در ستایش تخته خمش
اگر از من بپرسید از میان اسباب‌بازی‌های والدورف کدام اسباب‌بازی را بیش‌تر دوست داری؟ من می‌گویم تخته‌خمش!
شاید تعجب کنید، زیرا هنوز تخته‌خمش از نمونه اسباب‌بازی‌های والدورف نیست. در واقع، تخته‌خمش‌ها به‌تازگی به این اسباب‌بازی‌ها افزوده شده است، اما مطمئنم که تخته‌خمش در زمان کوتاهی هم‌ردیف دیگر اسباب‌بازی‌های والدورف، مانند جایگاه بازی، عروسک‌ها و بازی با پارچه‌های ابریشمی قرار خواهد گرفت.
درباره شگفتی‌های تخته‌خمش
سال‌های بسیاری من مربی کلاس کودکان نوپا در مدرسه والدورف بودم، اما درباره این اسباب‌بازی نه دیده و نه شنیده بودم تا هنگامی که یکی از همکارانم در بازگشت از کنفرانس کودکان نوپای والدورف در سال ۲۰۰۶ دوتا از آن‌ها را با خود آورد.
هنگامی که برای نخستین‌بار این اسباب‌بازی غیر معمول را دیدم - تخته سه‌لایی محکم که به اندازه یک‌چهارم دایره خم شده بود - با خودم فکر می‌کردم چه‌طور بچه‌ها به چنین ابزاری علاقه‌مند می‌شوند و چه کارهایی با آن می‌شود انجام داد.
می‌دانستم که تحرّک برای رشد کودک و تعادل برای رشد مغز او چه اندازه سودمند و مهم است، و به نظر می‌رسید این اسباب‌بازی ابزاری خوب و شاید درمان‌بخش برای برخی کودکان باشد.
موضوعی که هنوز نمی‌دانستم این بود که کودکان چه اندازه این اسباب‌بازی را دوست دارند!
تخته‌خمش در کلاس
ما در کلاس‌مان تخته‌خمش را معرفی کردیم و بچه‌ها بی‌درنگ از آن استفاده کردند.
راه‌هایی را که کودکان برای بازی با تخته‌خمش پیدا کرده بودند، مرا شگفت‌زده کرد. ذهن محدود منِ بزرگ‌سال می‌پنداشت که این یک اسباب‌بازی است که کودکان روی آن می‌ایستند، پاهایشان را در دو طرف آن می‌گذارند و به جلو و عقب تکان می‌خورند. من نفهمیده بودم که تخته‌خمش بسیار بیش‌تر از این‌ها می‌تواند کارایی داشته باشد!
این تخته‌ها بی‌درنگ به اسباب‌بازی محبوب در کلاس تبدیل شد. آن‌ها نخستین اسباب‌بازی‌هایی بود که کودکان پس از به پایان رسیدن وقت میان‌وعده و آغاز بازی، فوراً به سراغ آن‌ها می‌رفتند.
کودکان روی آن‌ها می‌ایستادند و تکان می‌خوردند. آن‌ها استفاده‌های فراوان دیگری را برای تخته‌خمش پیدا کرده بودند:
- هنگامی که یک سر تخته‌خمش را به جایگاه بازی والدورف تکیه می‌دادی، به سرسره تبدیل می‌شد.
- با واورونه کردن آن یک پل می‌شد. کودکان ادای داستان‌هایی را که در آن پل بود، درمی‌آوردند و با آن بازی می‌کردند.
- قایقی شده بود که ماهیگیران را به دریا می‌برد تا تورهای‌شان را در دریا پهن کنند.
- کشتی دزدان دریایی شده بود و در توفان‌های سهمگین حرکت می‌کرد.
- گهواره‌ای شده بود برای یک مادر (کودکی ۵ ساله) تا آن را تکان دهد تا کودکش (کودکی ۳ ساله) در آن بخوابد.
تخته‌های بیش‌تر، سرگرمی بیش‌تر
کودکان هر روز استفاده‌های خلاقانه‌تری را برای تخته‌خمش پیدا می‌کردند. مشکل آن‌جا بود که ما دو تا تخته‌خمش بیش‌تر نداشتیم.
سال بعد نوبت من بود که در کنفرانس نوپاهای والدورف شرکت کنم، جایی که نجاران محلی این تخته‌ها را به مربیان می‌فروختند. من با دو تخته‌خمش دیگر به کلاس برگشتم.
ما اکنون در کلاس چهار تخته داشتیم، از این رو، رقابت در میان کودکان برای بازی با تخته‌ها کم‌تر شده بود و آن‌ها وقت کم‌تری را باید منتظر می‌شدند تا برای بازی با تخته‌ها نوبت‌شان شود. بچه‌ها روش‌های بیش‌تری را برای بازی با چند تخته پیدا کرده‌بودند:
- با کنار هم گذاشتن چهار تخته‌خمش یک هواپیما ساخته می‌شد.
- سروته چهار تخته‌خمش به‌هم وصل می‌شد و یک قطار را می‌ساخت.
- چهار تخته در کنار هم دایره کاملی می‌شد و یک خانه را می‌ساخت.
پس از چند سال که مربیگری را رها کردم و مغازه اسباب‌بازی‌فروشی راه‌اندازی کردم، مناسب دیدم تخته‌خمش را به خانواده‌ها معرفی کنم. از این رو، با دوست نجارم تماس تلفنی گرفتم. او کسی بود که نخستین تخته‌خمش‌ها را به مربیان فروخته بود.
او تعداد تخته‌خمش‌هایی را که می‌خواستم نتوانست برایم بسازد. من به پرس‌وجویم ادامه دادم و با نجارها و سازندگان گوناگونی گفت‌وگو کردم. آرزو داشتم تا کسی را پیدا کنم که کمکم کند تا این اسباب‌بازی وارد زندگی کوکان و خانواده‌های بیش‌تری بشود.
پس از نزدیک به دو سال جست‌وجو، هنگامی به وجد آمدم که مادری جوان به من زنگ زد. بچه‌های او در یکی از مدرسه‌های والدورف حضور یافته بودند. او درباره سازه‌ای نو به نام تخته‌قوسی که او و همسرش می‌ساختند، گفت‌وگو کرد. آن‌ها این تخته را از برپایه تخته‌خمشی ساخته بودند که بچه‌هایش در مدرسه والدرف با آن بازی می‌کردند. او می‌خواست بداند که آیا علاقه دارم این تخته‌ها را در مغازه اسباب بازی فروشی‌ام عرضه کنم؟
در تابستان سال ۲۰۰۱ این همکاری میان ما رخ داد و تاکنون این اسباب‌بازی شگفت‌انگیز در بیش‌تر خانه‌های جهان وجود دارد و به پرورش توانایی، تعادل و رشد مغزی کودکان کمک می‌کند، اما مهم‌تر از همه، این است که الهام‌بخش خلاقیت و بازی‌های بی‌پایانی شده است.
تخته‌خمش به‌سرعت یکی از اسباب‌بازی‌های پُرفروش ما شد و خریداران ما بازخوردهای درخشانی نسبت به آن نشان دادند.
روش ساخت تخته خمش
دیگر تصاویر
مترجم
لینک کوتاه