آب بازی بهترین شیوه برای پرورش خلاقیت کودکان

بازی با آب یکی از بهترین، اساسی‌ترین و لذت بخش ترین کارهایی است که کودکان انجام می‌دهند. آب جذبه‌ای سحرآمیز برای آن‌ها دارد. کودکی که با آب بازی می‌کند، در حال یادگیری علت و معلول گرما و سرما، جاری شدن و فرو رفتن در زمین است. این کودک پس از آنکه به عنوان موجودی کوچک در دنیایی بزرگ، یک روز سخت را پشت سر گذاشت، با آب بازی آرامش می‌یابد. آب بازی باعث تسکین عصبانیت‌های کودک شده و کودک از طریق آن از ناراحتی‌ها، فشارها و تنش‌ها رهایی یافته و احساس آرامش می‌کند. چون کودکان آب بازی را بسیار دوست دارند از این طریق می‌توان مفاهیم و مطالب بسیاری را به آن‌ها آموخت و موجبات رشد مهارت‌ها و توانایی‌های مختلف آن‌ها را فراهم ساخت.

 رشد توانایی‌ها و مهارت‌های مختلف کودکان به وسیله آب بازی:

الف) رشد خلاقیت و ابتکار:

آب بازی کمک می‌کند تا بچه‌ها افکار خلاقشان را رشد بدهند. از آنجا که آب بازی جذابیت بسیاری برای کودکان دارد، آن‌ها ساعت‌ها وقتشان را صرف آن می‌کنند. والدین می‌توانند به وسیله بازی‌های متنوع و از طریق پرسش‌های مختلف، تفکر خلاق را در کودکان پرورش دهند. بعضی از این پرسش‌های پرورش دهنده:

۱- چطور باران در آسمان شکل می‌گیرد؟

۲- چه چیزهایی در آب شناورند و چه چیزهایی زیر آب می‌روند؟

۳- چطور باران و برف در آسمان شکل می‌گیرد؟

۴- چه چیزهایی با آب می‌پزند؟

بعضی از بازی‌های پرورش دهنده خلاقیت عبارت‌اند از:

۱- اشیا گوناگونی به کودک بدهید که آن را داخل آب قرار داده، ببینید که آیا فرو می‌رود یا روی آب شناور می‌ماند و درباره آن صحبت کنید"چه اتفاقی می‌افتد؟" اوه نگاه کن روی آب ایستاده شنا می‌کند" "نگاه کن، آن یکی پایین رفت، زیر آب"

۲- دو ظرف هم حجم با شکل ظاهری متفاوت انتخاب کنید یکی از ظرف‌ها را پر از آب کرده و آب آن را در ظرف دیگری بریزید تا کودکان متوجه حجم یکسان هر دو ظرف شوند.

ب) رشد شناختی:

کودکان بر اثر کسب تجربه با آب بازی یاد می‌گیرند که بعضی اشیا در آب فرو رفته و بعضی روی آن شناور می‌مانند (سنگ، چوب، پلاستیک، فلز و ...) بعضی اجسام مثل: اسفنج، پارچه و کاغذ آب را به خود جذب می‌کنند و بعضی مثل پلاستیک آب را اصلابه خود جذب نمی‌کنند. کودک از طریق آب بازی با منابع آب مانند: چشمه، قنات، رود، دریا و دریاچه آشنا می‌شود.

ج) رشد عاطفی و هیجانی:

کودکان عاشق آب بازی هستند. شاید این برای والدین هم سؤال باشد که چرا کودکان آن‌ها ساعت‌ها در آب می ماندو هیچ اعتراضی نمی‌کند، یا چرا این محیط برای او خسته کننده و تکراری نمی‌شود.
نکته این است که در هنگام آب بازی، کودک تنش‌های خود را کاهش می‌دهد و به آرامشی رؤیایی دست می‌یابد. آب بازی به او احساس قدرت می‌دهد و کنجکاوی او را تحریک می‌کند و راه کشف ناشناخته‌ها را پیش روی او باز می‌کند. از لحاظ روانی و عاطفی هم کودک می‌تواند در محیط آب بیشتر فعالیت کندو بدین ترتیب، انرژی نهفته خود را آزاد نماید؛ دختربچه‌ها می‌توانند عروسک خود را بشویند و از لحاظ عاطفی از انجام این کار لذت ببرند، پسربچه‌ها هم با دست و پا زدن در آب، انرژی خود را تخلیه می‌کنند.

د) رشد گفتار و افزایش گنجینه واژگان:

یکی از مهم‌ترین نیازهای کودکان، قدرت بیان خواسته‌ها از طریق سخن گفتن است. در واقع برای اینکه کودک شما بتواند در جامعه، نقش مؤثری ایفا نماید، باید قادر به درک معانی مشترک کلمات و ساختار زبان باشد تا نیازهای زبانی خود را برآورده سازد. یکی از تاثیرات آب بازی بر کودکان، ارتقای قدرت سخنوری و افزایش دایره لغات آنان است. کودکان از طریق آب بازی، با کلمات جدیدی آشنا می‌شوند و با به کار بردن این کلمات، دایره لغات آنان گسترش می‌یابد؛ آن‌ها با لغاتی مانند آب، قطره، زلال، گرم، سرد، خنک، داغ، خیس، تر، خشک، سطح، کف، نم و بسیاری از کلمات دیگر آشنا می‌شوند. والدین باید دقت کنندکه وقتی کودک نوپای آن‌ها این تجربه عملی را کسب می‌کند، از کلمات مناسبی برای گفتگو با او استفاده نمایند. آن‌ها باید درباره آب و خواص آن با کودک خود گفتگو کنند. گفتگو با کودک می‌تواند راجع به موضوعاتی مانند پخش شدن آب، خواص آن و موضوعاتی از این قبیل باشد. حتی والدین می‌توانند درمورد آب برای کودک خود داستان تعریف کنند.

ه) ایجاد هماهنگی بدنی:

کودک می‌آموزد که هنگام پر کردن دو ظرف هماهنگی چشم و دست لازم است. تسلط بر حرکات ظریف در یادگیری برای ریختن، فشار دادن، تعادل و ... یکی از ویژگی‌های آب بازی است.

و) رشد اجتماعی:

یکی از مهم‌ترین خواص آب بازی برای کودکان، رشد اجتماعی کودک است. کودکان به هنگام آب بازی فرا می‌گیرند که چگونه با دیگران ارتباطی مؤثر برقرار کنند. آب بازی می‌تواند حس تعاون، همکاری، مشارکت، اطاعت از قوانین و مقررات، رعایت نوبت و انعطاف پذیری را در کودک تقویت کند. والدین باید کودک را در تمامی اموری که در خانه با آب انجام می‌دهند، سهیم کنند؛ برای نمونه، کودک می‌تواند برای کمک به والدین خود، لباس‌ها را آب کشی کند و یا حتی ظروف کوچک ملامین و پلاستیکی را بشوید. اگر کودک این کارها را به طور ناقص انجام می‌دهد، ناراحت نشوید، زیرا انجام کارهایی از این قبیل حتی به طور ناقص، تاثیری فوق العاده بر رشد اجتماعی کودک شما خواهد داشت.

امید زینعلی