آموزش مفاهیم به کودکان، مهارت ۱: رنگ‌ها

رنگ اولین هویتی است که کودکان تشخیص می‌دهند. کودکان عاشق تمام انواع رنگ‌ها هستند و به آن‌ها پاسخ آنی و سریع می‌دهند ...

مهارت ۱: رنگ‌ها

رنگ بخش درخشان و شفاف دوران کودکی است. کودکان عاشق تمام انواع رنگ‌ها هستند و به آن‌ها پاسخ آنی و سریع می‌دهند گرچه پاسخ آنان متفاوت از واکنش بزرگسالان است. اگر شما در ارتباط با کودکان هستید، رنگ باید یکی از دوستان و همراهان شما باشد اما شما نیاز دارید از زبان رنگ‌ها به درستی استفاده کنید. کودکان از تنوع رنگی کم تری استفاده می‌کنند این تنوع به مرور که بزرگ می‌شوند وسعت پیدا می‌کند.

رنگ اولین هویتی است که کودکان تشخیص می‌دهند. همهٔ ما شنیده‌ایم که کودکان رنگ‌های سیاه و سفید را درک می‌کنند (روشنایی و تاریکی). در فاصله ۶ هفتگی تا ۲ ماهگی وضعیت کودکان تغییر بنیادینی می‌کند. ابتدا بچه‌ها شروع به تشخیص رنگ قرمز می‌کنند و بعد از آن شروع به درک رنگ‌های روشن به ویژه رنگ زرد می‌کنند. بچه‌های کوچک به سمت رنگ‌های روشن جذب می‌شوند. تحقیقات مؤلفان نشان می‌دهد سن، سلیقه کودکان را تغییر می‌دهد بسیاری از کودکان زیر ۱۰ سال رنگ‌های قرمز (یا صورتی) و زرد را به عنوان رنگ‌های مورد علاقه‌شان معرفی می‌کنند. اما با رشد کردن و رسیدن به سن بالای ۱۰ سال آن‌ها کم کم رنگ آبی را ترجیح می‌دهند. مشاهده می‌کنیم که این موضوع با فرآیند رشد و آشکار شدن توانایی دریافت و درک وجوه مختلف توسط احساسات کودک در ارتباط می‌باشد. ارجحیت رنگ‌ها ارتباط نزدیکی با جنسیت دارد.

اغلب دخترهای کوچک رنگ صورتی، بنفش و بنفش کم رنگ را ترجیح می‌دهند و پسرهای کوچک رنگ سیاه و رنگ‌های تیره را بیش تر از دختران دوست دارند. سئوالی که مطرح می‌شود این است که آیا سلیقه‌ها غریزی هستند یا اکتسابی؟ آیا بزرگ ترها، پسرها و دخترهای کوچک را عادت می‌دهند که سلیقهٔ معینی را در انتخاب لباس‌ها و اسباب بازی‌هایشان بپسندند یا آن‌ها به طور غریزی دارای چنین گرایشی هستند؟ پاسخ دادن به این سؤال سخت است اما بیشتر به نظر می‌رسد که سلیقهٔ رنگی، غریزی باشد اما این سئوالی است که در آینده باید جوابی برایش پیدا شود. به نظر شما آیا مسؤولان کارخانه‌های عروسک سازی دربارهٔ روان شناسی رنگ‌ها در کودک چیزی می‌دانند؟ اگر یک روز اطراف مغازه‌های اسباب بازی فروشی قدم بزنید خواهید دید که آن‌ها کاملاً از سلایق رنگی کودکان آگاه هستند و برای جلب توجه بچه‌ها به خوبی از رنگ‌ها استفاده می‌کنند و تولیداتشان را به آن‌ها می‌فروشند. مارک‌های تجاری مختلف به کمک رنگ‌ها آیندهٔ خوبی برای خودشان ایجاد می‌کنند.

کارخانه داران هر روز با کمک رنگ‌ها از بسته بندی‌های جذاب و پرزرق و برق استفاده می‌کنند تا بتوانند بچه‌ها را به عنوان بهترین مشتریان خود از دست ندهند. برخی از والدین معتقدند که کارخانه داران به طرز بدبینانه ای از احساسات کودکان برای منفعت خود استفاده می‌کنند اما به یاد داشته باشید که بارها و بارها رنگ باعث ایجاد انگیزه در کودکان شما برای انجام فعالیت‌های مثبت هم شده است. رنگ ابزار مناسبی برای تحریک کودکان و نوجوانان است این ابزار به شیوه‌های گوناگونی مورد استفاده قرار می‌گیرد و نتایج متفاوتی را به همراه دارد. تنها این فروشنده‌ها و کارخانه داران نیستند که می‌توانند از علاقهٔ کودکان به رنگ‌ها استفاده کنند بلکه شما نیز می‌توانید از آن برای آموزش و ایجاد انگیزه به نسل جدید استفاده کنید.

زبان رنگ و بچه‌ها

ابتدا اجازه دهید ببینیم کودکان چگونه با رنگ‌ها آشنا می‌شوند. آن‌ها یاد می‌گیرند که رنگ‌ها را قبل از آن که اسمشان را بدانند، تشخیص دهند. آن‌ها قبل از این که قادر باشند بگویند قرمز، زرد یا سبز، اشیاء را به درستی نشان می‌دهند. کودکان نام رنگ‌ها را در سن ۲ تا ۵ سالگی یاد می‌گیرند. دخترها معمولاً نام رنگ‌ها را زودتر از پسرها می‌آموزند البته همهٔ بچه‌ها با توجه به وضعیت سیستم عصبی، مراحل رشد متفاوتی نسبت به یک دیگر طی می‌کنند. اگر شما می‌خواهید به کودکان کمک کنید تا رنگ‌ها را تشخیص دهند، سعی کنید که رنگ‌ها را با اشیاء مرتبط به آن‌ها به کودکان آموزش دهید. در این جا چند نوع از روابط و همبستگی‌های رنگی قابل درک برای یک کودک آورده شده است:

زر: موز، لیمو، خورشید
قرمز: سیب، گوجه فرنگی
آبی: دریا، آسمان
سبز: نخود، سبزی، برگ
خاکستری: فیل
قهوه ای: خرس، پوست درخت

محققان نشان می‌دهند برای مثال وقتی شما یک سیب آبی! را به کودک نشان می‌دهید و از او می‌پرسید این چیست؟ زمان زیادی طول می‌کشد تا کودک آن را تشخیص دهد. مطمئناً اگر شما با کودکان کوچک در ارتباط باشید بهتر می دانید که چه اتفاقی ممکن است رخ دهد. مثلاً ممکن است یک سیب آبی برای آن‌ها بامزه و مضحک به نظر برسد. این موضوع گواهی بر رشد حس مزاح و توانایی خندیدن به مسائل مضحک و غلط در کودکان می‌باشد.

زمانی که کودک تشخیص رنگ‌ها و نام آن‌ها را یاد می‌گیرند این امر به او کمک می‌کند تا اطلاعات جدیدی بیاموزد. والدین همیشه می‌خواهند با روش‌های بی خطری به کودکان آموزش دهند. ما متوجه شده‌ایم تأکید بر پیام‌های مشخص با استفاده از رنگ‌ها به کودکان کمک می‌کند تا به خاطر بسپارند که چشم انسان به ترکیبی از رنگ زرد و سیاه توجه خاصی می‌کند و مغز ناخودآگاه آن را به عنوان علامتی از خطر درک می‌کند. شما می‌توانید از این رنگ‌ها برای مشخص کردن چیزهایی که نمی‌خواهید کودکان با آن‌ها بازی کنند استفاده کنید. حتی ممکن است شما قسمت‌هایی از خانه مانند راه پله و زیرزمین که کودکان نباید به علت وجود خطر به آن‌ها وارد شوند را با این رنگ‌ها علامت گذاری کنید.

 وقتی کودکان شما بزرگ می‌شوند حالا می‌توانید از رنگ‌ها برای آموزش دادن به آن‌ها کمک بگیرید. تحقیقات مشابه نشان داده که کودکان بی توجه و کم دقت زمانی که با رنگ‌ها تحریک شوند بهتر از عهده تکالیفشان برمی آیند. پیشرفت این کودکان بسیار بیش تر از زمانی است که از دارو برای درمان استفاده می‌کنند. این بدین معناست که در برخی موارد رنگ‌ها می‌توانند به عنوان دارو مورد استفاده قرار گیرند. رنگ هم چنین می‌تواند در ایجاد جذابیت در غذا کاربرد داشته باشد. اگر کودک علاقه به خوردن بعضی غذاهای تکراری و خاص ندارد می‌توانید از رنگ‌های طبیعی برای جذابیت غذاهایتان استفاده کنید.

فعالیت‌هایی برای آموزش رنگ‌ها

۱. مهره‌های رنگی

شما می‌توانید از مهره‌های رنگی برای آموزش رنگ به کودکان استفاده کنید، به این صورت برای مثال مهرهٔ رنگ قرمز را در دست می‌گیرید و می گویید: «قرمز» مثل رنگ سیب. «اسمش قرمزه» و از کودک می‌خواهید که نام رنگ را تکرار کند.
در مرحلهٔ بعد از او می‌خواهید که مهره‌هایی که رنگ قرمز دارند را جدا کرده و نخ کند در حالی که مدام اسم رنگ قرمز را تکرار کند.

۲. نقاشی

برای آموزش رنگ‌ها از نقاشی کردن هم می‌توان استفاده کرد. کودک را کنار خود بنشانید و شروع به نقاشی کنید:
«می‌خواهم این جا یک خورشید بکشم. خورشید زرده. این رنگی (و مداد رنگی زرد را به او نشان می‌دهید). حالا می‌خواهیم درخت بکشیم. درخت سبزه. این رنگی (و مداد رنگی سبز را به او نشان می‌دهید) و ...

۳. استفاده از رنگ انگشتی و خمیربازی

با استفاده از رنگ انگشتی و خمیرهای بازی رنگی می‌توان به آموزش رنگ‌ها به کودکان پرداخت.

۴- شناسایی رنگ مورد نظر در بین رنگ‌های مختلف

تعدادی مهره یا دکمه یا اشیای رنگی جلوی کودک قرار دهید و پس از آموزش رنگ خاص، از او بخواهید که آن رنگ را در میان اشیا پیدا کرده و جدا کند. این کار را می‌توان با اشیا محیط اطراف نیز انجام داد و از او بخواهید مثلاً اشیای آبی رنگ را در محیط پیدا کرده و نام ببرد.