تاریخچه فرفره

به نظر می‌رسد انسان همواره مجذوب فرفره بوده است. او قدرت چرخاندن فرفره را دارد؛ و تا حدودی به علت توانایی فرفره برای سر پا ایستادن و بر روی نوک خود قرار گرفتن، مثل این است که به گونه‌ای اسرارآمیز و جادویی در مقابل جاذبه زمین می‌ایستد و آن را نقض می‌کند؛ مانند چیزهای دیگری که در طبیعت به‌دست بشر خلق و ابداع شده است، مقطعی از زمان وجود ندارد که بتوان گفت مبدأ اختراع فرفره بوده است. می‌توان گفت که فرفره تقریباً به طور همزمان و به گونه‌ای مستقل از یکدیگر در مناطق مختلف جهان ابداع شده است. بدین ترتیب، متأسفانه اعتبار قطعی اختراع فرفره را نمی‌توان به یک شخص، یک فرهنگ و یا حتی به یک ناحیه جغرافیایی کره زمین انتساب داد.

تعریف: در فرهنگ لغت وِبستِر فرفره چنین تعریف شده است: «یک اسباب بازی کودکان که شکل آن تا اندازه‌ای شبیه مخروطی وارونه است و دارای یک نوک در رأس آن است و بر روی آن تاب می‌خورد. این عمل معمولاً از طریق یک نخ پیچیده نشدهٔ باز صورت می‌گیرد.» این تعریف تا اندازه‌ای محدود است زیرا بسیاری از مرجع‌ها در سرتاسر تاریخ استفاده از فرفره‌ها را در مورد بزرگ‌سالان نیز مطرح نموده‌اند و در مورد برخی فرفره‌ها نیز گفته شده است که هیچ ارتباطی با نخ نداشته‌اند. مثلاً حتی در مالزیای اولیه، چرخاندن فرفره، ورزشی سازمان‌یافته برای بزرگ‌سالان بوده است. این ورزش با فرفره‌هایی به وزن تا ۱۵ پوند صورت می‌گرفته است. در بورینیو و جاوه، صنعت دستی فرفره فقط محدود به بزرگ‌سالان بوده و دارای وزن و اندازه‌های خاصی بوده‌اند. جزیره‌نشین‌های اقیانوس آرام نیز در مورد فرفره مفاهیمی معنوی داشته‌اند. در قرون‌وسطی نوعی فرفرهٔ محلی وجود داشته که اغلب در میدان شهر برای استفاده همگانی قرار داشته است. در کشورهایی مانند چین و ژاپن، شعبده‌بازان و تاب دهندگان فرفره به‌عنوان سرگرم کننده‌های مورد قبول و قابل احترام برای عموم بزرگ‌سالان بوده‌اند. رایج‌ترین مفهوم از یک فرفره این است که فرفره یک شیء در حال چرخش است که فقط تکیه آن به یک نقطه پشتیبان می‌باشد. با این وجود، یک ژیروسکوپ یک فرفره است زیرا دارای یک محور است که در دو نقطه تکیه دارد. درحالی‌که حرکت یک گلوله از یک اسلحه نیز مانند فرفره عمل می‌کند. اگر چه هیچ نقطهٔ تکیه ندارد و بهترین تعریف برای فرفره چنین خواهد بود.:

«اجسامی که بر روی یک محور اصلی تاب می‌خوردند.»

فرفره به‌احتمال زیاد به دفعات و مقدار بسیار زیاد از طریق فرهنگ‌های مختلف که کاملاً مستقل از یکدیگر بوده‌اند، ابداع و نو آوری شده است. همان‌گونه که دی. دبلیو، گُلد در کتاب خود نتیجه‌گیری نموده است. فرفره یک اسباب‌بازی پایدار جهانی است. درصورتی‌که پخش اطلاعات راجع به یک شیء ساده نظیر یک فرفره در میان قاره‌های مختلف آسان بوده است، در آن صورت شواهدی بوده است دال بر این که اختراعات برای بقاء انسان‌هایی که از میان آن‌ها گذشته‌اند نیز حیاتی‌تر بوده است؛ اما چنین نیست. فرفره‌ها در سرتاسر قاره‌ها به‌جز قاره قطب جنوب یافت شده است. اگرچه استفاده آن ظاهراً برای «بازی» بوده است، اما آغاز آن احتمالاً به ماهیت آن فنون بقاء رشد یافته و شناخته‌شده در بسیاری از مناطق دنیا بوده است.

طبیعی‌ترین فرفره یافت شده یک بلوط ساده است؛ مانند دانه‌های افرا که با چرخش سحرانگیز خود درون هوا به آسانی می‌توانسته الهام‌بخش این ابداع باشد. یک پوسته صدف همان‌گونه که در این شکل نشان داده شده، یک فرفره طبیعی است و مطمئناً در این نواحی کشف شده است، زیرا این پوسته‌ها در آنجا در دسترس می‌باشد. بازی ژاپنی که «بیی» یا «بایی» نامیده می‌شود نشان‌دهنده یک پوسته است که برای فرفره استفاده می‌شود و در آنجا فیزیک اجسام در حال چرخش از طریق پُر کردن یک پوسته با موم یا شن به منظور افزایش وزن فرفره کشف گردیده‌است.

آتش افکنه‌ها یا مته‌های ردیفی یافت شده در بسیاری از فرهنگ‌های اولیه با استفاده از چرخش یک شیء نوک‌تیز برای تولید آتش احتمالاً منشأ تولید فرفره چرخان می‌تواند باشد. یک وسیله دیگر یعنی حلقه پیچی که امروزه در وبستر چنین تعریف شده است «یک چرخ طیار بر روی یک دوک که برای تنظیم سرعت یک چرخ در حال چرخش می‌باشد.» شکل‌های یکی از حلقه‌ها دوکی در شماری از سایت‌ها و پایگاه‌ها نظیر تروی (ترکیه) و پرو ماقبل از کلمبیا توسط باستان‌شناسان یافت شده و برای جمع‌کردن و جدا ساختن فیبرها و الیاف مورد استفاده بوده‌است. این حلقه‌های باستانی به‌راحتی می‌توانسته از طریق افزودن یک دیسک برای رشد و تکامل طبیعی آن به فرفرهٔ چرخان تغییر یابد (در قسمت بعد تعریف خواهد شد). مثال‌هایی از فرفره‌هایی که توسط افراد بومی تنگه تورس در جزایر اقیانوس آرام ساخته شده است این نظریه را تقویت می‌کند. اکثر تورس‌های اولیه احتمالاً دارای یک دانه، بلوط یا یک فندق با یک خار یا چوب مشخص در میان آن‌ها بوده‌اند.

یافته‌های باستان‌شناسان در سرتاسر دنیا

باستان‌شناسی به میزان زیادی ما را از طریق جدول زمانی اضافه‌شده و اطلاعات مکان راجع به فرفره، یاری می‌نماید:

• فرفره‌های سفالی در شهر باستانی آور یافت شده است که تاریخ آن مربوط به ۳۵۰۰ سال قبل از میلاد بازمی‌گردد. (امروزه آور مکه یار است که در ۱۸۷ مایلی جنوب شرقی بغداد در عراق واقع شده است.)
• چرخ‌دنده‌های سرامیکی که از تراکوتا ساخته شده است در تروی (ترکیه) ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد یافت شده‌است. (تصویر ۷).

• فرفره‌های چوبی حکاکی شده پیچ و تابی که در مصر کشف شده است به سالیان ۱۴۰۰ تا ۲۰۰۰ قبل از میلاد برمی‌گردد (تصویر ۸).
• در چین فرفره‌های پیچ و تابی یافت شده به ۱۲۵۰ سال قبل از میلاد بازمی‌گردد.
• فرفره‌های سفالی نوع چرخان در تبِس یونان کشف گردیده که با صحنه‌هایی تزیین شده است و نشان‌دهندهٔ فرفره چرخان می‌باشد (هم انواع پیچ‌وتابی (تصویر ۱۰) و هم چرخشی (تصویر ۱۱)) و تاریخ آن به ۵۰۰ سال قبل از میلاد برمی‌گردد. قابل توجه است که برخی از آن شامل زنانی می‌شود که با فرفره بازی می‌کنند. درحالی‌که بسیاری از فرفره‌ها از چوب ساخته شده است، اما ظاهراً فرفره‌های سرامیکی به‌عنوان نذرونیاز به کار می‌رفته؛ یعنی به‌افتخار خدایان مورد استفاده قرار می‌گرفته است (تصویر ۹). برخی از آن‌ها نیز شاید نشانه‌ای از فراوانی و وفور نعمت بوده و گاهی در مقبره به‌عنوان یک جسمی که به دنیای دیگر برده می‌شود، قرار داده شده است.
• فرفره‌های رومی از استخوان ساخته‌شده و به ۲۷ قبل از میلاد اشاره دارد.

ذکر تاریخی فرفره‌ها در ادبیات

نوشته‌های اولیه خاطرنشان نموده‌اند که فرفره برای اولین بار در ادبیات کلاسیک و باستانی مطرح‌شده و به جورچین اضافه شده است.

۱. ایلیاد اثر هومر XIV ۴۱۳ در ۸۰۰ سال قبل از میلاد (یونان باستان) یک داستان راجع به سقوط تروی بوده است.

«... مانند یک فرفره که در آخرین چرخش خود به هم ریخته می‌شود، به خود می‌پیچیده ...»

۲. کتاب جمهوری اثر افلاطون IV ۴۳۶ (چهار) در ۳۶۰ سال قبل از میلاد (یونان باستان)

«یک چرخ یا فرفره که بر روی یک محور ثابت یا مرکز ثابت حرکت می‌کند ممکن است گفته شود که حرکت می‌کند یا نمی‌کند؛ یعنی ممکن است در اطراف و محیط خود حرکت داشته باشد اما محور آن ثابت می‌ماند».

۳. کتاب پرندگان اثر آریستوفان، ۱۴۶۱ در ۴۱۴ قبل از میلاد (یونان باستان)

 «تو این عقیده را داری. من مانند یک فرفره به خود مشغولم.» و باز در جای دیگر می‌گوید. «فرفره، در اینجا چیزی است برای چرخاندن (برداشتن یک شلاق دراز)».

۴. انه‌ایید اثر ویرژیل، VII ۳۷۸ (هفت) در ۱۹ قبل از میلاد (شاعر رومی)

«او سرگردان و بی هدف پرسه می‌زند، تب دارد و بی قرار نیست و در میان راه‌های عمومی همان‌گونه که اغلب در زیر چرخش تازیانه‌های یک فرفره پیچ و تاب خورده خود را در یک پیچ و تاب طولانی به سوی یک قصر می‌بیند. در نمایش نزدیک به پسرها، و مطیع و فرمانبردار شلاق است. شلاق دور و حول دایره‌های عریض در دید حیرت زدهٔ ارباب کوچک خود می‌چرخد. اربابی که نگاه تحسین آمیزش به جعبه چوبی چرخان به چیز تازه‌ای در زیر شلاق‌هایش زندگی می‌بخشد».

۵. هکسامر ۵ اثر سنت باسیلوس (۳۶۵ پس از میلاد).

«مانند فرفره‌ها، که نتیجه‌ای از یک ضربه اولیه می‌باشند، به خودشان جهت می‌دهند و حول محورهای خویش می‌چرخند، بنابراین نظم و ترتیب جهان اولین اصول خود در اولین قانونش را پیدا نمود و سپس در توالی و چرخه‌های کامل حرکت نمود تا زمانی‌که به تکمیل این نظام دست یافت.»

​۶. ارجاعاتی از شکسپیر (۱۶۱۶- ۱۵۶۴ بعد از میلاد)

۱. (Merry Wives of Windsor) همسران مبارک از ویندشور، جلد اول، صفحه ۲۷(سال ۱۶۰۱)

«... نقش یک فرفره پیچ و تاب خورده و گریزان را بازی می‌کند.»

۲. داستان زمستان جلد ۱ و ۲ صفحه ۱۰۳

... آنقدر به اندازه کافی بزرگ نیست که یک فرفره متعلق به پسر بچهٔ مدرسه‌ای را حمل نماید».

۳. کورپالانوس جلد I. Ix. صفحه ۲۴

«مرا نزدیک انگشتان شست خویش می‌چرخاند، مانند زمانیکه یک نفر فرفره را می‌چرخاند»

۴. شب دوازدهم جلد I. Iii صفحه ۴۴

«انگشت شصت پا را مانند o’ بچرخان یعنی مانند یک فرفره محلی که می‌چرخد.»

انواع فرفره

گروه و دسته‌های فرفره از طریق روش چرخاندن آن‌ها متفاوت می‌باشد. ترتیب فهرست شدهٔ آن به هر حال دلالت بر رشد و توسعهٔ یکی به دیگری نمی‌نماید:

۱- چرخنده – با دست‌ها و انگشتان به‌وسیلهٔ تاب دادن ساقه و چوب آن چرخانده می‌شود.

۲- فرفره دارای پشتیبان – توسط یک طناب می‌چرخد درحالی‌که فرفره از بالا به پایین به شکل قائم توسط یک پشتیبان نگه‌داشته می‌شود.

۳- فرفره پیچ و تابی یا شلاقی – که به‌وسیلهٔ پیچاندن و ضربه شلاقی به فرفره می‌چرخد و حرکت آن ادامه می‌یابد.

۴- فرفره‌های پرتابی – با یک طناب در بدنهٔ فرفره می‌چرخد و پرتاب موجب چرخش می‌شود.

۱- فرفره چرخنده

با دست‌ها و انگشتان از طریق تاب دادن ساقهٔ آن چرخانده می‌شود.

ابتدایی‌ترین شکل فرفره است و در بسیاری از فرهنگ‌ها ثابت است و به شکل یک دانه یا میوه دارای یک خار نوک‌تیز می‌باشد. اصلی‌ترین شکل آن تیتوتِم (teetotem) می‌باشد که به‌عنوان «یک نوع فرفره که با انگشتان چرخانده می‌شود به ویژه یک نوع از آن در طرف‌هایش حروف نوشته شده و برای نشان دادن مراحل بازی مورد استفاده قرار می‌گیرد» تعریف شده است. نمونه‌هایی از آن در بسیاری از کشورها از جمله ژاپن، آلمان، لهستان، کره، فرانسه و اسکاتلند یافت می‌شود. بازی‌های دوران کودکی با این نوع فرفره یا به این شکل بوده است که صرفاً مشخص شود چه تعداد فرفره همزمان باهم می‌توان چرخاند و یا برای تلاش در انجام دادن کاری قبل از این که حرکت فرفره متوقف شود. با این وجود، انواع بازی‌ها در زمانی ابداع شدند که شکل این تیتوتم به شکل یک مکعب رشد یافت. بر روی هر وجه آن مکعب یک لغت خاص نوشته‌شده که به معنای یک مرحله از این بازی است. به‌عنوان مثال «T» (برای توتوم) به معنای همه‌چیز، «A» (به‌جای اُفر) به معنای نصف، «D» (برای دِپون) به معنای قرار دادن چیزی بیشتر درون آن و «N» (برای نیهیل) یعنی آن فرد نه مهره می‌گذارد و نه بیرون می‌رود. شکل‌های بازی با توجه به ملیتی که از آن اسباب‌بازی استفاده می‌کنند، تغییر می‌یابد. دریدل یهودی حروف عبری را بر روی آن‌ها به نمایش می‌گذارد و در مراسم هانوکا از آن استفاده می‌کنند اما معنا و مفهوم معنوی و روحانی ندارد.

ژاپن به‌ویژه به خاطر فرفره‌ها به‌عنوان بخشی از فرهنگ آن سرزمین، مشهور است. چرخاندن فرفره که به ندرت محدود به کودکان بوده است، یک مهارت مورد احترام و پرطرفدار شعبده‌بازان و هنرمندان کمدی می‌باشد. چرخنده‌های ژاپنی از چرخنده‌های دیگر از نظر طول ساقه‌های نازک تفاوت داشته است؛ بنابراین نام «فرفره دوکی» را به آن‌ها گذاشته‌اند. (تصویر ۱۷) یک نوع خاص فرفره با روپوش آهنی در ژاپن هست که «تتسودو» نامیده می‌شود. دوک فلزی ۱۷ دور در نوک دارد و یک حلقه فلزی در اطراف قسمت بیرونی بدنه چوبی آن قرار دارد. این توزیع اضافی وزن در قسمت خارج موجب چرخش طولانی‌تر آن به طور چشمگیری می‌شود. در این شکل، تسودو همچنین می‌تواند به‌عنوان یک فرفرهٔ میخی به‌کاربرده شود. یک چرخاننده ماهر فرفره بدین ترتیب می‌تواند این فرفره را بردارد و آن را بر روی یک پایه تنظیم نماید. نخ آن را محکم بکشد و یا حتی فرفره را در میان لبهٔ شمشیر حرکت دهد. انواع فرفره‌های دوکی در چین و کره یافت می‌شوند که بدنهٔ آن‌ها از بامبو درست شده است. بامبو فراهم‌کنندهٔ یک ماده سفت‌وسخت و محکم با وزن متوسط است که به طور طبیعی از نظر شکل مدور می‌باشد. این فرفره‌ها که به خاطر بدنه رنگارنگشان معروف‌اند گاهی اوقات به‌عنوان «فرفره‌های فانوسی» مطرح می‌شوند (تصویر ۱۹).

فرفره نوک‌دار (که اختراع آن در سال ۱۹۵۳ به شماره ۶۵۶۵۴۰ در بریتانیا به ثبت رسیده است) یک میخ با یک بدنهٔ توپ شکل است. با چرخاندن فرفره با ساقه به سمت پایین همان طور که انتظار می‌رود، می‌چرخد. اگر فرفره را به آرامی بر روی بدنهٔ مدور آن با یک میخی که اشاره به سمت بالا دارد بچرخانید به‌راحتی حول میخ آن می‌چرخد. یک فرفرهٔ پلاستیکی با همین مشخصات چرخشی توسط یک مرد سوئدی اختراع‌شده و «نوک ضربه‌ای» یا «تیپی تاپ» نامیده شد. ابداع این کار یک معمای هندسی و فیزیکی و تا حدودی ریاضیاتی می‌باشد.

۲- فرفره دارای پشتیبان

این فرفره توسط یک طناب درحالی‌که که به طور قائم با یک پشتیبان نگه‌داشته می‌شود، می‌چرخد. این چرخنده به‌وسیلهٔ کشیدن ساقهٔ آن امتداد می‌یابد؛ اما حرکت آن به میزان چرخشی محدود است که به‌وسیلهٔ چرخش انگشتان می‌تواند ایجاد شود. بازیِ آن توسط پیچیدن یک ریسمان یا طناب در اطراف ساقهٔ آن و کشیدن و باز کردن آن از ساقه صورت می‌گیرد. در نتیجه این امر موجب افزایش چرخه می‌شود. مشکل این روش راست نگه‌داشتن فرفره در هنگام کشیدن نخ می‌باشد. دستگیره‌هایی و یا قلاب‌هایی برای راست نگه‌داشتن فرفره با یک دست و توانایی کشیدن طناب با دست دیگر طراحی شده است. بدین ترتیب دستگیره فرفره را در زمانی که می‌چرخد، پرتاب می‌کند. فرهنگ‌های اولیه از چوب و یا یک هسته سوراخ‌دار برای دستگیرهٔ آن استفاده می‌نمودند. یک ژیروسکوپ اسباب‌بازی به همین روش مورد استفاده قرار می‌گیرد به‌هرحال یک قاب و چارچوب در حول ژیروسکوپ وجود دارد که اثر دستگیره و یا قلاب را بیشتر می‌کند و موجب چرخش سریع محیط باقی‌ماندهٔ آن دیسک چرخان می‌شود.

نوعی از این فرفره در واقع این طناب را به محور فرفره گره می‌زند. زمانی که کشیده می‌شود، سخت نبودن آن فرفره را می‌چرخاند و طناب در جهت مخالف ساقهٔ آن در قسمت بالا بازی می‌کند و کشیدگی‌های مجدد را میسر می‌سازد و موجب چرخش پیوسته اما برعکس آن می‌شود.

۳- فرفره‌های پیچ و تابی یا شلاقی

این‌گونه از فرفره‌ها از طریق پیچ‌وتاب دادن شلاق آن چرخیده و حرکت آن ادامه می‌یابد. همان‌گونه که در قبل مطرح شده است، اگرچه شکل فرفره‌های شلاقی ابتدا در ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد در مصر و ۱۲۵۰ سال قبل از میلاد در چین یافت شده است، اما نوشته‌های رسمی ثبت فرفره‌های شلاقی را در ابتدا ۱۳۴۴ سال بعد از میلاد (الکساندر رومی) و به طور متداول‌تری در قرن‌های هیجدهم و نوزدهم نشان داده‌اند. توزیع فرفره‌های شلاقی ظاهراً جهانی بوده است زیرا مثال‌هایی از آن در اروپا، آمریکا، آسیای جنوب شرقی، جزایر اقیانوس آرام، هند و آفریقا مشاهده شده است. بسیاری از منابع اعتبار اختراع فرفرهٔ شلاقی را به چین داده‌اند که پس از آن توسط ملوانانی که آن‌ها را در سفرهای خود به چین دیده‌اند به قارهٔ اروپا آورده شده است و در مورد آن‌ها در نسخه‌های خطی اروپایی قرن چهاردهم اشاره شده است. اگرچه به نظر می‌رسد این فرفره‌ها دوباره در سایر مناطق دنیا مانند مصر نیز گسترش یافته است. این رشد همزمانِ انواع مختلف فرفره‌ها توسط مطالعهٔ قبایل بدوی در حال حاضر به اثبات می‌رسد؛ زیرا موارد مشابهی بدون دانستن و اطلاع از وجود آن‌ها در فرهنگ‌های پیشرفته وجود دارد.

فرفره شلاقی اغلب بر روی شکل مخروطی اصلی آن نگه‌داشته می‌شود و از چوب، سفال و در برخی موارد سنگ ساخته شده است. در طول قرن هیجدهم، فرفره‌های شلاقی سنگین از آهن به‌منظور چرخاندن بر روی یخ حوضچه‌ها و دریاچه‌ها ساخته شده است به میخ فرفره شلاقی وارد نمی‌شود زیرا این نقطه تحت تأثیر فشار روی آن نمی‌باشد که همانند فرفره‌های میخ‌دار آن را بچرخانند. هرگونه عدم تعادل در ساختار فرفره همچنین از اهمیت کمتری برخوردار است. چون به نظر می‌رسد عملکرد چرخش مدام، تأثیر آن را بر روی چرخش فرفره جبران می‌سازد. روش چرخاندن آن به معنای واقعی کلمه چرخش و شلاق زدن به یک طرف فرفره و شلاقِ مدام بر روی آن به‌منظور حفظ چرخش فرفره می‌باشد. ماده و جنس خود شلاق احتمالاً مهم‌ترین مسئله برای چرخش فرفره بوده است. اروپایی‌ها پوست مارماهی را ترجیح می‌دادند زیرا ارزان و نرم و در مقابل ترک‌خوردگی مقاوم می‌باشد. آمریکا، آسیا و فرهنگ‌های بدوی‌تر از پوست‌های مختلف و یا طناب‌ها یا پارچه‌های بافته‌شده استفاده می‌کردند.

چرخاندن فرفره برای هر دو جنس زن و مرد در یونان باستان مورد قبول بوده است (تصویر ۹ و ۲۲). همان‌گونه که این مسئله در کنده‌کاری‌های سفالی و نقاشی‌ها نشان داده شده است. در جزایر اقیانوس آرام و فرهنگ‌های آسیای جنوب شرقی این بازی عمدتاً ورزشی مردانه بوده و به ندرت دخترها و زن‌ها در آن شرکت می‌جسته‌اند و زن‌ها و دخترهای اروپایی به ندرت با فرفره بازی می‌کردند. جالب توجه است که فرفره به طور خاصی به‌عنوان یک شکل بازی قابل‌قبول در اظهارات مدرسه هاروارد در انگلستان در سال ۱۵۹۱ از نظر «ترتیب رتبه و قانون» مطرح شده است که «... دانشمندان نباید اجازه بازی به‌جز روزهای پنج‌شنبه در بعضی‌اوقات که هوا خوب باشد و شنبه یا نیمی از تعطیلات پس از نماز (نیایش) داشته باشند و بازی آن‌ها راه‌اندازی فرفره باید باشد. علاوه بر آن شیر و خط انداختن برای هندبال، دویدن یا پرتاب کردن تیر و کمان را باید بازی کنند و مجاز به انجام بازی‌های دیگر نیستند (پرتاب کردن احتمالاً به معنای پرتاب تیر و کمان بوده است.) عبارت «راه اندازی یک فرفره» به معنای بازی با یک فرفره شلاقی است که مطمئناً یک راه ارزان ورزش کردن بوده است.

فرفرهٔ محلی (یک فرفره شلاقی) نه تنها برای سرگرمی یا ورزش آماده‌سازی تصور می‌شده است، بلکه برای حفظ رفتار درست و جهت‌دار و یا حتی به‌عنوان یک ورزش رقابتی بین شهرها بوده است. اگرچه به نظر می‌رسد که فرفرهٔ محلی اصلی بقاء کمی داشت اما به پیدایش یک شیء کاملاً بزرگ و احتمالاً به‌اندازهٔ و بلندی ۸ اینچ کشانده شد که نتیجهٔ آن وجود حداقل ۲ پوند وزن بوده است. این فرفرهٔ محلی باید در صحن شهر نگهداری می‌شد و مطمئناً برای حفظ یک چنین شیء سنگینی نیاز به استحکام و دوام بوده و برای چرخاندن آن در هر زمان بیش از یک فرد بزرگ‌سال شلاق زده و آن را می‌چرخاندند. همچنین نقل شده است که برای فراهم ساختن وسیلهٔ گرم سازی آن نیز تلاش فیزیکی لازم است.

۴- فرفره پرتابی

چرخاندن فرفره از طریق یک طناب درون بدنهٔ آن و پرتاب آن که موجب چرخیدن می‌شود صورت می‌پذیرد. این فرفره اغلب به طور رایجی «فرفره میخی» اصلی تا یک نقطه کنده‌کاری می‌شدند که یک «میخ» واقعی جا داده‌شده درون آن نبوده است. فرفره پرتابی به طور کلی به شکل گلابی است و معمولاً دارای چند نوع نقطه در انتهای باریک آن می‌باشد و با یک طناب پیچیده شد و به منظور باز شدن طناب از فرفره آن را پرتاب می‌کنند که این امر موجب چرخش فرفره می‌شود. پرتاب نمودن فرفره به نظر نمی‌رسد که در نمونه‌های کلاسیک آن وجود داشته باشد؛ اما سایر فرهنگ‌های اولیه آن‌ها را به‌ویژه در مالزی و ژاپن رشد و توسعه داده‌اند.

فرفره پرتابی که فراهم‌کنندهٔ شکل‌های بیشتری از بازی نسبت به سایر شکل‌های دیگر فرفره می‌باشد تنها مهارت واقعی فرفره سازی است زیرا مهارت فرد بازیکن را می‌توان اندازه‌گیری نمود و حتی در رقابت و مسابقه از آن استفاده نمود. برخی بر این باورند که فرفره پرتابی از فرفرهٔ شلاقی زاده شده است. چون چرخنده‌های فرفره می‌توانستند با فرفره‌ای بازی کنند که فعالیت شدید کمتری نسبت به فرفرهٔ شلاقی داشته باشد. سایر مراجع بر این باورند که ژاپن اعتبار منشأ فرفره پرتابی است و اگرچه هیچ تاریخ و یا خصوصیاتی برای تأیید این ادعا وجود ندارد اما به نظر می‌رسد که به ژاپن یا سایر فرهنگ‌های آسیایی شمال شرقی باید اعتبار چرخاندن فرفره‌هایی با یک نخ را داد.

چوب به‌احتمال زیاد ماده‌ای است که برای برخی از فرفره‌ها به‌کار می‌رفته و شیارهایی داشته است که پیوستگی موقت با طناب را آسان‌تر ساخته است. میخ خود به تنهایی و به سادگی به‌عنوان بخشی از بدنهٔ فرفره بوده است. بعداً استخوان‌ها یا چوب‌های سخت‌تر مورد استفاده قرارگرفته‌اند و سرانجام به فلز تکامل یافته است. یک میخ یا درفش کشانده شده و یا به یک سوراخ درون بالای فرفره متصل می‌شده است. توازن فرفره خود در هنگام چرخش مستقلانهٔ فرفره حائز اهمیت است و یک فرفرهٔ نامتوازن به طور نامنظم می‌چرخد. اگر اندازهٔ میخ کوچک‌تر شود، تماس کمتری با سطح چرخان داشته و باعث کاهش اصطکاک و رشد سرعت و زمان چرخش می‌شود.

چرخیدن درون یک هدف، اجسام درون یک هدف را از بین می‌برد. سایر فرفره‌های چرخان را بیرون کرده و به آن‌ها ضربه زده و از هدف خارج می‌سازند. یک فرفره در حال چرخش در بازی‌های رایج فرفره پرتابی این‌گونه عمل می‌کرده است. اغلب فرفره‌های به‌یادماندنی در تاریخچهٔ اخیر، فرفره‌های پرتابی چوبی با نقطه‌های میخی است که در نبرد فرفره‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفته است. بازیکنان تلاش می‌کردند که به فرفره‌های رقیب دیگر ضربه بزنند به این منظور که آن را دو قسمت سازند.

در طول قرن‌های ۱۸ و ۱۹ فرفره‌ها یک سرگرمی مورد علاقهٔ کودکان در اروپا و آمریکا بوده است. فرفره‌های میخی و فرفره‌های شلاقی همان‌گونه که در این چاپ‌های چوبی بلوکی نشان داده شده، از آن دورهٔ زمانی از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. فرفره‌ها پس از آن اغلب از چوب، آهن و قلع ساخته شده‌اند.

روش‌های پرتاب یک فرفره

جالب توجه است که چندین روش پرتاب یک فرفره با یک بند وجود دارد. روش‌های مختلف پیچاندن نخ در اطراف ساقهٔ فرفره از شکل خود فرفره، همچنین روش‌های مختلفی از نگه‌داشتن و پرتاب نمودن فرفره به‌ویژه بر اساس اولویت و ارجحیت وجود دارد؛ اما این مسئله همچنین تنها بستگی به این دارد که شخص چگونه و کجا این مهارت را آموخته است. زمانی که یک فرفره پرتاب می‌شود، ریسمان از فرفره باز می‌شود. در هنگامی‌که باز می‌شود فرفره شروع به چرخیدن می‌نماید تا زمانی که ریسمان کاملاً بازشده و از دور فرفره باز شود. طول و ضخامت ریسمان، شکل فرفره و مکانیک پردازش آن همگی عواملی برای چگونگی چرخش فرفره می‌باشد. یک پرتاب ایده‌آل طوری است که فرفره با نوک آن فرود آید و به‌صورت عمودی قرار گیرد.

پیچیدن فرفره

شکل A. فرفره‌های پرتابی اولیه با یک رأس مدور ساخته‌شده‌اند. در این موارد، ریسمان با یک رشته ریسمان که در یک طرف فرفره قرار دارد، پیچیده می‌شود و به سمت پایین تا نوک آن ادامه می‌یابد. سپس در اطراف فرفره بر روی محل اولیه پیچیده می‌شود. «دکمه» در انتهای ریسمان در پشت دست قرار می‌گیرد و نخ در بین این دو انگشت واقع می‌شود. زمانی که فرفره آزاد می‌شود، این نخ بین این انگشتان قفل شده باقی می‌ماند.

تصویر B. بعداً یک شیار گاهی اوقات در بالای فرفره ساخته می‌شد به‌طوری که یک ریسمان با یک گره در انتها بتواند در جای این شیار قرار گیرد و سپس به سمت پایین تا نوک آن ادامه می‌یابد و در دورتادور فرفره به شکل عمودی قرار می‌گیرد.

تصویر C. در تاریخ اخیر (قرن بیستم)، بسیاری از فرفره‌ها طوری تکامل یافتند که دارای یک سر با لبهٔ کلاهکی باشد به‌طوری که نخ را بتوان حول این کلاهک پیچاند و گره را در انتهای این نخ قفل نمود و سپس آن را به سمت پایین نوک ادامه داد و به سمت بالا حول فرفره پیچاند. (فرفره‌ها در تصاویر B و C را می‌توان به این روش پیچاند.)

نگه‌داشتن فرفره:

زمانی که فرفره پیچیده می‌شود، می‌توان آن را نگه داشت و به روش‌های مختلف پرتاب نمود. در برخی از آن‌ها نوک به‌صورت عمود قرار می‌گیرد درصورتی‌که در مورد بقیه ترجیح داده می‌شود که در هنگام پرتاب آن نوک فرفره در کنار آن قرار گیرد. متداول‌ترین روش در ایالات‌متحده آمریکا از دهه ۶۰ نگه‌داشتن فرفره در یک حالت وارونه درحالی‌که نوک آن بالا باشد، بوده است.

پرتاب نمودن فرفره:

روش‌های مختلفی برای پرتاب نمودن فرفره وجود دارد:

۱- پرتاب از زیردست (جلی): فرفره‌ها را می‌توان با یک حرکت زیردست پرتاب نمود. در آنجا فرفره با یک نوع بالا رفتن و پرتاب حرکت دست می‌چرخد، درنگ کردن می‌تواند یک مشکل در مورد این نوع از محسوب شود و سبب کاهش سرعت‌بالای چرخش می‌گردد.

۲- پرتاب از بالای دست (تا زیر گردن): در زمانی که فرفره در بالای دست پرتاب می‌شود، مشابه پرتاب یک توپ، سرعت و دقت افزایش می‌یابد؛ اما این کار در یک جهت و به سمت پایین صورت می‌گیرد.

۳- پرتاب جانبی (روش برعکس پرواز عادی دیسک متحرک پرتاب‌شده) فرفره در دست از سمت بالا به پایین و برعکس نگه‌داشته می‌شود. درحالی‌که نوک آن به سمت بالا است، بازو کشیده می‌شود. بازو به سمت جلو در حالی کشانده می‌شود که فرفره آزاد گردد. دقت به طور چشمگیری در مورد این نوع پرتاب افزایش می‌یابد به میزانی که بازیکنان ماهر می‌توانند درپوش یک بطری را پرتاب کنند.

تاریخچه‌ی اخیر پرتاب فرفره

شرکت اسباب‌بازی دونکن در اوایل دههٔ ۱۹۶۰ شروع به ترویج فرفره‌های چرخش نمود. متصدیان ترویج کالا مانند آن‌هایی که یویو استفاده کرده‌اند به شهرهای مختلف ایالات‌متحده آمریکا فرستاده شدند تا این کالا را تبلیغ نمایند. فرفره‌های اولیه از چوب ساخته‌شده و قابل چرخش بوده و درشکه‌ها و یا ماشین‌های اسپری رنگ‌آمیزی شده‌اند. در طول این زمان پلاستیک نیز توسط شرکت‌هایی نظیر دونکان، فستیوال و رویال تولید شدند. فرفره‌های پلاستیکی از نظر وزن با فرفره‌های چوبی قابل‌مقایسه بوده و مدت‌زمانی طولانی‌تر می‌چرخند. این مسئله به خاطر این حقیقت است که فرفره‌های پلاستیکی توخالی بوده و جرم آن به سمت بیرون است. در طی سالیان ۱۹۶۴- ۱۹۶۳ مسابقات محلی مالی دونکن در محلی برگزار شد با این هدف که یک مسابقه محلی به مسابقات ملی چرخاندن فرفره که در دیسنی‌لند هر ساله در کالیفرنیا اجرا می‌شود، بفرستد (مسابقات ملی در سرزمین دیسنی به مدت سه سال از ۱۹۶۴- ۱۹۶۲ برگزار شد اما در سال ۱۹۶۲ تنها برای یویو برگزار می‌کند درحالی‌که در سال ۶۳ و ۶۴ مسابقات هم در بازی یویو و هم در مورد چرخاندن فرفره برگزار شده است). جایزهٔ نقد آن پنج هزار دلار بوده که در سال ۱۹۶۴ مبلغ بالایی محسوب می‌شود. رندگان سال ۱۹۶۴ در مقام اول پیتی اسپان و در مقام دوم فورست لارشن (دومین) و در مقام سوم باب دونا (سومین) بوده‌اند. در سال ۱۹۶۵ شرکت دونکن دچار ورشکستگی شد. این امر موجب مأیوس شدن بسیاری از جوانان مصمم بازیکن فرفره شد و مسابقات نیز متوقف شد و مسابقات محلی فرفره بازی تنها به دو سال محدود شد.

در آگوست ۱۹۹۱ در جشنوارهٔ بین‌المللی شعبده‌بازان، یک کارگاه آموزشی توسط دان اُلنی از صنعت اسباب‌بازی سازی نیویورک در مورد چرخاندن فرفره‌های میخی صورت گرفت. بسیاری از این عصای «جدید» شعبده‌بازی استقبال نمودند و کارگاه‌ها هر ساله با کمک برخی از بازیکن‌های «اصلی» فرفره در دههٔ ۱۹۶۰ مالند دیل و والری اُلیور برگزار شد و رشد نمود. ترفندهای جدید زیادی توسط بیشتر بازیکنان فرفره اخیراً به آن اضافه‌شده و تازه‌واردان و اندازهٔ کارگاه‌های آموزشی چرخاندن فرفره هر ساله افزایش یافت. سال ۱۹۹۱ همچنین به‌عنوان اولین سالی مشخص شد که ماساهیرو میزونو ترفندهای فرفره‌های ژاپنی را در فستیوال ایجا (IJA) اجرا نمود. فرفره‌ها و ترفندهای باشکوه ژاپنی که توسط ماساهیرو اجرا شد، نقش بزرگی در دامن زدن به علاقهٔ رو به رشد چرخاندن فرفره داشت.

تا سال ۱۹۹۹ بار دیگر علاقه به چرخاندن فرفره در بازار خرده‌فروشی در زمانی دامن زده شد که شرکت‌هایی نظیر شرکت اسباب‌بازی‌های مهارتی اسپینتاستیک و «شرکت بعداً چه چیز» (واتس نکست) با خطوط فرفره‌های چرخشی خود وارد شدند و بار دیگر شروع به ترویج و نمایش آن نمودند. در طول دو سال بعد از آن، دونکن (که هم اکنون مالکیت آن با فرآورده‌های فلامبو بوده است) شروع به فروش یک رشته از فرفره‌ها بار دیگر نمودند؛ و سایر شرکت‌ها نظیر موس استرالیا و یویو جام در ایالات‌متحده به آن‌ها پیوستند.

در سال ۲۰۰۰ اولین مسابقه چرخش فرفره بعد از دههٔ ۶۰ در طول مسابقات جهانی یویو در اُرلندو، فلوریدا برگزارشده و بار دیگر توسط یک مسابقه فرفره در طول مسابقات ملی یویو در چیکو کالیفرنیا در ماه اکتبر همان سال دنبال شد و توسط این دو رویداد در سال ۲۰۰۱ و ۲۰۰۲ به‌عنوان اولین سالی مشخص شد که یک مسابقه ملی چرخاندن فرفره به طور رسمی از سال ۱۹۶۴ اجرا شده است.

اولین فرفره بلبرینگی و ساچمه‌ای که به‌صورت تجاری تولید شد توسط دِیل اُلیور در نوامبر ۱۹۹۵ طراحی شد و از طریق شرکت اسباب‌بازی‌های مهارتی اسپاینتاسیتکس در سال ۱۹۹۹ در فرانسه معرفی شد. در این مدل بلبرینگی که نام فرفرهٔ تُرنادو نامیده شد، به خاطر کاهش اصطکاک بین نوک فرفره و سطح چرخان آن موجب می‌شد که زمان چرخش آن افزایش یابد. نوک این نوع فرفره ساچمه‌ای نمی‌چرخد، بنابراین بین آن و سطح یا اصطکاکی وجود ندارد و یا اگر باشد اصطکاک بسیار کم و اندک است. یک سری کاملاً جدید از ترفندهای فرفره‌ای هم اکنون با استفاده از فن آوری ساچمه‌ای امکان‌پذیر است که در فرفره‌هایی با نوک ثابت انجام آن نمی‌تواند صورت پذیرد. برعکس، ترفندهایی وجود دارد که محدود به فرفره‌های نوک ثابت است، نظیر ترفندهای احیاء سازی که مستلزم وجود اصطکاک بین نوک و ریسمان برای حفظ چرخش فرفره می‌باشد. فرفره دو سردار نوع دیگری از فرفره است که به انواع فرفره‌های چرخان در حال پیشرفت اضافه شده است. این نوع فرفره توسط لوپس بورگ اختراع شد و در فوریه سال ۲۰۰۰ به‌وسیلهٔ یویو جام معرفی شد. نوک‌های چرخش آن چه به‌صورت ساچمه‌ای و یا ثابت که در هردو کلاهک فرفره و نیز نوک آن قرار دارد.

انواع فرفره

۱- فرفره با صدای زنگ – از طریق چرخش یک طناب می‌چرخد. این امر موجب حرکتی در دو جهت می‌شود. اگرچه از نظر جهانی شکل آن به‌عنوان فرفره تصور نمی‌شود اما این حالت که صدای زنگ می‌دهد در این دسته‌بندی قرار می‌گیرد زیرا بر روی یک محور اصلی می‌چرخد و به‌عنوان یک اسباب‌بازی مورد استفاده قرار می‌گیرد و تا حدودی متفاوت است زیرا یک شیء دارای افسار می‌باشد. به این معنا که توسط یک طناب یا ریسمان متصل شده است.

درحالی‌که منشأ این نوع فرفرهٔ زنگ دار در جایی درون تاریخچهٔ باستان پنهان است؛ اما تقریباً در هر فرهنگ چنین اسباب‌بازی وجود دارد. نقاشی‌های یونانی‌های باستان اغلب نشان‌دهندهٔ زنان بزرگ‌سال یا پسران جوانی است که با آن بازی می‌کنند که معمولاً نشان‌دهندهٔ صحنه‌هایی از ثروتمندان یا شرکت‌کنندگان در بازی‌های المپیک می‌باشد. مثال‌هایی از این نوع همچنین در افریقای بدوی یافت می‌شود. بومیان آمریکای جنوبی آن را «موو- موو» می‌نامیدند. نام‌های دیگر آن ویزر، چرخ جادو یا لوزی می‌باشد و از یک دیسک، چرخ یا صفحه ساخته شده است که از میان آن بندها از درون‌مرکز عبور می‌کنند.

مسئله شگفت‌انگیز این است که یک آیینهٔ اتروسکانی (Etruscan) از جنس برنز پیدا شده است که تصویر زنی در حال بازی کردن با بارِز (فرفرهٔ زنگ دار) در آن است. اتروسکان ها مردم باستانی بودند که در هشتمین تا اولین سده قبل از میلاد مسیح در ایتالیای مرکزی می‌زیسته‌اند و بقایای بسیارکمی از زبان و یا فرهنگ آن‌ها باقی مانده است.

۲- یویو – فرفره دارای افسار و قلاده که با استفاده از انرژی جنبشی و اینرسی موجب حرکت دو جهته می‌شود.

۳- دیابلو – فرفرهٔ باورنکردنی و شگفت‌انگیز که فرفره‌ای است که در ریسمانی بین دو چوب حرکت می‌کند. از دو مخروط در هر دو انتها تشکیل شده است و دارای یک میل مرکزی است. چرخش آن از طریق نگه‌داشتن یک ریسمانی است که به این دو چوب وصل است و با استفاده از اصطکاک بین این نخ و میل به‌وسیلهٔ به حرکت در آوردن این چوب‌ها در بالا و پایین می‌چرخد. به نظر می‌رسد منشأ آن کشور چین است. در طی دههٔ صد مبلغان این اسباب‌بازی را با خود به اروپا آوردند و سرانجام به ایالات‌متحده آمریکا راه یافت و در آنجا در سال ۱۹۰۷ توسط پارکر براس به‌صورت تجاری به فروش رسید.

۴- فرفره پُمپی – این فرفره توسط یک پیستون که بر روی یک بالشتک مارپیچی شکل در حال حرکت است، به سمت پایین کشانده می‌شود. این مسئله موجب چرخش آن بر بدنهٔ فرفره می‌شود. پُمپ کردن‌های پی در پی موجب می‌شود که فرفره سرانجام خودش بچرخد. موسیقی یا عملکردی نیز به‌تدریج در قسمت درونی فرفره برای سرگرمی افزوده می‌شود.

انواع فرفره‌های پیچشی

۵- فرفرهٔ فنری- از یک چرخنده تشکیل شده است که دارای یک کلاهک فنری است که بر روی بدنهٔ این فرفره می‌چرخد. فشار واردکردن بر روی یک ساقه این بدنهٔ فرفره را از فنر آزاد ساخته و موجب چرخش فرفره می‌شود. این نوع فرفره فناوری قرن نوزدهم می‌باشد اما تعداد اندکی از آن‌ها به علت بد بودن احتمالی وضع مکانیزم فنری وجود دارد. درحالی‌که فرفره‌های فنری اصلی از فاز ساخته شده است، اما نمونه‌های اخیر بیشتر بدنهٔ پلاستیکی دارند.

۶- فرفرهٔ جادویی یا سایه نما – فرفره‌هایی که شکل آن‌ها طوری ساخته شده است تا سایه‌ای از چهره را در هنگام چرخش می‌اندازد. مثالی که در اینجا نشان داده شده است یکی از پادشاهان لوئیس چهارم را نشان می‌دهد (تصویر ۲۹). در سال ۱۷۹۰ یک فرفره نیمرخی از ماریا آنتوانت را به تصویر کشاند. در آلمان، زابرکریسل یا فرفره جادویی با استفاده از یک شکل سیمی منشأ گرفت که در هنگام چرخیدن به‌عنوان یک جسم جامد ظاهرشده و یک سایه نما از یک چهره را به وجود می‌آورد.

۷- ویزر- در طی دههٔ ۱۹۶۰، کمپانی یا شرکت مَچ باکس (قوطی کبریت) این نوع فرفره را تولید نمود که دارای یک نوع موتور اصطکاکی درون‌سوز بود و از طریق سُر خوردن و لغزیدن نوک فرفره در طول یک سطح صاف عمل می‌کرد. این عکس در اینجا نشان‌دهندهٔ یک ویزر است که توسط شرکت تیکو ساخته شده است. یک نوع فرفرهٔ مشابه آن نیز توسط شرکت دونکن توسعه داده شده است، موسوم به ویزِر می‌باشد.

۸- فرفره آیوُلین (Aeolian) – این نوع فرفره چرخان به‌وسیلهٔ باد پِر می‌خورد و می‌پیچد. نام آن پس از خدای باد که به زبان یونانی آیولوس نامیده می‌شده، به‌کار رفته است. این نوع فرفره در طول قرن نوزدهم شهرت یافت و از یک صفحه تشکیل شده است، دارای بریدگی و شکاف‌های زاویه‌داری به سمت بالا بوده و یک سوزن درون‌مرکز آن جا داده شده است. وزیدن از پایین به درون مرکز به‌ویژه از طریق انواعی از فرفره موجب چرخش این فرفره خواهد شد.

انواع فرفره‌های پرتابی

۹- فرفره سوتی یا وزوزی – این فرفره‌ها دارای سوراخ‌هایی است که ایجاد صدا می‌کنند. اولین ثبت اختراع آن در ایالات‌متحده به نظر می‌رسد توسط وودیرج در سال ۱۸۵۴ بوده است (شمارهٔ ۱۱۱۸۷، توسعه فرفره‌های سوتی).

۱۰- فرفرهٔ دوتایی یا فرفرهٔ دوقلو – فرفره‌های تو در تو که در زمانی که پرتاب‌شده و یا چرخانده می‌شود از هم جدا می‌گردند.

۱۱- فرفره مغناطیسی – فرفره‌هایی هستند که در کلاهک آن دارای یک میخ مغناطیسی هستند. یک حلقهٔ فلزی می‌تواند بر انگشت جا داده شود و اجازه دهد که این فرفره درحالی‌که از این حلقه آویزان است، بچرخد.

۱۲- فرفره‌های زنجیره‌ای – فرفره‌هایی هستند که شامل یک زنجیر یا ریسمان هستند که به کلاهک این فرفره متصل است و پس از پرتاب شدن فرفره را از قلاده و افسار رها می‌سازد.

A- فرفره سوتی دونکن

B- چرخنده دوقلوی دونکن

C- فرفره دوتایی اسپاینتاستیک با استفاده از نقاط توخالی و پیچنده های کناری

D- فرفره مغناطیسی

E- فرفره زنجیری اسپاینستاستیک (مدل نمونه نخستین)

خلاصه

اگرچه ساختن فرفره از لحاظ منطقی الهامی از طبیعت می‌باشد، اما تمام فرفره‌ها ظاهراً برای لذت و در مواردی برای مسائل ورزشی مورد استفاده قرارگرفته‌اند. فرفره‌ها در سرتاسر تاریخ به‌عنوان یک چیز برای سرگرمی و تفریح و حواس‌پرت نمودن و یا به‌عنوان یک مهارت و یا هدیه و نذری برای خدایان و زندگی پس از مرگ و قدردانی از خدایان مورد استفاده قرار گرفته است. رشد و توسعه همزمان تمام اشکال فرفره به‌احتمال زیاد یک فرضیه است گرچه تأثیرات فرهنگی شدید در مورد آن‌ها در تاریخ مطرح بوده است. می‌توان تصور نمود که مصر و یونان و چین مبدأ فرفره‌های شلاقی و مطمئناً ژاپن مبدأ فرفره‌های پرتابی رشته‌ای قومی بوده‌اند. اگرچه مسافران اروپایی در اروپا در نشر آن تأثیر گزار بوده‌اند و سرانجام فرفره را به آمریکای شمالی نیز برده‌اند؛ اما چین و ژاپن، چرخاندن فرفره را به‌عنوان شکل‌هایی ماهرانهٔ هنری واقعی ادامه داده و حفظ نموده‌اند و به‌احتمال زیاد وجود فرفره‌ها ادامه می‌یابد و بازی کردن هر چه بیشتر با آن‌ها وجود آن را تضمین و حفظ نموده است.

سایر واقعیت‌های جالب در مورد فرفره‌ها

نام‌های فرفره

۱- اسپانیایی – ترومپو

۲- لاتین – توربو

۳- ایتالیایی – تروتولا

۴- فرانسوی – لَتوپی

۵- آلمانی – کریسک

۶- یونانی – استرومباس

Bibliography

۱. The Top – Universal Toy, Enduring Pastime, by D.W. Gould, Clarkson N. Potter, Inc. New York, ۱۹۷۳

۲. Spinning Tops, by Larry Kettelkamp, Morrow Eagle

۳. Antiques of American Childhood, by Katharine Morrison McClinton, Bramhall House, New York

۴. The Toy Book, by Gil Asakawa and Leland Rucker, Alfred A. Knopf, New York, ۱۹۹۲

۵. Antique Toys and Their Background, by Gwen White

۶. The World Book Encyclopedia, Field Enterprises, Inc. Chicago ۱۹۵۸

۷. The Academic American Encyclopedia, Arete Publishing Company, Inc. New Jersey, ۱۹۸۰

۸. Webster’s New World Dictionary, World Publishing Company, New York, ۱۹۵۵

۹. Children’s Toys Throughout the Ages, by Leslie Daiken, B.T. Batsford Ltd, ۱۹۵۳

۱۰. A History of Toys, by Antonia Fraser, George Weidenfeld and Nicolson Ltd. Germany, ۱۹۶۶

۱۱. The Historian’s Toy Box, by Eugene F. Prorenzo, Jr. and Asterie Baker Prorenzo, Prentice-Hall, Inc. ۱۹۷۹

۱۲. The Little Book of Tops, Don Olney, Running Press, Philadelphia, ۱۹۹۳

Photos

۱. Gyroscope – personal photograph

۲. Acorn - drawn by Johnna Krantz

۳. Maple Seed - drawn by Johnna Krantz

۴. Shell – personal photograph

From The Top-Universal Toy, Enduring Pastime, by D,W, Gould

۵. Fire Starter, pg ۲۲

۶. Whorl, pg ۲۵

۷. Ceramic spinner from Troy, pg ۸

۸. Egyptian whip top, pg ۶

۹. Classical votive ceramic whip top, pg ۱۵

۱۰. Classical ceramic vase, pg ۱۱

۱۱. Classical ceramic plate, pg ۴۲۳

۱۲. Aristophanies – world wide web www.imagi-nation.com

۱۳. Shakespeare – world wide web pathfinder.com

۱۴. Twirler – Art Explosion clipart

۱۵. Thorn spiked fruit – drawn by Johnna Krantz

۱۶. Dreidel - Art Explosion clipart

۱۷. Spindle Top – drawn by Johnna Krantz

۱۸. ‘Tetsudo’ – personal photograph

۱۹. Lantern Top – drawn by Johnna Krantz

۲۰. Tippee Top - personal photograph

۲۱. Modern supported top – personal photograph

۲۲. Spintastics SideWinder Top – hand painted by Miguel Correa, personal photograph

From The Top-Universal Toy, Enduring Pastime, by D,W, Gould

۲۳. Supported Top – pg ۵۴

۲۴. Whip Top, pg ۱۹۲

۲۵. Illustration from Roman d’Alexandre, ۱۳۴۴

۲۶. Classical Ceramic, pg ۱۲

۲۷. Depiction of Parish Top, pg ۹۱

۲۸. Wood Block Print of throwing top, pg ۱۴۳

۲۹. Wood Block Print of various tops, pg ۱۳۶

۳۰. Duncan ۱st place Contest Trophy – personal photograph

۳۱. Photograph from Minneapolis Star and Tribune May ۳۱, ۱۹۶۴ of Valerie Larson, age ۸ in spin top contest.

۳۲. Flyer advertising National Top Contest – personal photograph

۳۳. ۱۹۶۴ National Spin Top Finals patch – personal photograph

۳۴. Photograph of Forest Larson and Don Duncan Jr. – ۱۹۶۴ National Top Contest – personal photograph

۳۵. Buzzer – drawn by Johnna Krantz

۳۶. Etruscan mirror, The Top, Universal Toy, Enduring Pastime, by G.W. Gould, pg ۹۷

۳۷. Pump Top – personal photograph

۳۸. Spring Top – personal photograph

۳۹. Silhouette Top, Antique Toys and Their Background, by Gwen White, pg ۴۳

۴۰. Wizzer – personal photograph

۴۱. Aeolian Top - The Historian’s Toybox, by Eugene F. Prorenzo, Jr. pg ۲۰۹

Figures

A.B.C. – personal photographs

D.E.F.G.H. – personal photographs