آموزش خلاق عددها به کودکان، ریاضیآموز لولوپی
وقتی از خلاقیت معلم در بستههای لولوپی صحبت میکنیم منظورمان چیست؟ همراه با مثال کاربردی
در حاشیهٔ شهر زاهدان منطقهای محروم به نام شیرآباد وجود دارد. کودکان شیرآبادی به علت فقر، کار کودکان و نداشتن شناسنامه و... نتوانستهاند تحصیل خود را ادامه دهند. از این رو این کودکان با برنامهٔ تقویت سوادپایه در قالب برنامه «با من بخوان» به آموزش بازگشتهاند.
در بخش شمارورزی یا همان ریاضی این طرح ما هر هفته به آموزگاران، برنامهٔ هفتگی بر اساس مجموعهٔ لولوپی ارائه میدهیم. طبق برنامهٔ هفتهٔ گذشته، کودکان کنشهایی را در رابطه با توالی انجام دادند تا مفهوم آن را فراگیرند. کتاب کنشورزی یکی از سه کتاب مجموعه لولوپی صفر است که از راه بازی و سرگرمی به آموزش مفاهیم شمارورزی (ریاضی) میپردازد.
در اینجا قسمتی از کتاب کنشورزی لولوپی صفر را میبینید که در برنامهٔ هفته گذشته بود:
در هفتههای گذشته ما به آموزگاران گفته بودیم که هرکجا لازم دیدند از خلاقیت خود استفاده کرده و مجموعهٔ لولوپی را تنها به شکل یک چارچوب و نقشهٔ راه ببینند و متناسب با شرایط در همان سطح فعالیت یا بازی تازهای طراحی کنند. یکی از معلمهای خوش ذوق این مرکز به نام خانم منیره بندهی و آقای محسن شهبخش گزارش هفتگی خود را برای ما ارسال کردند که قسمتی از آن را با هم میخوانیم:
...در ادامه نیز برای آشنایی با نماد و مفهوم اضافه کردن و کم کردن، یک بازی با توپ طراحی کردیم که درآن کودکان با اعداد، شمردن، کم کردن و اضافه کردن آشنا میشوند. در این بازی کودکان دختر و پسر از نقطه شروع که عدد ۱ بود جفت پا تا عدد ۵ میپریدند و از عدد ۶ لیلی کنان و یک پا کم میشوند تا به هدف یا سبد برسند و هر کودک که میتوانست توپ را در سبد جای دهد ۲ امتیاز (شکلات) برای گروه خود به دست میآورد و اگر توپ داخل سبد نمیرفت، ۱ امتیاز از دست میداد و ۱ (شکلات) از گروه آنها کم میشد.
این بازی و انجام کنشورزی بین دو کلاس علاوه بر جنبه آموزشی یک پیامد بسیار خوب نیز داشت آن هم به وجود آمدن حس همدلی و حمایت کودکان از یکدیگر بود. اگر گروه رقیب موفق به انجام این کار میشد و یا اگر نمیتوانست، با تشویق و حمایت بقیه کودکان مواجه میشد. کودکان به دنبال رقابت و برنده شدن نبودند بلکه از این بازی و آموزش لذت میبردند و به هم کمک میکردند تا مسیر رسیدن به هدف را اشتباه نروند و این همراهی بسیار زیبا بود...
در این بازی ساده که با کمترین امکانات طراحی شده، کودکان نه تنها با مفهوم توالی آشنا میشوند بلکه به صورت ابتدایی افزودن و کاستن ساده را هم فرا میگیرند. ما بدون اینکه در ابتدا بچهها را درگیر نمادهای افزودن (+) و کاستن (-) کنیم، به شکل کاملاً ابتدایی و در حین بازی این مفاهیم را به کودکان آموزش میدهیم و در آینده که بخواهیم این نمادها را به کودک بیاموزیم دیگر کار خیلی دشواری نخواهیم داشت. مجموعهٔ لولوپی صفر به این منظور ایجاد شده که کودک پیش از ورود به سال اول دبستان مفاهیم ابتدایی شمارورزی (ریاضی) را یاد بگیرد و هرچه بیشتر آمادهٔ رفتن به مدرسه شود.
اجرای برنامهٔ «با من بخوان» برای کودکان بازمانده از تحصیل شیرآباد با پشتیبانی «انجمن یاران دانش و مهر» محقق شده است. در پروژه آموزش کودکان بازمانده از تحصیل شیرآباد «موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان» و «موسسه نوید زندگی کوشا» و «موسسه آفرینش آینده» با یکدیگر همکاری دارند. بخش آموزشی این پروژه از جمله تنظیم برنامهٔ آموزشی، تهیه منابع آموزشی و پیگیری و نظارت بر روند اجرای آموزش به تمامی بر عهدهٔ برنامهٔ با «من بخوان» است. ما برای آموزش ریاضی به کودکان بستههای شمارورزی لولوپی صفر و یک را در نظر گرفتهایم. آموزگاران در این طرح برنامهٔ هفتگی دریافت میکنند برای کار با این بستهها و هر هفته به پشتیبانان پروژه بازخورد میدهند که در هفتهٔ گذشته آموزش شمارورزی با کودک به چه صورت بوده است.