لکنت زبان یک اختلال ارتباطی است که بیش از ۵۰ میلیون نفر در دنیا به آن مبتلا می‌باشند و شیوع آن در افراد مذکر تقریبا ۴ برابر افراد مونث است. لکنت عبارتست از آشفتگی در روانی طبیعی و الگوی زمانبندی گفتار و خصوصیات اولیه آن شامل یک یا تعداد بیشتری از موارد زیر است:

• وقفه‌هایی در تولید صداهایا هجاها
•  تکرار صدا یا هجاها
•  کشیدن صداها
• تولید کلمات با تلاش زیاد
• شکستن کلمات به میان انداختن صداهایی همچون: اوم، اِاِاِ ... درحین صحبت کردن
• رفتارهای همراه با حرکات ثانویه شامل رفتارهای عادتی عضلات دیگر قسمت‌های بدن فرد

این رفتارها در شروع یا در طی لکنت پدیدار می‌شوند و غالبا برای رها شدن، پنهان نمودن یا تصحیح ناروانی گفتار بروز پیدا می‌کنند.

ناروانی کلامی متناسب با سن، جنس یا موقعیت گفتاری فرد می‌تواند متغیر باشد. لکنت زمانی اتفاق می‌افتد که این ناروانی ها در ده درصد یا مقادیر بیشتری از گفتار پدیدار شود و مدت لکنت در گفتار فرد می‌تواند از نیم ثانیه تا سی ثانیه طول بکشد و معمولا در اکثر موقعیت‌ها همراه با تنش عضلانی می‌باشد.

علت علل لکنت زبان

به طور کلی محققین و متخصیصن بالینی که در حیطه تشخیص لکنت زبان فعالیت می‌کنند، عقیده دارند که علت ایجاد لکنت یک عامل منفرد نیست بلکه یک مجموعه پیچیده می‌باشد.

از جمله علل مطرح شده منشا ژنتیکی آن است مکانیزم ایجاد کننده‌اش به طور دقیقی مشخص نشده است. یکی دیگر از مسایلی که در مورد علت لکنت از قدیم الایام مطرح بوده است مشکلات عاطفی و روانی می‌باشد.

قبلا تصور می‌شد که علت اصلی لکنت مشکلات روحی و روانی است. درحالیکه امروزه مشخص شده که این مشکل تنها در مورد اقلیتی از افراد لکنتی آن هم به همراه علل دیگر می‌تواند در بروز لکنت نقش داشته باشد.

افرادی نیز که اظهار می‌کنند، در هنگام ملاقات با افراد جدید و نا آشنا و همچنین هنگام صحبت کردن با تلفن مشکلاتشان بیشتر می‌شود، باید بدانند که این مسائل اغلب نتیجه لکنت می‌باشد نه علت ایجاد لکنت.

در طی سال‌ها، مدل ها و فرضیات متفاوتی در مورد علت ایجاد لکنت مطرح شده است. یکی از غالبرترین آن‌ها براین اساس است که لکنت ممکن است به علت غیر طبیعی بودن بخش‌های پردازشگر مرتبط با گفتار در مغز باشد. تقریبا اولین مدل نوروفیزیولوژیک در ارتباط با لکنت در سال ۱۹۲۸ توسط اورتون و تراویس ارائه گردید و بدنبال آن تحقیقات در این زمینه به شکل‌های مختلف تا کنون اامه یافته است و از نتایج آن‌ها در زمینه تشخیص دقیق و درمان مناسب ریشه ای استفاده شده است. (اشکالات عملکردی مغز مانع از هماهنگی کافی و مناسب اجزاء سیستم گفتاری می‌شود.)

در تحقیقات جدید سعی براین بوده است که الگوهای فعالیت مغزی در افراد لکنتی شناخته شوند.

با استفاده از دستگاه Pet Scan, Positron Emission Tomography  مغز افرادی لکنتی و غیر لکنتی از نظر عملکرد مورد مقایسه و بررسی قرار گرفت، نتایج نشان دهنده وجود عملکرد مناسب قسمت‌هایی از مغز در هنگام خواندن متن و صحبت کردن در افراد لکنتی بود. همچنین سطوح فعالیتی هر دو نیمکره مغز در افراد لکنتی بیش از افراد غیر لکنتی بود، که نشان دهنده درگیر بودن بخش‌های مختلف مغز افراد لکنتی در حین صحبت کردن و خواندن همینطور تلاش و تنشی است که همراه آن می‌باشد.

در بررسی‌های انجام شده در طی زمان و پس از گذشت حدود ۱ سال درمان پیوسته، اسکن مغزی این افراد نشان داد که درگیری و فعالیت زیاد مغزی کاهش چشمگیری داشته است.

تشخیص لکنت اصولا می‌بایست توسط یک پاتولوژیست گفتار انجام شود و نوع، شدت و پیش آگهی آن مشخص گردد.

ارتباط مغز و گفتار در لکنت زبان

اساسا گفتار عالی‌ترین عملکرد مغز (سیستم عصبی مرکزی) می‌باشد و از پیچیدگی خاصی برخوردار است. به طور کلی در لکنت زبان باید بدانیم که مشکل اصلی در مغز است نه در عضلات گفتاری.

اطلاعات بدست آمده براساس تحقیقات در طی سال‌ها نشان می‌دهد که تمامی توانایی‌های حرکتی بر اساس اطلاعات ورودی از طریق حس‌ها می‌باشند. زمانیکه یک فرد شروع به صحبت کردن می‌کند و کلمات را تولید می‌کند، اطلاعات حسی از طریق مسیرهای شنوایی، لامسه و بینایی به مغز وارد شده ومنجر به تحریک فعالیت در بخش حرکتی مغز برای تولید روان تر و راحت تر کلمات می‌کند.

سخن پیچیده‌ترین مهارت حرکتی درسیستم عصبی می‌باشد و دارای حرکات عضلانی و مهارت‌های حرکتی بسیار پیچیده است. هنگامی که صحبت می‌کنیم، راه می‌رویم می‌نویسیم یا موسیقی می‌نوازیم سیستم حرکتی – عضلانی ما فعالیتی بسیار پیچیده و دقیق را انجام می‌دهد که یادگیری آن بسیار مشکل است و نیاز به تمرین در طول زمان دارد لیکن زمانی که آن‌ها را فرا گرفتیم، می‌توانیم آن اعمال را بدون فعالیت شدید ذهنی و بدون فکر کردن انجام دهیم و حال اگر بخواهیم کنترل ارادی تر بر روی اعمال خود داشته باشیم انجام آن عمل دستخوش تغییرات می‌شود.

بیشتر افراد لکنتی عقیده دارند که این مسئله (توجه ارادی برای کنترل) عامل لکنت یا عامل تشدید لکنت آنها می‌باشد. یعنی اجازه نمی‌دهند تا مراحل تولید گفتار بتواند به طور اتوماتیک غعالیت خود را انجام دهد.

درباره‌ی لکنت زبان بیشتر بخوانید

لکنت زبان و اختلال گفتاری
لکنت زبان و راه های درمان آن