشتان نیز پیش می رود زیرا ناخن جویدن در کودکان منقلب و هراسان، تسکین ایجاد می کند و باعث آرامش شان می شود. این بچه ها به محض رهاکردن این کار، دچار اضطراب می شوند و دوباره شروع به ناخن جوی می کنند.

عواملی که باعث ناخن جوی در کودک می شود عبارتند از:

ناخن جویدن در موقعیت های اضطراب آور و ناکامی ها تشدید می یابد،

 الف) چند توصیه به والدین:

 ۱- تا آن جا که ممکن است این رفتار را نادیده بگیرند.

۲- کودک را تنبیه نکنند.

۳- محیط امنی برای کودک فراهم آورند تا نیاز او به این گونه رفتارها کاهش یابد.

۴- توجه کودک را به رفتارش جلب نکنند.

۵- کودک را بـه ویـژه هنگام خواب سرگرم نـگـه دارنـد (مثلا با اسبـاب بازی) تـا حواسش از ایـن عادت به فعالیت دیگری منحرف شود.

• فشار محیط بر کودک؛ کودکی که تحت انضباط شدید قرار گیرد وقتی نمی تواند بر موانع پیروز شود به خود فشار می آورد و این فشار باعث اضطراب می شود و در نتیجه برای رهایی از اضطراب، به ناخن جوی روی می آورد.
• گاهی ناخن جویدن بر اثر تقلید به وجود می آید. گاهی کودکان این عمل را از والدین یاد می‌گیرند. کودک ابتدا تقلید می کند و کم کم به صورت عادت در می آید.
• گاهی به‌علت اضطراب و استرس به ناخن‌جویدن روی می‌آورند.
• کودکان خجالتی و کم رو، اغلب دچار این عادت ناپسند می شوند.
• گاهی هنگام دندان در آوردن و التهاب لثه ها، این عادت در کودکان ایجاد می شود.

 ب) دارودرمانی: در موارد بسیار شدید و در کودکان بالای ۷ سال

در زیر توصیه‌هایی برای جلوگیری از این عمل آورده شده است:

والدین و اعضای موثر خانواده کودک برای درمان و کمک به کودکانی که عادت به جویدن ناخن هایشان دارند، روش های گوناگونی برمی گزینند. گروهی از آنها با ساده ترین عادت ناخوشایند فرزندشان چنان عصبانی و خشمگین می شوند که با شدیدترین شیوه های تربیتی درصدد مقابله با آن برمی آیند. در حالی که گروهی دیگر صبورانه و با ملایمت آرامش خود را حفظ می کنند و سعی دارند روند تشخیص، درمان و بهبودی فرزندشان را پی بگیرند و با همکاری ها و حمایت های خود مانع از تشدید اوضاع شوند. در بسیاری از موارد اگر والدین و اعضای موثر خانواده عادت ناپسند فرزندشان را تا مدتی نادیده بگیرند، پس از مدتی آن عادت به کلی از بین خواهد رفت زیرا یا کودک نیازی به تکرار و استمرار آن ندارد یا اینکه به تدریج بر اثر آن رشد و تحول کودک کاهش خواهد یافت و به کلی از یاد خواهد رفت. به طور کلی چنانچه کودک عادتی دارد که مادر و پدر درصدد کاهش آن هستند، می توانند با استفاده از روش های ساده زیر موجب کاهش و قطع آن شوند. 

در زمان التهاب لثه ها:

وسیله ای در اختیار کودک قرار دهید تا کودک مجبور نشود برای رفع التهاب از انگشتانش استفاده کند.

کوتاه‌کردن ناخن‌ها:

 ناخن‌های کوتاه‌شده لزوم کمتری دارند که جویده شوند. سعی کنید هر چند روز یک بار ناخن‌هایش را بگیرید و سوهان بزنید که حتی نتواند تکه‌های کوچک ناخن را به دندان بگیرد.

منحرف‌کردن حواس در هنگام ناخن‌جویدن:

سعی کنید حواس کودک را هنگام این عمل پرت کنید. زمانی که درمی یابید کودک مترصد جویدن ناخنش شده است، با او صحبت کنید (بازی های کلامی بهترین روش به حرف گرفتن کودک است)، از او کارهایی بخواهید که مجبور شود از انگشتانش استفاده کند، مثل درست‌کردن یک کاردستی یا کشیدن یک نقاشی.

اسباب بازی به دست های او بدهید تا دست هایش درگیر بازی با آن شود و فکر ناخن جویدن به سرش نزند. در مواردی این روش ها موثر واقع می شوند و در مواردی نیز کارایی چندانی ندارند؛ در این صورت بهتر است با کمی دقت و توجه محرک های گوناگونی را که می تواند مانع از عمل جویدن ناخن در کودک شود، پیدا کنید و آنها را به کار ببرید.