فعالیت سوادآموزی با کتاب‌های باکیفیت
کتاب‌های باکیفیت در جریان سوادآموزی کودکان کلاس من نقش موثری داشته‌اند. از ابتدای مهرماه، هر روز، کتابخوانی در کلاس ما در جریان بوده است. بنابراین در نیمه بهمن‌ماه این فعالیت سوادآموزی را طراحی کردم تا هم کودکانم از روند و نتیجه ساختن یک متن لذت ببرند و هم در این فعالیت، بار دیگر برخی کتاب‌های داستانی باکیفیت را مرور و تلاش کنند تا متن آن را بخوانند تا به هدف فعالیت که در ادامه توضیح خواهم داد، برسند.
پیش از هر چیز این نکته را یادآوری کنم که فعالیت‌های سوادآموزی مدرسه ما اغلب در ساعت‌های ابتدای صبح انجام می‌شوند
هدف از انجام این فعالیت:
- تقویت مهارت خواندن در کودکان
- تقویت دست‌ورزی کودکان از طریق تمرین نوشتن
- تقویت مهارت کار گروهی
- تقویت مهارت استدلال کردن
- تقویت درک مطلب در کودکان
- درگیری هر چه بیشتر کودکان با متن کتاب باکیفیت، جست‌وجو در میان برگه‌های کتاب و درک معنای جمله‌ها و واژگان
- تمرین ساخت جمله
تعداد اعضای هر گروه: ۲ تا ۳ نفر
شرح فعالیت:
نخستین ساعت کلاسی، با تعدادی تاس پلاستیکی در اندازه بزرگ و تعدادی کارت واژه در قطع ۴×۴ سانتیمتر وارد کلاس شدم. واژگان روی کارت‌ها واژگانی ساده بودند که بسیاری از نشانه‌های آن را کودکان می‌شناختند (اگر شما مربی یا والدی هستید که به روش فونیکس (از جز به کل) با کودکان‌تان روند سوادآموزی را پیش می‌برید، می‌توانید از واژگانی استفاده کنید که همه نشانه‌های آن را کودکان‌تان آموخته باشند).
با همراهی کودکان کلاس، کارت‌های واژه را روی شش طرف تاس چسباندیم. بگذارید این نکته را یادآور شوم که خوب است کودکان در جریان آماده‌سازی مقدمات فعالیت، شما را یاری کنند و در این روند مداخله داشته باشند. این کار منجر می‌شود کودکان احساس تعهد بیشتری به انجام فعالیت از خود نشان دهند و احساس کنند در جریان فعالیت در حال اجرا نقش موثری داشته و دارند.
پس از آماده‌سازی تاس‌ها، گروه‌بندی را انجام دادم. توجه داشتم تا کودکان هر گروه از لحاظ فراگیری سواد، در یک سطح باشند.
فعالیت را به این شکل آغاز کردیم که در یک گروه، دو کودک هم‌زمان تاس انداختند (ابتدا از آن‌ها خواسته بودم هر بار فقط یک کودک تاس بیندازد و با یک واژه جمله بسازد، اما کودکان این گروه فعالیت را به این شکل پیش بردند و من به عنوان تسهیلگر نه تنها مانع نشدم، بلکه استقبال کردم) و با واژه‌های «خرس» و «زرد» جمله زیر را ساختند:
«خرس» غذای «زرد» دوست دارد.
کودک دیگر در نوبت خود تاس انداخت و با واژه «باران» جمله زیر را در ادامه و مرتبط با جمله پیشین ساخت:
«خرس« وقتی باران می‌آید، به صدایش گوش می‌دهد.
این فعالیت را یک بار دیگر به این شکل ادامه دادیم. از ابتدای فعالیت، از کودکان خواسته بودم هر جمله‌ای را که می‌سازند و من روی تخته می‌نویسم، از روی نوشته من بنویسند.
سپس وارد مرحله بعد شدیم. از پیش تعدادی کتاب داستان باکیفیت و آسان‌خوان برای گروه‌ها آماده کرده بودم. کتاب‌های آسان‌خوان کتاب‌هایی هستند که نوشته‌های آن‌ها کوتاه است، اغلب جمله‌های تکرارشونده در متن وجود دارد همچنین اندازه فونت نوشته بزرگ است و کودک به نسبت دیگر انواع کتاب‌ها راحت‌تر می‌تواند ببیند و بخواند.
به هر گروه دو کتاب متفاوت دادم تا کودکان راحت‌تر به کتاب‌ها دسترسی داشته باشند. سپس از آنان خواستم جمله بعدی متن‌شان را از کتاب‌های پیش رویشان بیابند که به متن مربوط باشد و متن معنادار شود. در این مرحله بچه‌ها به شدت درگیر کتاب شده بودند. تلاش می‌کردند متن کتاب را بخوانند و معنای آن را درک کنند. هر یک که به مشکلی برمی‌خورد دیگر هم‌گروهی‌ها در خواندن به او کمک می‌کردند یا در صورت چالش همگانی، از مربی کمک می‌گرفتند و پس از خواندن هر جمله کتاب، با یکدیگر بحث می‌کردند که آیا این جمله می‌تواند به متن ارتباط داشته باشد و درون متن معنادار شود یا خیر. در نهایت اعضای یک گروه پیشنهاد دادند کمی جمله را تغییر دهند تا متن معنادار شود. آن‌ها جمله «من ماهی‌ها را دوست دارم» را به جمله «خرس ماهی‌ها را دوست دارد» تبدیل کردند. همچنین توانستند جمله «من خرس قطبی را دوست دارم» را نیز از کتابی دیگر بیابند. در نهایت گروه‌ها متن‌های زیر را خلق کردند. (جملات داخل پرانتز همان واژگان روی تاس‌ها هستند که کودکان با آن‌ها جمله ساختند)
متن گروه اول:
«خرس» غذای «زرد» دوست دارد. خرس وقتی «باران» می‌آید به صدایش گوش می‌دهد. خرس به «کوه» می‌رود و ماهی می‌خورد. خرس ماهی‌ها را دوست دارد. من خرس قطبی را دوست دارم (دو جمله یافته‌شده از درون کتاب). خرس «گاو» را می‌خورد و «سیر» می‌شود.
متن گروه دوم:
دیشب «دست» زدم به گربه. هوا خیلی «دودی» بود. دیشب «تمام» شد. «مادر»م من را برد به خانه. با «دست»م آب را باز کردم تا دستم را بشویم. من با اتوبوس به مدرسه می‌روم (جمله یافته‌شده از کتاب).
این فعالیت را ۱۴ بهمن‌ماه ۱۳۹۸ همراه با ۱۰ کودک کلاس اولی‌ام اجرا کردیم.
دیگر تصاویر
نویسنده
لینک کوتاه