کودکان را قربانی سهل انگاری‌های خود نکنیم !
نویسنده: اکرم سجادی
آنچه در ایران و بسیاری از نقاط دیگر جهان بیش از همه جان کودکان را به خطر می‌اندازد تصادفات رانندگی است، که بزرگ‌ترین تهدید کننده شهروندان ۱۱ تا ۱۹ ساله درایران است. براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت و یونیسف روزانه ۲۰۰۰ کودک جان خود را بر اثر حوادث اتفاقی یا غیر عمدی از دست می‌دهند و سالانه بیش از ده‌ها میلیون کودک در سراسر جهان با جراحاتی که اغلب باعث معلولیت آنها می‌شود به بیمارستان منتقل می‌شوند. تصادفا ت عامل مرگ بیش از ۲۶۰۰۰۰ کودک و مجروح شدن ده میلیون کودک در سرتاسر دنیاست.
تحقیقات انجام شده حاکی از آن است که ۸۵ درصد مرگ و میر کودکان در دنیا به دلیل وقوع تصادفات رانندگی رخ می‌دهد. نبستن کمربند ایمنی ویژه کودکان در صندلی‌های عقب خودروها، نبود صندلی‌های ایمن برای نوزادان و آزاد بودن کودک حین حرکت خودرو، علت اصلی مرگ و میر بالای کودکان و نوزادان در زمان وقوع تصادفات رانندگی به شمار می‌رود. کودکانی که در صندلی مخصوص در خودرو نمی‌نشینند یا از کمر بند ویژه کودکان استفاده نمی‌کنند در صورت بروز حادثه به جلو یا طرفین پرت شده و بیشتر دچار آسیب‌های ناشی از ضربات می‌شوند. اکبر پیرزادی یکی از سازندگان کمر بند ایمنی خودرو ویژه کودکان در اینباره می‌گوید: کمر بندهایی که امروزه در خودروهای داخلی نصب هستند مخصوص بزرگسالان طراحی شده است و به هیچ وجه برای ایجاد ایمنی کودکان مناسب نیستند.
وی ادامه می‌دهد: هم اکنون بیست و پنج میلیون خودرو در کشور فاقد کمربند ایمنی ویژه کودکان است و به عبارت دیگر می‌توان ادعا کرد که هیچ کودکی در آنها ایمنی ندارد و این در حالی است که روزانه چهار هزار خودرو جدید به این آمار اضافه می‌شود. پیرزادی تاکید می‌کند: متاسفانه بسیاری از والدین ترجیح می‌دهند کودکان را روی پای خود بنشانند غا فل از اینکه وقتی اتومبیل با سرعت زیاد در حال حرکت است یک تصادف ناگهانی می‌تواند ضربه ای معادل پرت شدن از طبقه سوم ساختمان به کودک وارد کند. در این سرعت کودک به راحتی می‌تواند در اثر ضربه از روی صندلی یا بغل مادر به بیرون پرتاب شود.
بر اساس گفته‌های مسوولان راهنمایی و رانندگی یکی از عوامل خطرآفرین در تصادفات رانندگی که منجر به مرگ می‌شود پرت شدن کودک به بیرون خودرو است. همچنین در صورت وقوع تصادف ممکن است کودک داخل خودرو به اطراف پرتاب و دچار آسیب و جراحت شود. لذا والدین باید طرز استفاده و چگونگی نصب کمربند ایمنی را به کودکان بیاموزند چرا که مشاهده شده است کودکانی که در زمان وقوع تصادفات رانندگی کمربند ایمنی را بسته بودند ۶۵ درصد شانس زندگی‌شان بیش از سایرین بود.؛ زیرا استفاده از صندلی کودک و یا کمربند ایمنی ویژه کودکان در خودرو، احتمال پرتاب کودک به بیرون از خودرو را کاهش می‌دهد و از آسیب‌ها، جراحت‌ها و خطر فوت ناشی از آن پیشگیری می‌کند. ایمن‌ترین راه برای حمل کودکان در خودرو این است که آنها را در یک صندلی کودک متناسب با وزن و قد آنان بنشانیم..آمارها نشان داده است که نصب کمربندهای ویژه کودکان در خودرو می‌تواند سالانه از جان باختن ۳ تا سه هزار و پانصد کودک ایرانی جلوگیری کند.
تصا دفات رانندگی از مهم‌ترین دلایل مرگ و میر و مصدومیت کودکان
تصادفات رانندگی در کودکان چه به عنوان عا بر پیاده و چه به عنوان سرنشین خودرو از مهم‌ترین دلایل مرگ و میر و مصدومیت کودکان محسوب می‌شود. متاسفانه کودکان در هر دو حالت عابر و سرنشین با ۷۰ تا ۷۵ درصد آسیب از ناحیه سر و صورت دچار بیش‌ترین مصدومیت می‌شوند. بر اساس آمار منتشر شده در اکثر کشورها تصادفات رانندگی اولین عامل مرگ و میر در کودکان سنین ۱ تا ۱۴ سال می‌باشد. همچنین بر اساس آمار ۵۷ درصد تلفات فوتی کودکان صفر تا ۱۵ سال در تصادفات رانندگی به دلیل ثابت نبودن شرایط نشستن کودک در صندلی خودرو بوده است. نکته قابل توجه این است که اکثر وا لدین و بزرگسالان با نحوه صحیح نشستن کودکان در اتومبیل و وسایل لازم برای افزایش کودکان در هنگام نشستن در خودروی در حال حرکت آشنا نیستند. این در حالی است که صندلی‌های مخصوص کودکان و همچنین صندلی‌های تقویتی برای بالاآوردن سطح بدن کودک در هنگام نشستن می‌توانند به میزان قابل توجه به بهبود ایمنی کودکان کمک کند.
فراموش نکنیم که کودکان هشت ساله و بزرگ‌تر باید در داخل خودرو همیشه از کمربند ایمنی استفاده کنند. در مقایسه با سایر اقدامات ایمنی، کمر بند ایمنی تا کنون باعث نجات افراد بیشتری در هنگام سوانح رانندگی شده است. استفاده از کمر بند ایمنی باعث کاهش ۴۰ - ۶۵ درصدی خطر پرتاب شدن به خارج از وسیله نقلیه و تحمل آسیب‌های جدی یا مرگ آور می‌گردد. طبق گفته مسوولان راهنمایی و رانندگی همه کودکان در صندلی عقب صندلی وسط، در صندلی ایمنی یا با استفاده از کمربند ایمنی ویژه کودکان در امن‌ترین حا لت قرار دارند. چون این حالت که دورترین نقطه از ضربه‌های روبرو یا طرفین است، امن‌ترین موقعیت محسوب می‌شود.
قوانین کلیدی در استفاده از صندلی کودک
براساس استانداردهای جهانی کودکان تحت هیچ شرایطی نباید از صندلی جلوی خودرو استفاده کنند. کودکان در مقابل سوانح رانندگی بسیار آسیب پذیرند. این آسیب پذیری به ویژه برای کودکانی که در صندلی جلوی خودرو می‌نشینند به میزان بسیار بالایی افزایش پیدا می‌کند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بسیاری از کودکان به دلیل استفاده نکردن از صندلی یا کمربند مخصوص در خودرو در سوانح رانندگی دچار صدمات شدید و در برخی موارد مرگ می‌شوند. کودکانی که در صندلی مخصوص خودرو قرار نمی‌گیرند در صورت بروز حادثه به جلو یا طرفین پرت شده و بیشتر دچار آسیب‌های نای از ضربات می‌شوند. صندلی یا کمربند ویژه کودکان در خودرو یکی از ابزار بسیار مهم برای تامین امنیت کودکان است که بسیاری از والدین به دلیل نا آگاهی از اهمیت آن ترجیح می‌دهند کودک بدون هیچ گونه کمربند و حفاظ روی صندلی عقب خودرو بنشیند و همین امر موجب بروز بسیاری از سوانح در تصادفات می‌شود.
متاسفانه میانگین سنی کودکان آسیب دیده در حوادث رانندگی ۵ تا ۱۵ سال است لذا راننده‌ها در هر شرایطی علاوه بر اینکه با احتیاط رانندگی کنند باید وسیله نقلیه خود را برای حفط جان کودک و خودشان به امکانات ایمنی نظیر کمربند و صندلی ایمنی ویژه نوزادان مجهز کنند. یک سری موارد ایمنی از سوی مسئولان راهنمایی و رانندگی در سراسر جهان به صورت قانون در آمده که همه ملزم به اجرای آن هستند:
- امروزه قرار ندادن کودکان در صندلی جلو یکی از نشانه‌های رشد فرهنگی و توسعه یافتگی اجتماعی است.
- کودکان زیر ۱۲ سال می‌بایست لزوما در صندلی عقب خودرو بنشینند. این امر خطر مرگ کودک در تصادفات رانندگی را ۳۶ درصد کاهش می‌دهد.
- کودکان مادامی که نمی‌توانند از کمر بند خودرو استفاده کنند می‌بایست از صندلی مخصوص کودکان و صندلی تقویتی استفاده کنند. این امر معمولااز سن ۸ سالگی و یا قد ۱۴۵ سانتیمتر لازم نیست.
- هیچ گاه صندلی کودک مخصوص رو به عقب را نباید بر روی صندلی جلوی خودروی دارای کیسه هوا فعال قرار داد.
- تا جایی که امکان دارد می‌بایست بچه را در حالت رو به عقب در خودرو نگاه داشت. این امر بهتر است برای کودکان دارای وزن ۱۶ و یا ۱۸ کیلوگرم رعایت گردد.
- توصیه شده است کودک تا سن ۲ سالگی و وزن ۹ کیلوگرم و تازمانی که به حداکثر وزن یا قدی رسیده است که می‌تواند در صندلی قابل تغییر بنشیند به صورت رو به عقب و البته در صندلی عقب خودرو قرار داده شود.
- صندلی کودک مورد استفاده می‌بایست دارای استانداردهای ایمنی از مراجع معتبر باشد. صندلی مورد استفاده می‌بایست متناسب با کودک، اتومبیل و بودجه انتخاب شود. صندلی کودک باید دارای ویژگی‌هایی باشد که در تمامی سفرها قابل استفاده باشد.
- کمربندهای مهار صندلی می‌بایست به خوبی و با راحتی کودک را نگاه دارند. صندلی باید به راحتی بر روی صندلی خودرو قرار گیرند و کمر بندهای ایمنی خودرو به خوبی آنرا قفل کنند.
- در آغوش نگه داشتن نوزاد در داخل خودرو هر گز امن نیست؛ زیرا با جزئی‌ترین تصادف ممکن است نوزاد از آغوش شما خارج شود/ حتی این احتمال وجود دارد که در هنگام برخورد جسم خود شما به نوزاد آسیب وارد کند.
- هرگز کودک را در حین رانندگی روی زانوی خود نگذارید.
براساس آمار تصادفات از جلوی خودرو علت ۷۲ درصد از تلفات جانی حوادث رانندگی هستند. تصادفات از طرفین خودرو عامل ۲۴ درصد تلفات و تصادفات از قسمت عقب خودرو سبب ۴ درصد تلفات جانی شده‌اند. لذا تصادفات از جلوی خودرو که معمولاخودرو در این حالت از سرعت بیشتری نیز برخوردار است اهمیت زیادی در ایمنی سرنشینان خودرو دارد
در حالتی که کودک به صورت رو به عقب در خودرو نشسته است، درصورت وقوع تصادف از قسمت جلوی خودرو نیروی تصادف به کل بدن کودک شامل کمر، گردن و سر وارد می‌شود. در این حالت سر کودک به نسبت بدن وی تغییر وضعیت سریع (حالت پرتاب شدن) نمی‌دهد و به نخاع و ستون فقرات کودک نیز آسیب کمتری وارد می‌شود. نشستن به حالت رو به عقب موجب افزایش ایمنی سرنشینان برای تمامی سنین می‌شود لیکن این امر در مورد کودکان که بدنی اسیب پذیرتر دارند اهمیت بیشتری دارد. قرار دادن کودکان در خودرو در ماه‌های ابتدایی تولد به صورت رو به عقب در حالت خوابیده و استفاده از کریر صورت می‌گیرد. در ماه‌ها بعد و با بزرگ شدن کودک می‌بایست وی را به صورت رو به عقب با استفاده از صندلی قابل تغییر مستقر نمود.
- درحوادث رانندگی آسیب پذیری کودکان از ناحیه سر بیشتر از بزرگسالان است؛چون سر کودکان نسبت به بدن آنان بزرگ تر است در نتیجه مرکز ثقل بدن کودک بالاتر از یک بزرگسال است که منجر به وارد شدن آسیب بیشتر به سر در حوادث رانندگی می‌شود. به همین دلیل به کودکان اجازه ندهید روی صندلی جلوی خودرو بنشینند.
- برای فرزند خود بر اجرای قواعد ایمنی تاکید کرده و در مورد آنها قاطعیت داشته باشید. اگر کودک از استفاده از کمربند ایمنی سرباز زد یا اصرار بر نشستن در صندلی جلو داشت، از به حرکت در آوردن خودرو امتناع کنید تا اینکه کودک قبول کند در صندلی عقب نشسته و کمربند ایمنی را نیز ببندد.
- کودکان بزرگسال کمتر علاقه به بستن کمربند ایمنی دارند چرا که آن را یک وسیله اضافی می‌دانند به همین دلیل باید در مهدهای کودک و مدارس به کودکان در مورد مزایای استفاده از کمربند ایمنی خودروها آموزش لازم داده شود.
- به گفته پزشکان آمارها حاکی از آن است که بیشتر کودکان آسیب دیده زیر ۱۵ سال می‌باشند و سرنشین صندلی جلو خودرو بوده‌اند. آسیب سر و گردن، آسیب‌های چند جانبه، اندام‌های حرکتی، شکم و اندام داخلی از آسیب‌های وارده بر این گروه کودکان بوده است.
- درقوانین راهنمایی و رانندگی کشورمان طبق ماده ۲۲۰ رانندگان و سرنشینان وسایل نقلیه موظف‌اند هنگام حرکت وسیله نقلیه کمربندهای ایمنی خود را بسته نگاه دارند و طبق تبصره آن سوار کردن کودکان زیر ۱۲ سال درصندلی جلو وسیله نقلیه و همچنین در آغوش گرفتن کودک هنگام رانندگی ممنوع است.
غفلت به قیمت زندگی یک کودک
سوانح رانندگی و جاده ای در جهان دومین عامل اصلی مرگ و میر افراد ۵ تا ۲۵ ساله محسوب می‌شود. سوانح رانندگی در جاده‌های ایران همه ساله باعث مرگ و مصدومیت هزاران نفر شده و میلیاردها دلار بر اقتصاد کشور تحمیل می‌کنند. در کشور ما در هر ۱۹ دفیقه یک نفر در جاده‌های کشور جان می‌سپارد و در هر دو دقیقه خبر مصدومیت جدی و حتی معلولیت مادام العمر یک نفر بر اثر حوادث جاده ای به اعضای خانواده‌اش می‌رسد. مرگ و میرهای ناشی از سوانح رانندگی سالانه شش میلیارد دلار هزینه بر اقتصاد ایران تحمیل می‌کند که معادل بیش از ۵ درصد تولید ناخالص ملی کشور است. به گفته مدیر عامل ستاد مرکزی معاینه فنی خودروهای تهران روزانه ۸ تا ۱۰ کودک بر اثر تصادفات رانندگی که بخش قابل توجهی از آن مربوط به نقص فنی و ناامنی خودروها است کشته می‌شوند. کودکان در مقابل سوانح رانندگی بسیار آسیب پذیرند. این آسیب پذیری به ویژه برای کودکانی که در صندلی جلوی خودرو می‌نشینند به میزان بسیار بالایی افزایش پیدا می‌کند.
خوشبختانه سوانح رانندگی و جاده ای قابل پیش بینی و قابل پیشگیری هستند. بسیاری از کشورها با پرداختن به مسایل اصلی به موفقیت‌های چشمگیری در کاهش تعداد تصادفات و کاهش فراوانی و شدت آسیب‌های ناشی از سوانح رانندگی دست یافته‌اند. کمر بند ایمنی نسبت به سایر اقدامات ایمنی تا کنون باعث نجات بیش‌ترین تعداد افراد در هنگام سوانح رانندگی شده است. یافته‌ها نشانگر آن‌اند که مردان جوان در مقایسه با سایرگروه ها کمتر مقید به استفاده از کمربند ایمنی در هنگام رانندگی هستند. استفاده از کمر بند ایمنی باعث کاهش ۴۰-۵۰ در صدی در تمامی آسیب‌ها و کاهش ۴۰-۶۰ درصدی در آسیب‌های مرگبار می‌شود. استفاده از صندلی نوزاد، صندلی کودک و کمربند ویژه کودکان همگی در پیشگیری از تلفات نوزادان و خردسالان هنگام سفر با خودرو بسیار موثر هستند. استفاده از این گونه وسایل نرخ مرگ و میر ناشی از تصادفات رانندگی را در میان نوزادان تا ۷۱ درصد و در میان کودکان تا ۵۴ درصد کاهش می‌دهد.
امروزه در شهرهای پیشرفته دنیا روی کودکان سرمایه گذاری می‌شود و محوراول برنامه‌های آنها کودکان است و در حوزه حمل و نقل شهری نیز برنامه‌های متنوع و مختلفی با محوریت کودکان برنامه ریزی شده است. خوشبختانه کشور ما در کاهش نرخ مرگ و میر کودکان از طریق واکسیناسیون و درسیستم ارایه مراقبت‌های بهداشتی اولیه بسیار موفق بوده است. اکنون زمان آن رسیده است که مسوولین بدنبال راهی برای کاهش مرگ و میر کودکان در حوادث رانندگی باشند. کودکان اگر در سنین پایین در مورد زندگی امن یاد بگیرند و رفتارهای امن را بیاموزند بهتراست. بنابراین ایمنی باید به برنامه‌های درسی مهد کودک‌ها، پیش دبستان‌ها و مدارس افزوده شود. در این راستا با ارتقای سطح آگاهی عموم مردم نسبت به این مشکل، می‌توان به ایجاد محیطی مناسب و ایمن در حین رانندگی در خیابان‌ها وجاده های سراسر کشور کمک کرد.
منبع
روزنامه کیهان, شماره ۲۰۳۰۱, به تاریخ ۹۱/۶/۱۸, صفحه ۷