پرخاشگری در کودکان | کودکان ناسازگار
دکتر فریبا عرب گل، فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان پرخاشگری و عصبانیت در همه کودکان دیده می‌شود. حتی نوزادان هنگام گرسنگی، تشنگی یا زمانی که درد دارند، جیغ می‌کشند و بی قراری می‌کنند. روان شناسان کودک بر این باورند که بروز رفتارهای اینچنینی تا سه سالگی در بسیاری موارد طبیعی است. اما پس از این سنین افزایش رفتارهای پرخاشگرانه باید درمان شود.
طولانی شدن زمان رفتارهای پرخاشگرانه، تکرار آن در طول روز و شدت این رفتارها، در کنار شکل این نوع رفتارها می‌تواند تعیین کننده طبیعی یا غیرطبیعی بودن آن باشد. به بیان دیگر اگر رفتارهای پرخاشگرانه کودک با آسیب زدن به خود، دیگران یا تخریب اشیا همراه باشد، باید مورد بررسی‌های دقیق از نظر رفتارشناسی و روان شناسی قرار بگیرد.
رفتارهای پرخاشگرانه ۲ تا ۳ ساله‌ها
بسیاری از روان شناسان می گویند که بیشتر پرخاشگری‌های کودکانه به منظور آسیب رساندن به دیگران نیست، بلکه برای حفظ حریم مالکیت کودک است. به بیان دیگر این نوع پرخاشگری به دلیل حسن مالکیت است. کودکان از یکدیگر اسباب بازی می‌قاپند و یکدیگر را هل می‌دهند تا به اسباب بازی ای که می‌خواهند بازی کنند، دست یابند. بندرت اتفاق می‌افتد که کودکان بخواهند به کسی آسیب برسانند یا از روی عصبانیت دست به پرخاشگری بزنند.
دکتر عرب گل در توضیح چگونگی بروز رفتارهای پرخاشگرانه غیرطبیعی از سوی کودکان می‌گوید: طولانی شدن این رفتارها یعنی جیغ کشیدن‌های طولانی یا برخوردهای تهاجمی که به آسیب زدن به خود کودک، اطرافیان یا شکستن و پرت کردن اشیا منجر شود، غیرطبیعی است. برخی کودکان به مدت یک ساعت یا حتی بیش از آن جیغ می‌کشند، سرشان را به زمین می‌کوبند، به پدر یا مادرشان با گاز گرفتن یا چنگ زدن آسیب می‌رسانند و وسایل اطرافشان را تخریب می‌کنند. چنین رفتارهایی طبیعی نیست و با گریه و ناسازگاری‌های زودگذر کودکانه قابل مقایسه نیست.
والدین و خشونت غیرعادی کودکان
بسیاری از والدین در مقابل رفتارهای خشونت آمیز غیرعادی کودکانشان سردرگم می‌شوند و حتی در برخی موارد با بروز عکس العمل های نابجا چون برخورد فیزیکی و پرخاشگری متقابل، اوضاع را وخیم تر می‌کنند، اما برخورد درست از سوی والدین در مقابل خشونت غیرعادی فرزندشان چگونه باید باشد؟
روان شناسان کودک تاکید می‌کنند که والدین باید در مقابل رفتارهای تهاجمی و پرخاشگرانه کودکان خود با آرامش، مصمم و با نظم و قانون روشن و واضح واکنش نشان دهند. والدین هنگام عصبانیت کودکان به هیچ وجه نباید به بحث با کودک بپردازند یا زیاد صحبت کنند. وقتی والدین بخواهند این وضع را بلافاصله با اخطار دادن و تحریم، تهدید یا برخورد فیزیکی و پرخاشگری به نفع خود عوض کنند، نتیجه عکس می‌گیرند و حتی باعث تشدید عصبانیت و خشم کودک خود می‌شوند.
دکتر عرب گل نیز تاکید می‌کند: اگر رفتارهای پرخاشگرانه کودک همراه با پر تحرکی بیش از اندازه، لجبازی‌های غیرطبیعی، مشکلات خواب و رفتارهای اجتماعی نامطلوب باشد، باید از نظر روان شناسی مورد بررسی جدی قرار بگیرد. چراکه در چنین مواردی احتمال وجود بیماری‌هایی چون بیش فعالی، اضطراب، افسردگی، اوتیسم یا سایر اختلالات روانپزشکی مطرح است. والدین نباید از خاطر ببرند که اگر پرخاشگری بیش از حد با گوشه گیری، استرس و افسردگی کودک همراه باشد، نیاز به بررسی‌های روان شناسی و در صوررت نیاز درمان دارویی و غیردارویی دارد.
عصبانیت کودک را مدیریت کنید
روان شناسان تاکید می‌کنند که در بسیاری موارد ریشه خشونت کودک به عواملی چون الگوبرداری از برخوردهای تنش زا و همراه با خشونت والدین، سایر کودکان در مهدکودک یا مشاهده فیلم‌ها و کارتون‌های خشن باز می‌گردد. آنچه والدین باید مد نظر داشته باشند این است که کودکان به واسطه رفتارهای خوبشان باید تشویق شوند. همچنین برخی رفتارهای پرخاشگرانه کوچک مانند جیغ کشیدن و گریه کردن‌های گاه و بیگاه و کوتاه باید نادیده گرفته شود. بهترین واکنش والدین نادیده گرفتن رفتارهای کوچک ناشایست کودک است، بدون آن که با او قهر کنند، اما اگر رفتارهای تهاجمی کودک، شدیدتر و به قصد آسیب زدن به والدین صورت بگیرد، کنترل کودک و ممانعت از آسیب دیدن از سوی او، بهترین واکنش تلقی می‌شود.
نویسنده: پونه شیرازی
آموزک در رابطه با این موضوع، مقاله‌ی زیر را پیشنهاد می‌دهد:
راهکارهایی برای کنترل خشم کودکان
منبع
روزنامه جام جم, شماره ۳۴۸۴, به تاریخ ۱۳۹۱/۵/۲۴, صفحه ۱۶
لینک کوتاه