نگهداری حیوان در منزل چه مزیت و معایبی برای کودکان دارد؟
برخی از بچه‌ها و البته خانواده‌های‌شان علاقه وافری به نگهداری از حیوان خانگی از خود بروز می‌دهند و خوششان می‌آید با حیوانات بازی کنند. در این میان پدر و مادر نمی‌دانند بهترین روش کدام است و آیا می‌توان هم حیوان خانگی داشت و هم کودک سالمی داشت! بعضی اوقات پافشاری پدر و مادر و برخورد سختگیرانه نسبت به این مسئله اثرات بدی را در پیش خواهد داشت. نکته مهم این است والدین باید با صبوری و آرامش تلاش کنند با فرزندشان به تفاهم برسند و ابعاد گوناگون این مسئله را بررسی کنند. دکتر اکبر کوشانفر، متخصص کودکان و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم‌پزشکی بهشتی درباره بیماری‌هایی که در صورت نگهداری از حیوانات احتمال بروز پیدا می‌کنند، هشدار می‌دهد.
مراقب آلرژی باشید
در عین حال که حیوانات باعث خوشحالی کودکان می‌شوند، می‌توانند برخی بیماری‌ها را هم ایجاد کنند و باعث طولانی شدن بیماری شوند. شایع‌ترین بیماری که ممکن است با حضور حیوانات مرتبط باشد، آلرژی است. اگر کودکی از زمان طفولیت با حیوانات خانگی تماس داشته باشد، زمینه ایجاد آلرژی (حساسیت) در او افزایش می‌یابد.
آلرژی به حیوانات خانگی، واکنش سیستم ایمنی بدن نسبت به پوست، بزاق، ادرار یا مدفوع حیوانات است. به این معنا که اگر کودکی که نسبت به حیوانات آلرژی دارد، بقایای بدن حیوان را تنفس کند یا با بزاق، مو، پوست یا مدفوع حیوان تماس پیدا کند، سیستم ایمنی بدن او اعلام خطر کرده و هیستامین و ده‌ها ماده شیمیایی دیگر را برای مبارزه با ماده آلرژی‌زا آزاد می‌کند.
حساسیت‌هایی که باید منتظرشان باشید
حساسیت به حیوانات معمولاً به صورت علائم تنفسی است. در این حالت کودک سرفه‌های مکرر دارد که شب‌ها تشدید می‌شود. نشانه‌هایی از قبیل خارش، چشم‌های اشک‌آلود و قرمز، جوش، آبریزش بینی، عطسه، سرفه یا خس‌خس سینه که در طول سال رخ می‌دهد، می‌تواند نشانه‌هایی از آلرژی نسبت به حیوان خانگی باشد. هرچند تعیین اینکه آیا آلرژی کودک ناشی از حیوان خانگی یا چیز دیگری است، کمی دشوار است. گاهی اوقات هم ممکن است علائم به صورت کهیر خود را نشان دهد. توصیه می‌شود اگر در خانواده‌ای کودکی با زمینه حساسیت و علائم تنفسی یا پوستی وجود دارد از نگهداری حیوانات خانگی خودداری شود تا علائم تشدید نشود.
توکسوپلاسموز خطرناک است
در نگهداری حیوانات گاهی اوقات علائم برخی بیماری‌ها در کودکان مشاهده می‌شود. چنانچه فضولات گربه یا سگ و همچنین پرندگان در فضای خانه پخش شود، می‌تواند ایجاد بیماری به نام توکسوپلاسموز کند. توکسوپلاسموز بیماری است که در اثر انگل «توکسوپلاسما» ایجاد می‌شود و در مدفوع آنها وجود دارد. انگل خونی «توکسوپلاسما» در بیشتر گربه‌های ولگرد مشاهده می‌شود و درصورت خارج شدن گربه خانگی از منزل و معاشرت با گربه‌های ولگرد احتمال آلوده شدن آن بسیار است. چنین گربه‌ای باید به صورت دوره‌ای تحت درمان باشد. گاهی اوقات این حیوانات در باغچه منزل اجابت مزاج می‌کنند و آلودگی به خانه منتقل شده و کودک را مبتلا کند. این انگل بعد از گردش در خون در غدد لنفاوی حتی در مغز ایجاد تومور کند. ضمن آنکه می‌تواند به صورت تشنج نیز بروز کند.
توکسوپلاسموز چطور مشخص می‌شود
تشخیص این بیماری با انجام آزمایش خون تعیین می‌شود. اولین آزمایش، بررسی آنتی‌بادی IgG ضد توکسوپلاسما در کودک است که اگر منفی باشد، بهتر است ۳ هفته بعد یک‌بار دیگر تکرار شود و اگر باز هم منفی بود، فرد غیر مبتلا تلقی می‌شود. در صورت مثبت بودن IgG اندازه‌گیری IgM به‌صورت کمی و با فاصله زمانی ۳ هفته توصیه می‌شود. چرا که IgM می‌تواند تا یک سال در بدن باقی بماند. در صورتی که تیتر IgM افزایش یا کاهش قابل توجهی را نشان دهد، کودک دچار عفونت حاد است و درصورتی که هیچ تغییری نداشته باشد، اندازه‌گیری IgA و IgE و آنتی‌ژن‌های HS و AC توصیه می‌شود.
این توصیه‌ها را جدی بگیرید
- سعی کنید حیوان را هنگامی که هوا مناسب است در خارج از خانه نگه دارید. اگر حیوان داخل خانه است به او اجازه ندهید نزدیک اتاق خواب کودکی که آلرژی دارد، برود.
- می‌توانید از صافی هوا یا تهویه مطبوع برای کاهش گردش مواد آلرژی‌زا در سراسر خانه استفاده کنید و در جاروبرقی فیلترهای HEPA قرار دهید.
- با جارو کردن مداوم، گردگیری و شست‌وشو خانه را پاک نگه دارید.
- پس از هر بار تماس با حیوان دست‌های‌تان را کاملاً بشویید.
- فضولات سگ و گربه را روزانه از حیاط جمع کنید به‌خصوص در نواحی‌ای که کودکان و حیوانات در آن بازی می‌کنند.
- مراجعه مرتب به دامپزشک از بروز بسیاری از بیماری‌ها جلوگیری می‌کند.
- جمع‌آوری فضولات باید با دستکش‌های مخصوص انجام شود تا پخش نشود.
حیوانات بهترین دوست کودکان
نگهداری از حیوانات خانگی، مزایای زیادی برای کودکان به دنبال دارد به طوری که کودکان بعد از ۳ سالگی بازی با حیوانات را یاد می‌گیرند و به عقیده متخصصان، همین‌طور که کودک بزرگ‌تر می‌شود نوع بازی او نیز تغییر کرده و به مراقبت از حیوانات و نگهداری آنها علاقه پیدا می‌کند.
با حیوانات مسئولیت‌پذیر می‌شوند
یکی از علت‌هایی که برخی خانواده‌ها را مجاب می‌کند برای فرزندشان حیوان خانگی تهیه کنند، ایجاد حس مسئولیت پذیری است. پذیرش مسئولیت‌هایی مانند غذا دادن، تمیز کردن و خواباندن. بهترین راه ایجاد مسئولیت‌پذیری در کودک آن است که او را مسئول یک موجود زنده کنید. وقتی او ببیند که وجود حیوان وابسته به اوست و اگر کودک به او غذا ندهد، گرسنه می‌ماند و اگر حمامش نکند کثیف می‌ماند، خود به خود مسئولیت‌پذیر می‌شود. او در این حالت تمرین می‌کند تا مانند پدرش احساس مسئولیت کند. برای حیوان خانگی غذا تهیه کرده و مثل مادر از او مراقبت کند. این سبک بازی کودکانه به رشد مهارت‌های زندگی او کمک کرده و او در این تمرین‌ها هم مهارت‌های پدرانه و هم مهارت‌های مادرانه را یاد می‌گیرد.
با مرگ کنار می‌آید
نکته مهم مواجهه کودک با پدیده مرگ است. همستر ۲ سال عمر می‌کند، خرگوش ۶ سال و گربه ۸ تا ۱۲ سال بنابراین انسان حتی اگر یک سوم عمر طبیعی خودش را داشته باشد حتماً مرگ حیوان خانگی‌اش را می‌بیند بنابراین کودک تمرین می‌کند که چطور مرگ عزیز را ببیند و تحمل کند. به این ترتیب کودک می‌فهمد که موجود زنده فیزیولوژی دارد ولی وقتی جان ندارد هیچ فیزیولوژی ندارد و دیگر پاتولوژی است. برای مثال هنگام مرگ جوجه، کودک یک گام جلوتر افتاده و او از نظر عاطفی احساس تعلق خاطر و فقدان را تجربه می‌کند بنابراین در بسیاری مواقع فرآیند سوگ و عزاداری را در کودکی که جوجه‌اش را از دست داده است، می‌بینیم. این فرآیند، یک گام کودک را جلوتر برده و کودک درک می‌کند که اگر اکنون جوجه‌اش را از دست داده، دیگر قابل برگشت نیست و جوجه مثل عروسک او نبوده که در صورت خراب شدن دوباره تعمیر شود.
حیوانات خطری برای کودکان ندارند
حیوانات خانگی متعارف مانند جوندگان و پرندگان خطری برای کودک ندارند ولی معمولاً توصیه می‌شود تا وقتی کودک قدرت جسمانی لازم را به دست نیاورده والدین از نگهداری سگ و گربه خودداری کنند. نگهداری از حیوانات کمتر متعارف مانند مار و… در سنین کم به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. والدین باید بدانند حیوان خانگی بهترین دوست کودک است چون نه او را به راه‌های بد می‌کشاند، نه از او توقع دارد و نه او را اذیت می‌کند بلکه مدام مراقب اوست و دوستش دارد.
منبع
مجله سیب سبز