با شگفت‌انگیزترین زمین‌های بازی کودکان آشنا شویم
بدون هیچ تردیدی زمین‌های بازی بخشی کامل و جدانشدنی از خاطرات هر کودکی به شمار می‌روند. در حالی که تمرینات گروهی نقشی مهمی در ارتقای سلامت جسمانی و قدرت فیزیکی کودکان دارند کارشناسان بر نقش مؤثر زمین‌های بازی در تعلیم و تربیت و بهبود روابط اجتماعی کودکان تاکید می‌کنند. در این بین کودکان با صرف اوقات فراغت خود در این مکان‌ها توانایی‌های بالقوه خود را مورد شناسایی قرار داده به درک جدیدی از مفاهیم دست می‌یابند، توانایی حل کردن مشکلات پیش روی‌شان را یافته و با نقش‌های آینده و کنش و واکنش‌های اجتماعی آشنا می‌شوند.
امروزه زمین‌های بازی مدرن با این هدف طراحی می‌شوند که جلوی محدود کردن کودکان را گرفته و زمینه آشنایی هر چه بیشتر آنها با محیط اطراف‌شان را فراهم کنند. از این رو جای هیچ تعجبی نیست که این مکان‌ها نقشی مؤثر و خاص را در دوران کودکی انسان ایفا می‌کنند. شاید به همین دلیل است که طراحی این مکان‌ها با خلاقیت بیشتری همراه شده و طراحان جسارت بیشتری در این زمینه به خرج می‌دهند. نتیجه همین خلاقیت‌هاست که امروز سبب شده والدین نیز کمابیش به اندازه کودکان‌شان شیفته این محیط‌ها شوند. در ادامه قصد داریم شما را با تعدادی از این مکان‌ها آشنا کنیم و خاطرات رنگارنگ کودکی‌مان را با هم مرور کنیم.
بروملبی (Brumleby)، کوپنهاگ، دانمارک
این زمین که از تعدادی خانه تراس دار قرن نوزدهمی ساخته شده یکی از اولین نمونه‌های ساخت و ساز اماکن عمومی به شیوه دانمارکی است. این زمین بازی کوچک و پیچیده با تراس‌های جالب توجه‌اش مکانی مدرن‌تر از طرح‌های قدیمی را به کودکان مشتاق هدیه می‌کند. خانه‌های بازی کوچک آن تصویری آیینه‌ای از خانه‌هایی است که در اطراف این زمین قرار گرفته‌اند. گویی که از سر ذوق جهان کوچکی از ناحیه تاریخی بروملبی در اینجا به نمایش گذاشته شده است. حتی رنگ منازل هم در این خانه‌های بازی شبیه سازی شده‌اند. خانه‌های برجسته این ناحیه توسط معمار دانمارکی میشل گوتلیب و با الهام از خانه‌های کشاورزان ایتالیایی ساخته شده و از ۱۹۵۹ تاکنون در فهرست اماکن حفاظت شده قرار گرفته‌اند. در ضمن نسخه‌های خانه‌های این زمین به شکلی انحنادار ساخته شده تا تخیل کودکان را به کار اندازد.
پارک بلکس‌لند ریورساید (Blaxland Riverside)، سیدنی، استرالیا
در ناحیه‌ای در مجاورت رودخانه پاراماتا (Parramatta) و در نزدیکی منطقه تاریخی اسلحه خانه نیواینگتون (Newington) این پارک که عنوان بزرگ‌ترین و بهترین پارک و زمین بازی سیدنی را یدک می‌کشد واقع شده و قادر است به دلیل داشتن تاب‌های بسیار بزرگ، تونل‌های سرسره دار، دیوار بازی، خانه‌های درختی ۱۲ متری و البته بزرگ‌ترین پارک آبی خارجی در ناحیه نیو ساوت ولز (New South Wales) به خود ببالد. این پارک آبی از ۱۷۰ فواره و آب پاش استفاده کرده تا تونل‌های آبی‌اش نیز به همان اندازه سایر سرگرمی‌های پارک پر نشاط و مهیج باشند. این مکان که بالغ بر هفت جریب مساحت دارد والدین را نیز تشویق می‌کند که همپای کودکان‌شان به تفریح و فعالیت بپردازند. همچنین محیط اطراف این پارک از نظر تاریخی نیز مهیج و سرگرم کننده است. برای دهه‌ها از این محل به عنوان مکانی برای کارخانجات نساجی و کشاورزی استفاده می‌شد بعدها برای اهداف نظامی و صنعتی نیز مورد استفاده قرار گرفت اما اینک به پارکی بزرگ بدل شده که خلاقانه در پی جلب رضایت خانواده‌ها است. این پارک که در ژوئن ۲۰۱۲ افتتاح شد موجبات گذراندن یک روز شاد و سرگرم کننده در بیرون از منزل را برای بازدید کننده‌ها فراهم می‌کند.
پارک نیشی روکوگو (Nishi Rokugo)، توکیو، ژاپن
یکی از فوایدی که وقت گذرانی در زمین‌های بازی برای کودکان دارد کمک به ارتقای درک مفاهیم در آنان است و این پارک واقع در توکیو در راستای کمک به درک مفهوم بازیافت توسط کودکان ساخته شده است. با نگاهی به آن درک این نکته که چرا به این پارک لقب پارک تایرها داده شده چندان سخت نیست. در حدود سه هزار تایر فرسوده در این مکان گردآوری شده و در قالب انواع ترکیبات قابل صعود همچون روبوت یا دایناسور برای بازی کودکان به کار برده رفته‌اند. این پارک همچنین دارای ساختارهای تونل مانند، پل، کوهستان، سرسره‌های غول‌آسا و حتی تاب‌هایی ساخته شده از لاستیک است که برای بزرگسالان نیز مناسب می‌باشند. محوطه بازی بچه‌ها کاملاً با شن پوشیده شده تا ضامن ایمنی و سلامت کودکان باشد. در اینجا ما شاهد یکی از عجیب‌ترین و غیر معمول‌ترین راه‌ها برای استفاده مجدد از لاستیک‌ها و تایرهای کهنه هستیم. همچنین در اینجا بچه‌ها در عین گذراندن اوقاتی شاد با مفهوم بازیافت اشیا و مواد بی استفاده و دور ریختنی آشنا می‌شوند.
پارک گالیور، والنسیا، اسپانیا
ادبیات می‌تواند ارائه دهنده ایده‌های بکر و خارق‌العاده‌ای باشد که قادرند تخیلات کودکی را به پرواز درآورند. کتاب منتشر شده جاناتان سوئیفت یعنی سفرهای گالیور هنوز هم در زمان سفر کرده و تاثیرات خاص خود را بر جای می‌گذارد. این اثر را می‌توان در پارک گالیور از نزدیک مشاهده کرد جایی که کودکان در نقش مردمان کوچک لیلیپوت گرد مدل بزرگ ساخته شده از فایبر گلاس گالیور به بازی و شیطنت مشغولند. این مجسمه میخکوب شده به همراه اسباب و لوازم پراکنده‌اش این زمین بازی را تشکیل می‌دهند. این پارک که در بستر قدیمی رودخانه توریا قرار گرفته مکانی ایده‌ال برای آشنا کردن کودکان با هنر اجتماعی، فضاسازی و البته ادبیات داستانی به شمار می‌رود.
زمین بازی شولبرگ (Schulberg)، ویسبادن، آلمان
کارشناسان باور دارند که بازی در محیط‌های طبیعی در ارتقای سلامت جسمی و ادراک کودکان نقشی مؤثر ایفا می‌کند و این زمین بازی با به کار گیری عناصری خاص این مهم را به نحو احسن به انجام می‌رساند. این زمین که در دامنه کوه قرار گرفته و به شهر ویسبادن مشرف می‌باشد در عین حال جذابیت زیادی نیز برای بزرگسالان دارد. اما طراحی خلاقانه آن با نگاه نوین خود تاثیری به مراتب گسترده‌تر بر کودکان داشته است. در این پارک یک جفت لوله سبز رنگ که در میان درختان پیچ و تاب می‌خورند و شبکه‌ای توری که در بین این دو لوله بافته شده و به کودکان امکان بالارفتن و حرکت می‌دهد نقش اصلی را برای سرگرم کردن کودکان و البته بزرگسالان برعهده گرفته‌اند. در این بین موانع و بخش‌های دیگری هم قرار گرفته که از آن جمله می‌توان به یک سرسره بزرگ، دیوارهایی برای صعود کردن و حتی تاب‌های متعدد اشاره کرد. کل این ساختار ۳۵ متر قطر داشته و برای راحتی خیال والدین بیش از ۳ متر ارتفاع ندارد. این پارک امکان تفریح و فعالیت در حومه شهر را برای علاقمندان فراهم کرده است.
پارک کلمی‌جونتری (Clemyjountri)، ویرجینیا، آمریکا
این پارک رنگارنگ که در میان درختان سرسبز در ناحیه فرفکس ایالت ویرجینیا قرار گرفته شاید در نگاه اول شبیه به یک زمین بازی معمولی به نظر برسد. هر چند قسمت‌های مختلف پارک شامل، تاب‌ها، یک چرخ و فلک و میله‌های میمون به قدری کوچک ساخته شده‌اند که بچه‌ها حین بازی کاملاً پهلو به پهلوی یکدیگر قرار می‌گیرند. در واقع این فضای کوچک به کودکان امکان می‌دهد صرف‌نظر از توانایی‌های‌شان اوقات خوشی را در کنار یکدیگر بگذرانند. همچنین معابر و محل قرار گیری تجهیزات و وسایل بازی با رنگ‌های پرطراوت رنگ آمیزی شده تا دسترسی آسان‌تری را برای کودکان به ارمغان بیاورد. برخی از بخش‌های پارک به گونه‌ای طراحی شده تا شرکت در فعالیت‌های گروهی را برای کودکان امکان پذیر سازد در حالی که بعضی قسمت‌ها آرام‌تر و در نقاط خلوت‌تری قرار گرفته‌اند تا کودک از حریم خصوصی مورد نیازش در حین بازی نیز برخوردار شود. همان‌گونه که پیش‌تر اشاره کردیم یکی از فواید بازی‌های دوران کودکی کمک به توسعه مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی در کودکان است و به نظر می‌رسد این پارک مکان خوبی برای این آموزش‌ها به حساب می‌آید که به کودکان کمک می‌کند در ضمن تفریح و برخورداری از اوقاتی خوش به این هدف نیز دست یابند.
زمین بازی بوآدیلا دل مونته (Boadilla Del Monte)، مادرید، اسپانیا
زمین‌های بازی می‌توانند همانند سکویی برای به پرواز در آوردن تخیلات کودک عمل کنند و این همان چیزی است که باید مد نظر طراحانی که فضاهای بازی را برای کودکان طراحی کرده یا می‌سازند قرار گیرد. وقتی که گروهی از طراحان در حال کار روی نوسازی و اصلاح پارک بوآدیلا دل مونته بودند دو تن از آنان ادواردو ناواجیو و سابا تارسولی کاملاً به این موضوع که رنگ و فضای بازی چه نقشی در توسعه شخصیت و مهارت کودکان دارند واقف بودند. نتیجه کار آنها زمین بازی غیر معمول و ساختارهای معماری گیج کننده‌ای بود. این دو معمار فضای بازی بزرگی طراحی کردند که با رنگ‌های فریبنده سفید و آبی تزئین شده بود و شامل وسایل معمول زمین بازی به همراه سازه‌های دراماتیکی است که با بازی نور و سایه تخیل کودکان را در هنگام بازی تحریک و تشویق می‌کنند.
زمین بازی پارک بله ویل (Belleville)، پاریس، فرانسه
همیشه لازم نیست زمین‌های بازی مسطح و هموار باشند گو اینکه گاهی اوقات طراحان و معماران این مکان‌ها موانع طبیعی موجود در محیط را گرفته و آنها را به امتیازات مکانی تبدیل می‌کنند. این پارک و زمین بازی آن که در شهر پاریس قرار گرفته از همین ویژگی برخوردار می‌باشد. این زمین روی سراشیبی بسیار تندی قرار گرفته است که مبنای اصلی ساخت پارک قرار گرفت. در واقع این زمین از سراشیبی‌های تندی ساخته شده که کودکان را به صعود از آنها تشویق می‌شوند و البته این سطوح درجات مختلفی از سختی را دارا می‌باشند تا همه کودکان با توانایی‌های گوناگون قادر به آزمودن شانس خود در این صعود باشند. حتی در برخی نقاط از طناب یا گیره برای کمک به بالا رفتن کودک استفاده شده و در نهایت هدف این است که کودک احساس کند توانسته بر این آزمون غلبه کند. سازندگان این پارک شگفت انگیز از عناصر گوناگونی برای جلب نظر کودکان استفاده کرده‌اند از جمله قالیچه پرنده، استحکامات دفاعی قرون وسطایی و حتی بخشی از کشتی دزدان دریایی که جز مسیرهای حرکتی رو به بالا قرار دارند ولی اوج موفقیت و تاج این آزمون یک خانه درختی است که در بالاترین نقطه پارک قرار گرفته و جایزه کسی است که موفق می‌شود به آن برسد.
جنگل تور، هاکونه (Hakone)، ژاپن
این پارک که در فضای باز موزه هاکونه قرار گرفته است به مناسب چهلمین سالگرد افتتاح این موزه ساخته شد. این مکان در اصل یک عمارت کلاه فرنگی چوبی است که در داخلش شبکه رنگارنگی از تور قرا رگرفته است. این تور توسط هنرمند ژاپنی توشیکو هوریوچی و با دست قلابدوزی شده است. هنرمند در ابتدا این شبکه توری را به گونه‌ای طراحی کرده بود که کودکان روی آن سوار شده و در اطرافش چرخیده و تاب بخورند اما زمانی که تصمیم گرفته شد این مکان حفاظت شود هنرمند تصمیم گرفت این محافظ به گونه‌ای طراحی شود که مرز بین خطوط داخلی و خارجی محو و نامشخص باشد و این عمارت که تماماً از چوب‌های قابل بازیافت ساخته شده این امر را برآورده کرده است. این زمین بازی در سال ۲۰۰۹ افتتاح شد و از آن‌زمان تا کنون به دلیل استفاده خلاقانه از مواد طبیعی به شهرت رسیده است. توشیکو در این زمینه می‌گوید: کودکان شیفته کارهای من هستند. هر چند که با گذر سال‌ها این مواد پوسیده شده و به تدریج ناپدید می‌شوند ولی کودکانی که با آنها سرگم بودند خاطرات این لحظه‌ها را برای همیشه در ذهن خود حفظ خواهند کرد.
زمین بازی آبی، تیچی (Tychy)، لهستان
البته همیشه هم نباید زمین‌های بازی فضاهایی خشک و لبریز از تاب و الاکلنگ باشند. در سال ۲۰۱۲ این زمین بازی آبی در ساحل رودخانه گوستینیا (Gostynia) درشهر تیچی افتتاح شد. محوطه این پارک به گونه‌ای طراحی شد که تکمیل کننده انحناهای محیط و چشم انداز اطرافش باشد به طوری که هیچکدام از درختان اطراف قطع نشوند. حتی نرده‌ها و اتاق کنترل پارک هم در هماهنگی با محیط تعبیه شد. محوطه این پارک درخشان و رنگارنگ بوده و دارای فواره‌های متعدد و آب‌نماهای متنوعی است. همچنین در طول شب چراغ‌های LED این پارک را به نمایشگاه آبی خیره‌کننده‌ای تبدیل می‌کنند. این زمین بازی آبی زیبا هوش کودکان را تحریک و تقویت می‌کند و چه کسی می‌داند؟ شاید راه‌های استفاده از آب را نیز به کودکان آموزش می‌دهد. بازی کردن با آب به کودکان در فهم ریاضی و فیزیک نیز کمک می‌کند. البته چه چیزی می‌تواند مفرح‌تر از پریدن به داخل گودالی از آب و پخش کردن آب با صدای شلپ شلوپ در اطراف باشد.
نویسنده: مریم اصلانی
دیگر تصاویر